Duma Quốc gia

Bài 3: Trách nhiệm và quyền lực

Cùng với Hội đồng Liên bang (Thượng viện), Duma Quốc gia, với tư cách là Hạ viện của Quốc hội Liên bang Nga, được trao quyền lực đồng thời cũng là trách nhiệm quan trọng trong việc định hình khuôn khổ lập pháp của đất nước cũng như bảo đảm trách nhiệm giải trình của cơ quan hành pháp.

Cơ cấu và thành phần

Duma Quốc gia gồm 450 đại biểu, được cử tri Nga bầu ra với nhiệm kỳ 5 năm. Để có thể trở thành đại biểu, ứng cử viên phải là công dân Nga đủ 21 tuổi và có quyền bầu cử, thường trú tại Liên bang Nga, không có quốc tịch nước ngoài hoặc giấy phép cư trú hay giấy tờ khác xác nhận quyền thường trú trên lãnh thổ nước ngoài.

Giống như các thành viên của Hội đồng Liên bang, đại biểu Duma Quốc gia, không được phép mở và có tài khoản (tiền gửi), cất giữ tiền mặt và đồ có giá trị tại các ngân hàng nước ngoài nằm ngoài lãnh thổ Liên bang Nga. Quy định này nhằm bảo đảm các đại biểu tập trung vào lợi ích quốc gia.

screenshot_1725775704.png
Một phiên họp của Duma Quốc gia Liên bang Nga. Nguồn: duma.gov.ru

Đại biểu Duma Quốc gia làm việc theo chế độ thường trực chuyên nghiệp. Nghĩa là, họ không được kiêm nhiệm các chức vụ khác trong cơ quan công quyền, ngoại trừ hoạt động giảng dạy, khoa học và các hoạt động sáng tạo...

Trong Duma Quốc gia Nga có nhiều phái chính trị. Phái chính trị lớn nhất trong Hạ viện Nga hiện nay là của đảng Nước Nga thống nhất gồm 321 nghị sĩ. Ngoài ra còn có phái chính trị của đảng Cộng sản Liên bang Nga, đảng Nước Nga công bằng - những người yêu nước - vì sự thật, đảng Dân chủ Tự do Nga, đảng Nhân dân mới…

Theo Hiến pháp Liên bang Nga, Duma Quốc gia thành lập các ủy ban và hội đồng. Hiện nay, Duma Quốc gia có 31 ủy ban phụ trách các vấn đề an ninh, chống tham nhũng, ngân sách, thuế, pháp luật, giáo dục, doanh nghiệp, quốc phòng, kinh tế, thương mại, công nghiệp, y tế, môi trường, năng lượng…

Trong khi đó, các hội đồng thuộc Duma Quốc gia được thành lập trong nhiệm kỳ của Duma Quốc gia đã được triệu tập. Hiện tại Duma Quốc gia Liên bang bao gồm 8 hội đồng, có thể kể đến như: Hội đồng về quy định và điều khoản hoạt động của Duma Quốc gia, Hội đồng về các vấn đề đạo đức Nghị viện, Hội đồng về việc bảo đảm quyền nhà ở cho công dân, Hội đồng giám sát các khoản chi ngân sách liên bang nhằm bảo đảm các hoạt động quốc phòng, an ninh quốc gia và thực thi pháp luật…

Chức năng giám sát bảo đảm sự kiềm chế và đối trọng

Duma Quốc gia đóng vai trò là cơ quan giám sát quan trọng đối với nhánh hành pháp, đặc biệt là thông qua quyền lực về công tác nhân sự của Chính phủ, quản lý tài chính và các quy trình pháp lý. Điều đó mang lại cho Duma Quốc gia tiếng nói có trọng lượng trong việc định hình các chính sách của Nga.

Hiến pháp 2020 đã trao cho Duma Quốc gia quyền phê chuẩn ứng cử Thủ tướng (trước đó chỉ chấp thuận việc bổ nhiệm). Cơ quan này cũng có quyền phê chuẩn ứng cử viên Phó Thủ tướng và các bộ trưởng (trừ một số vị trí bộ trưởng quan trọng). Những quyền hạn này rất cần thiết để duy trì vai trò giám sát và cân bằng hệ thống quyền lực nhà nước.

Duma Quốc gia xem xét báo cáo thường niên về hoạt động của cả Chính phủ và Ngân hàng Trung ương. Điều này cho phép Duma Quốc gia giám sát hiệu suất và hiệu quả của các chính sách của Chính phủ. Viện này cũng có thể bỏ phiếu tín nhiệm đối với Chính phủ, buộc Chính phủ phải chịu trách nhiệm trước Quốc hội.

Duma Quốc gia có quyền bổ nhiệm và bãi nhiệm Thống đốc Ngân hàng Trung ương. Phó Tổng kiểm toán và một nửa số kiểm toán viên của Kiểm toán nhà nước cũng có thể được Duma Quốc gia bổ nhiệm hoặc bãi nhiệm theo đề xuất của Tổng thống. Ngoài ra cơ quan này cũng có quyền bổ nhiệm và bãi nhiệm Ủy viên Nhân quyền, người giám sát việc bảo vệ các quyền công dân trong nước Nga.

Quyền lực lập pháp

Có thể nói, quá trình xem xét, thông qua các dự án luật tại Duma Quốc gia Nga được coi là công đoạn quan trọng nhất trong quy trình lập pháp. Các dự luật cũng “dừng chân” lâu nhất tại Hạ viện với chu trình 3 lần đọc.

Trong số những thành tựu lập pháp của mình, phải kể đến Duma Quốc gia của Quốc hội Liên bang Khóa VII với việc thông qua Hiến pháp sửa đổi năm 2020. Cùng với đó, Duma Quốc gia Khóa VII đã thông qua 27 luật để xây dựng các chuẩn mực mới của Hiến pháp.

Ngoài ra trong nhiệm kỳ lập pháp này, số lượng luật có điều chỉnh các vấn đề xã hội đã tăng lên và giúp giải quyết các vấn đề hàng ngày của người dân, bao gồm các vấn đề về giáo dục, chăm sóc sức khỏe, nhà ở và tiện ích cũng như tương tác của công dân với các cấu trúc nhà nước. Trung bình, số lượng luật như vậy là 21,5% và trong phiên họp cuối cùng, con số này đã đạt 33%. Các nghị sĩ cũng đặc biệt chú ý cải thiện các đạo luật liên quan đến bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là trong điều kiện lây lan của Covid-19… Ngoài ra, các thành viên của Duma Quốc gia đã cố gắng giảm bớt tình trạng tồn đọng các dự luật đã được trình lên Duma Quốc gia kể từ năm 1994. Đến cuối kỳ họp thứ VII, chỉ còn 26 dự luật như vậy, chiếm 1,3% tổng số các dự luật đang chờ xử lý.

Duma Quốc gia của Quốc hội Liên bang Nga Khóa VIII bắt đầu nhiệm kỳ vào năm 2021. Tại phiên họp toàn thể ngày 12.10.2021, Duma Quốc gia đã bầu ông Vyacheslav Volodin làm Chủ tịch.

Trong bài phát biểu trước Quốc hội khi nhậm chức, Chủ tịch Vyacheslav Volodin nhấn mạnh: “Các vấn đề ưu tiên của chúng ta phải hướng tới sự phát triển của nước Nga, đạt được các mục tiêu quốc gia, thực hiện các nhiệm vụ mà Tổng thống đề ra trong bài phát biểu trước Quốc hội Liên bang”. Ông lưu ý một nhiệm vụ quan trọng khác - tăng số lượng các đạo luật có thể áp dụng trực tiếp, vì điều đó sẽ giúp nâng cao chất lượng luật pháp. Ông Vyacheslav Volodin cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy đối thoại với xã hội dân sự, các khu vực, chuyên gia, công đoàn và cộng đồng doanh nghiệp. Theo ông, cũng cần phải xây dựng các đề xuất để tăng trách nhiệm của các thành viên Duma Quốc gia và trình bày báo cáo về công việc của họ để nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động.

Quốc tế

Pháp: Lãnh đạo đảng cực hữu phản đối phán quyết cấm bà tranh cử
Thế giới 24h

Pháp: Lãnh đạo đảng cực hữu phản đối phán quyết cấm bà tranh cử

Chủ tịch Đảng Tập hợp dân tộc (RN) cực hữu Marine Le Pen cho rằng phán quyết của tòa cấm bà tranh cử là mang động cơ chính trị. Tuyên bố trên được đưa ra sau khi một tòa án kết tội bà 4 năm tù treo vì tội biển thủ công quỹ và cấm bà tranh cử trong vòng 5 năm. Điều này đồng nghĩa với việc bà sẽ không thể tham gia tranh cử tổng thống vào năm 2027.

Ngân hàng châu Âu ứng phó thế nào trước kế hoạch thuế quan của Mỹ?
Thế giới 24h

Ngân hàng châu Âu ứng phó thế nào trước kế hoạch thuế quan của Mỹ?

Thuế quan của Donald Trump có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng của EU và đẩy lạm phát lên cao, đặt ra tình thế tiến thoái lưỡng nan cho Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB). Trong khi thương mại chậm lại và giá cả tăng, một số nhà kinh tế cho rằng việc cắt giảm lãi suất có thể là lựa chọn phù hợp, miễn là kỳ vọng lạm phát vẫn được duy trì.

Chế độ nghị viện Uzbekistan: Sự gặp gỡ của giá trị truyền thống và nền dân chủ hiện đại
Nghị viện thế giới

Chế độ nghị viện Uzbekistan: Sự gặp gỡ của giá trị truyền thống và nền dân chủ hiện đại

Xây dựng nhà nước pháp quyền là một quá trình phức tạp. Tuy nhiên, vào đầu thế kỷ XXI, một chân lý đã được khẳng định: một quốc gia sẽ không thể có nền dân chủ hoàn chỉnh nếu không có một quốc hội được trao toàn quyền. Ngày nay, Uzbekistan đang thực hiện những cải cách nhất quán để phát triển các thể chế dân chủ trên cơ sở đẩy mạnh vai trò của Quốc hội. Sự phát triển của chế độ nghị viện ở Uzbekistan có những nét đặc thù, là sự gặp gỡ giữa bản sắc dân tộc và các nguyên tắc dân chủ phổ quát.

Hành động vì sự phát triển và công bằng xã hội
Nghị viện thế giới

Hành động vì sự phát triển và công bằng xã hội

Với chủ đề bao trùm “Hành động của nghị viện vì sự phát triển và công bằng xã hội”, Đại hội đồng lần thứ 150 của IPU sẽ tập trung làm rõ những cam kết của nghị viện nhằm thúc đẩy các mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm việc làm, thúc đẩy hòa nhập xã hội và tăng cường sự tham gia của các nhóm thiểu số vào quá trình ra quyết định.

Khẳng định vị thế Uzbekistan
Nghị viện thế giới

Khẳng định vị thế Uzbekistan

Lần đầu tiên trong lịch sử Trung Á, Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới lần thứ 150 (IPU-150) sẽ diễn ra tại Thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Việc Uzbekistan đăng cai hội nghị lớn nhất của cơ quan nghị viện thế giới là sự công nhận của cộng đồng quốc tế đối với hiệu quả của các cải cách đang được thúc đẩy ở Uzbekistan cũng như cho thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của Uzbekistan trên trường quốc tế.

Từ Paris đến Tashkent: Hành trình bền bỉ vì chủ nghĩa nghị viện
Nghị viện thế giới

Từ Paris đến Tashkent: Hành trình bền bỉ vì chủ nghĩa nghị viện

Ngày 5.4 tới, Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) sẽ tổ chức lễ kỷ niệm Đại hội đồng lần thứ 150 (IPU-150) tại Thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Đây là dịp để nhìn lại hành trình 136 năm qua của IPU, kể từ Đại hội đồng đầu tiên tại Paris năm 1889, nhìn lại những sự kiện tôn vinh tinh thần hợp tác bền bỉ giữa các nghị sĩ trên toàn thế giới cũng như một lần nữa khẳng định vai trò, vị trí và phạm vi hoạt động ngày càng được mở rộng trên toàn cầu của IPU.

Pháp: Cải cách luật thừa kế giúp giải phóng nhiều bất động sản
Thế giới 24h

Pháp: Cải cách luật thừa kế giúp giải phóng nhiều bất động sản

Một thay đổi lớn trong pháp luật thừa kế của Pháp sắp giúp đưa nhiều bất động sản bỏ trống và bị bỏ hoang trở lại thị trường, đặc biệt là ở khu vực nông thôn. Dự luật cải cách này vốn đã được các nghị sĩ Hạ viện thông qua vào ngày 6.3 và đang chờ được Thượng viện bỏ phiếu nhằm giải quyết các tranh chấp kéo dài giữa những người thừa kế, cũng như đơn giản hóa thủ tục thừa kế, vốn thường khiến bất động sản bị bỏ không trong nhiều thập kỷ.

Nguồn: ITN
Quốc tế

Nỗ lực cải cách lĩnh vực tài chính

Chính phủ Anh đang đề xuất các cải cách quy định trong lĩnh vực dịch vụ tài chính như một phần trong chương trình nghị sự nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trọng tâm chính là khuyến khích đầu tư trong nước từ các quỹ hưu trí và nới lỏng khả năng tiếp cận tín dụng của các hộ gia đình. Tuy nhiên, khả năng thành công của các biện pháp này vẫn còn chưa chắc chắn.

Pakistan và con đường vượt qua khủng hoảng
Quốc tế

Pakistan và con đường vượt qua khủng hoảng

Năm 2024, Pakistan chứng kiến ​bất ổn kinh tế, chính trị, xã hội và sự trở lại của chủ nghĩa khủng bố, đẩy đất nước trước nguy cơ rơi vào khủng hoảng. Để giải quyết những thách thức này, Pakistan cần chuyển đổi toàn diện với những ưu tiên: phục hồi kinh tế, hiện đại hóa kỹ thuật số, cải cách giáo dục, đơn giản hóa quy định, mở rộng cơ sở thuế, đổi mới công nghiệp và ổn định chính trị để bảo đảm tiến bộ bền vững.

Chính sách thuế quan "có đi có lại" của Mỹ
Thế giới 24h

Chính sách thuế quan "có đi có lại" của Mỹ

Ngày 2.4 tới, chính sách thuế quan “có đi có lại” của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ chính thức có hiệu lực. Theo đó, Mỹ sẽ áp đặt mức thuế bằng với các nước khác áp đặt đối với hàng hóa Mỹ, có tính đến từng mối quan hệ thương mại. Trong bối cảnh tác động của chính sách này chưa thể được đánh giá đầy đủ, các rào cản phi thuế quan sẽ làm phức tạp thêm bức tranh. Các quốc gia có thể giảm hàng rào bảo hộ của mình để tránh bị trả đũa hoặc có thể trả đũa mạnh hơn và biến cuộc chiến thuế quan thành chiến tranh thương mại toàn diện.

Ấn Độ củng cố vị thế trong cuộc đua AI toàn cầu
Quốc tế

Ấn Độ củng cố vị thế trong cuộc đua AI toàn cầu

Thành công chỉ sau một đêm của công cụ DeepSeek của Trung Quốc đã thay đổi đáng kể nhận thức của Ấn Độ về cuộc đua AI. Nhằm củng cố vị thế của mình trong cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, quốc gia này đã có những thay đổi đáng chú ý trong các chiến lược và sáng kiến, được thiết kế để thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới AI quốc gia, cho phép nước này cạnh tranh với Mỹ và Trung Quốc thông qua sự tham gia tích cực với các công ty khởi nghiệp và doanh nhân Ấn Độ.

Mỹ kỳ vọng tăng doanh thu từ thuế: Thực tế hay ảo tưởng?
Thế giới 24h

Mỹ kỳ vọng tăng doanh thu từ thuế: Thực tế hay ảo tưởng?

Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ áp thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu, một động thái mà Nhà Trắng tuyên bố sẽ giúp thúc đẩy sản xuất trong nước và giúp Mỹ thu về 100 tỷ USD doanh thu từ thuế. Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo, điều này sẽ gây sức ép tài chính đối với các nhà sản xuất ô tô nội địa phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhật Bản ban hành luật mới chuẩn hóa sử dụng áp phích tranh cử
Thế giới 24h

Nhật Bản ban hành luật mới chuẩn hóa sử dụng áp phích tranh cử

Quốc hội Nhật Bản vừa thông qua Luật Bầu cử các chức vụ công sửa đổi nhằm giải quyết tình trạng các ứng cử viên lạm dụng áp phích bầu cử ngày càng gia tăng để quảng bá cho bản thân. Các quy định mới trong luật cấm nội dung không phù hợp trong áp phích vận động tranh cử, đặc biệt là khai thác các hình ảnh khiêu khích hoặc phục vụ lợi ích thương mại.

Trung Quốc dự kiến miễn học phí mầm non
Quốc tế

Trung Quốc dự kiến miễn học phí mầm non

Chính phủ Trung Quốc đang lên kế hoạch từng bước tiến tới miễn học phí cho bậc học mầm non nhằm giảm gánh nặng nuôi con cho các hộ gia đình, thúc đẩy tiêu dùng và tăng tỷ lệ sinh trong nước. Đây là kế hoạch được Ủy ban Cải cách và Phát triển Kinh tế (NDRC), cơ quan hoạch định chính sách của Trung Quốc, đưa ra tại kỳ họp Quốc hội đầu tháng này.