Mặc dù ra đời từ năm 1889, IPU thường có chứng kiến tỷ lệ phụ nữ tham gia vào chính trị thấp. Do bất mãn trước tình trạng phụ nữ không thể tạo được sức ảnh hưởng tới các chương trình và chính sách của IPU, một nhóm hoạt động nhỏ của các chính trị gia nữ đã có sáng kiến thành lập một cuộc họp của phụ nữ tại IPU vào năm 1978.
Cho đến năm 1983, các hội nghị của nữ nghị sĩ mới được tổ chức một vài lần trong các phiên họp của IPU, với các hình thức hội nghị riêng, tiệc trưa hoặc họp trong các buổi tiệc trà. Năm 1983, các nữ nghị sĩ đã lên tiếng kêu gọi thành lập một tổ chức liên hiệp độc lập dưới sự giám sát của IPU. Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng, IPU quyết định sẽ tổ chức thường niên cuộc họp dành cho các nữ nghị sĩ với mục đích giúp nâng cao tiếng nói và lợi ích của phụ nữ, bởi trong các cuộc họp này phụ nữ có thể đưa ra các công cụ và hình thức nhằm gây ảnh hưởng đến chính sách, công việc và quyết định của tổ chức IPU.
Từ năm 1986, Đại hội đồng IPU tổ chức phiên họp cả ngày, do vậy nữ nghị sĩ có thể quyết định các chiến lược nhằm nêu lên quan điểm và mối quan tâm trong phiên họp. Vào tháng 4.1990, IPU đã chính thức soạn thảo văn bản quy định vai trò, mục tiêu và phương thức hoạt động của Hội nghị Nữ nghị sĩ và thành lập Ủy ban Điều phối nữ nghị sĩ, đây là cơ cấu ủy ban thường trực có nhiệm vụ điều phối và đảm bảo sự thông suốt của các hoạt động. Được tổ chức dưới sự lãnh đạo của một nữ nghị sĩ từ nước chủ nhà trong từng kỳ họp, vì vậy Hội nghị Nữ nghị sĩ sẽ có sự tham dự của các quan chức cấp cao thuộc nghị viện và chính phủ nước đó. Ban Thư ký IPU chính thức cung cấp các hỗ trợ kỹ thuật cho Ủy ban Điều phối nữ nghị sĩ. Theo đó, chương trình của Hội nghị bao gồm hai phần: Phần một, thảo luận dự thảo các nghị quyết sẽ được thông qua tại Đại hội đồng IPU đang diễn ra, trong đó chủ yếu xem xét đề xuất các chỉnh lý nhằm bảo đảm lồng ghép vấn đề giới, quan điểm và mối quan tâm của các nghị sĩ nữ trong các quyết định của Đại hội đồng; Phần hai, thảo luận các vấn đề cụ thể theo chương trình nghị sự đã được Ủy ban Điều phối nữ nghị sĩ thông qua. Hoạt động này thường gắn với việc mời các nữ chính khách, các nhân vật có uy tín trong các lĩnh vực được đề cập đến nói chuyện và trao đổi kinh nghiệm.
| Cuộc họp của Diễn đàn Nữ nghị sĩ diễn ra trong khuôn khổ Đại hội đồng IPU 140 tại Doha, Quatar năm 2018 |
Kết quả của mỗi Hội nghị Nữ nghị sĩ sẽ gồm: Các đề xuất chỉnh lý dự thảo nghị quyết của Đại hội đồng IPU; các báo cáo riêng về vấn đề giới; ban hành nghị quyết, tuyên bố riêng của Hội nghị.
Hội nghị Nữ nghị sĩ diễn ra dưới sự chủ tọa của một nữ nghị sĩ nước chủ nhà. Nữ lãnh đạo cao cấp của nghị viện nước chủ nhà sẽ đảm nhiệm cương vị Chủ tịch hội nghị, chủ trì và thay mặt hội nghị báo cáo kết quả với Đại hội đồng. Chủ tịch Hội nghị Nữ nghị sĩ sẽ là thành viên của Ủy ban Điều phối nữ nghị sĩ từ kỳ Đại hội đồng trước đó và tiếp tục đảm nhiệm cương vị thành viên trong hai năm tiếp theo. Hội nghị Nữ nghị sĩ được khai mạc chính thức với sự hiện diện của các quan chức cao cấp nhất của chính phủ và nghị viện nước chủ nhà.
Tháng 4.1998, các nữ nghị sĩ kiến nghị trong mỗi đoàn đại biểu tham dự IPU, đại biểu nữ cần đóng vai trò trung tâm trong việc truyền tải các thông tin về hoạt động của IPU trong thúc đẩy hợp tác giữa đại biểu nam và nữ tới các nữ nghị sĩ khác, bất kể họ thuộc đảng chính trị nào và cả khi họ thuộc các Nghị viện khác. Kiến nghị nhằm nâng cao nhận thức về công việc của IPU trong lĩnh vực này giữa các nghị viện quốc gia, đồng thời làm phong phú hơn các hoạt động của IPU thông qua ý kiến và kinh nghiệm của nghị viện các quốc gia.
Năm 1999, IPU đã bổ sung điều khoản mới vào Điều lệ và Quy chế của Liên minh, chính thức công nhận Hội nghị Nữ nghị sĩ và Ủy ban Điều phối nữ nghị sĩ. Điều lệ của Hội nghị và Ủy ban Điều phối nữ nghị sĩ được thông qua tại Hội nghị lần thứ 100 của IPU ở Brussels. Ngoài ra, theo quy định mới của Quy chế, Chủ tịch Ủy ban Điều phối nữ nghị sĩ sẽ đồng thời là thành viên Ban Chấp hành. Sáng kiến này góp phần giúp bổ sung tiếng nói của những nữ nghị sĩ thuộc Ban Chấp hành, do đó họ là đại biểu đại diện cho các thành viên nữ của IPU.
Vào năm 2016, Hội nghị Nữ nghị sĩ có tên mới - Diễn đàn Nữ nghị sĩ. Cơ quan giúp việc của Hội nghị là Ủy ban Điều phối nữ nghị sĩ cũng được đổi tên thành Văn phòng Nữ nghị sĩ. Những thay đổi này được các nghị sĩ tham dự Đại hội đồng IPU lần thứ 134 ở Lusaka thông qua nhằm tạo một cơ chế chặt chẽ hơn, chuyên nghiệp hơn cho hoạt động của nữ nghị sĩ trong khuôn khổ IPU. Theo quy chế mới, Diễn đàn Nữ nghị sĩ vẫn tiếp tục họp tại các Đại hội đồng IPU hai lần một năm để thảo luận và thúc đẩy những kế hoạch liên quan đến mục tiêu trao quyền cho phụ nữ; khuyến khích các nữ nghị sĩ và bảo đảm rằng tiếng nói của họ được lắng nghe trong các hoạt động rộng lớn hơn của IPU.
