Những dấu mốc ý nghĩa
Trước Chiến tranh Thế giới thứ Hai, Áo là quốc gia duy nhất tiên phong trong việc bầu một nữ nghị sĩ làm Chủ tịch Nghị viện (Bundesrat). Năm 1927, khoảng 8 năm sau khi phụ nữ Áo được trao quyền ứng cử, lần đầu tiên trong lịch sử, Nghị viện Áo đã bầu bà Olga Rudel-Zeynek làm Chủ tịch. Bà cũng đã tái đắc cử Chủ tịch Nghị viện nhiệm kỳ thứ hai vào năm 1932.
Theo số liệu của IPU, từ năm 1945 đến năm 1977, chỉ có 42 trong số 186 quốc gia có thể chế nghị viện, tại một thời điểm nào đó trong lịch sử, đã chọn một phụ nữ làm Chủ tịch Nghị viện hay Quốc hội. Sự kiện này đã xảy ra 78 lần. Trong đó có 18 quốc gia châu Âu, 19 quốc gia châu Mỹ, 3 quốc gia châu Phi, 1 quốc gia ở châu Á và 1 quốc gia ở Thái Bình Dương.
 Hội nghị Nữ Chủ tịch Nghị viện Thế giới lần thứ 10 |
Năm 1995 có 10,5% nữ Chủ tịch trong tổng số Chủ tịch Nghị viện các nước trên thế giới; năm 2000, con số này đã tăng lên 12,4% và năm 2015 là 15,8%. Hiện nay, theo báo cáo của IPU, tính đến ngày 1.2.2016, chỉ có 49 phụ nữ đang giữ cương vị đứng đầu một trong các cơ quan lập pháp của 191 nghị viện, 76 trong số đó là cơ quan lưỡng viện. Như vậy, phụ nữ chỉ chiếm 17,6% trong tổng số 279 ghế chủ tịch Nghị viện của một trong hai viện. Xu thế phổ biến là phụ nữ thường giữ chức Chủ tịch Thượng Viện nhiều hơn Hạ Viện.
Lần đầu tiên trong thế giới Ảrập, tháng 11.2015 Hội đồng Quốc gia Liên bang (Majlis Watani Itihadi) Các tiểu Vương quốc Ảrập Thống nhất (UAE) đã bầu bà Amal Al Qubaisi làm Chủ tịch FNC Khóa XVI. Lần đầu tiên trong lịch sử, một phụ nữ Hồi giáo được bầu giữ vị trí đứng đầu cơ quan lập pháp.
Đối với IPU, cũng phải đợi sau 110 năm kể từ khi thành lập liên minh (1889), vào tháng 10.1999, tổ chức này mới bầu bà Najma Heptulla (Ấn Độ) làm Chủ tịch Hội đồng IPU. Trong nhiệm kỳ của mình, bà đã chủ trì Hội nghị thế giới lần thứ nhất những người đứng đầu Cơ quan lập pháp các nước trên thế giới, tổ chức tại Trụ sở LHQ tháng 8.2000, Hội nghị đã thông qua Tuyên bố lịch sử: Tầm nhìn Nghị viện về hợp tác quốc tế trước thềm thiên niên kỷ thứ ba.
Hội nghị các nữ Chủ tịch Nghị viện
Trong quá trình hoạt động của mình, IPU luôn nhận thấy thực trạng tỷ lệ phụ nữ tham gia trong hoạt động chính trị ở các quốc gia luôn ở mức thấp. Vì vậy, phụ nữ chưa có tác động hiệu quả đến quá trình hoạch định chính sách quốc gia. Từ thực tế đó, năm 1978, một nhóm nhỏ nữ nghị sĩ đã có sáng kiến thành lập cơ chế họp kín giữa các nữ nghị sĩ khi họ tham gia Đại hội đồng IPU. Đến năm 1983, các cuộc họp nữ nghị sĩ được tổ chức thường xuyên hơn và đến năm 1999, IPU thông qua Quy chế chính thức công nhận Hội nghị Nữ nghị sĩ và Ủy ban Điều phối Nữ nghị sĩ. Nếu như năm 1921, Hội nghị IPU tại Stockholm lần đầu tiên chỉ có 1% nữ nghị sĩ tham gia hội nghị, thì ngày nay, trung bình 30% nữ nghị sĩ tham gia Đại hội đồng IPU.
Từ năm 2005, nhận thức rằng, những phụ nữ đứng đầu cơ quan lập pháp các nước có vai trò quan trọng trong việc hoạch định chính sách và ra quyết định cao nhất của quốc gia, IPU đã tổ chức Hội nghị các nữ Chủ tịch Nghị viện lần đầu tiên và từ đó đến nay đã trở thành thông lệ, Hội nghị thường niên được tổ chức vào các dịp họp Đại hội đồng IPU hoặc Hội nghị những người đứng đầu Cơ quan lập pháp các nước trên thế giới. Đây là diễn đàn để các nữ Chủ tịch Nghị viện trao đổi ý tưởng và kinh nghiệm về các vấn đề giới cùng quan tâm; tham gia vào các chương trình nghị sự quốc gia và quốc tế.
Hội nghị nữ Chủ tịch Nghị viện lần thứ 10 diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao lần thứ tư các Chủ tịch Nghị viện Thế giới tháng 8.2015 tại Trụ sở LHQ. Với chủ đề Đổi mới để bình đẳng giới: Tạo sự phát triển, hòa bình và dân chủ một cách thiết thực cho nữ giới và nam giới, Hội nghị đã đưa ra chiến lược mới và cụ thể nhằm thúc đẩy bình đẳng giới sau 20 năm thực hiện Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh; qua đó xác định giải pháp bảo đảm thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs); thúc đẩy xã hội dân chủ và hòa bình hơn. Hội nghị đã cam kết xây dựng một thế giới đối xử với phụ nữ và trẻ em gái bình đẳng như với nam giới và trẻ em trai ở mọi lứa tuổi, và trong mọi lĩnh vực; cam kết thông qua cơ quan lập pháp, ban hành các đạo luật nhằm bảo đảm sự bình đẳng trong xã hội, và sử dụng các nguồn ngân sách và công cụ giám sát giám sát để bảo đảm những đạo luật này được thực thi vì lợi ích của phụ nữ và các bé gái trong tất cả các lĩnh vực. Các nữ đại biểu cũng kêu gọi thúc đẩy tiến trình cải cách chính trị để phụ nữ có nhiều cơ hội trở thành lãnh đạo trong cả khu vực công và tư. Cuối cùng các đại biểu cho rằng đoàn kết giữa phụ nữ và các nữ nghị sĩ trên toàn thế giới sẽ tạo thành sức mạnh tổng hợp để đổi mới về bình đẳng giới; tạo sự phát triển, hòa bình và dân chủ một cách thiết thực cho nữ giới và nam giới.
