Cụ thể, liên minh 3 đảng này gồm ÖVP, đảng về thứ hai trong cuộc bầu cử Quốc hội Áo tháng 9.2024, đảng Dân chủ Xã hội đứng thứ ba trong cuộc bầu cử và đảng Nước Áo mới và diễn đàn tự do (đảng Neos). Các chính trị gia nước này đã phá vỡ kỷ lục sau Thế chiến II là mất tới 129 ngày để thành lập một chính phủ mới.
Trước đó, các cuộc đàm phán nhằm thành lập chính phủ liên minh giữa ÖVP và đảng Tự do cực hữu (FPÖ), lực lượng giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, đã đổ vỡ.
Lãnh đạo đảng Nhân dân cánh hữu, đảng Dân chủ Xã hội trung tả và đảng Neos tự do đã nhất trí về một chương trình chương trình hành động của chính phủ với khẩu hiệu "Hành động đúng đắn ngay lúc này. Vì nước Áo". Theo chương trình hành động, chính phủ mới sẽ tăng cường các biện pháp về hội nhập xã hội cho người tị nạn. Ngoài ra, liên minh cầm quyền cam kết sẽ góp phần để Liên minh châu Âu trở nên vững mạnh hơn.
Nỗ lực thứ hai
Đây là nỗ lực thứ hai của ba đảng chính thống nhằm thành lập một chính phủ mới mà không có Đảng Tự do cực hữu, một đảng chống nhập cư và hoài nghi về tiến trình hội nhập châu Âu. Với tư tưởng bài ngoài và cực đoan, đảng này đã lần đầu tiên nổi trở thành lực lượng chính trị mạnh nhất khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 29.9.2024 của Áo với 28,8% số phiếu bầu.
Nỗ lực đầu tiên của ba đảng đã thất bại vào đầu tháng 1, khiến Thủ tướng bảo thủ lúc bấy giờ là Karl Nehammer phải từ chức, buộc Tổng thống Áo yêu cầu lãnh đạo Đảng Tự do Herbert Kickl cố gắng thành lập chính phủ.
Nỗ lực khi đó của ông Kickl nhằm thành lập liên minh với Đảng Nhân dân, đảng đứng thứ hai trong cuộc bầu cử, đã sụp đổ do nhiều bất đồng hồi tháng 2. Các đảng chính thống, vốn đang phải đối mặt với nguy cơ phải tổ chức một cuộc bầu cử mới mà không có khả năng mang lại lợi ích cho họ, đã tiếp tục nỗ lực tìm kiếm tiếng nói chung.
Nhà lãnh đạo mới bất ngờ
Chủ tịch đảng Nhân dân Christian Stocker, 64 tuổi, gần như chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng. Đây là một yếu tố bất ngờ bởi ông không tham gia tranh cử trong cuộc bỏ phiếu tháng 9 năm ngoái.
Ông đã dành phần lớn sự nghiệp của mình với tư cách là một chính trị gia địa phương ở tỉnh Lower trước khi trở thành nghị sĩ Quốc hội vào năm 2019. Chức vụ bầu cử cao nhất mà ông từng nắm giữ cho đến nay là phó thị trưởng Wiener Neustadt, phía nam Vienna. Nhưng ông đã trở thành một nhà quản lý khủng hoảng giàu kinh nghiệm với tư cách là tổng thư ký của Đảng Nhân dân, một vị trí mà ông đảm nhiệm vào năm 2022.
Khi trở thành lãnh đạo đảng vào tháng trước, ông Stocker đã thay đổi lập trường khi tham gia đàm phán liên minh với lãnh đạo đảng đảng Tự do Kickl, người mà trước đó đảng của ông đã từ chối làm việc cùng.
Thỏa thuận liên minh được trình bày hôm 27.2 nêu rõ các đảng trong chính phủ mới "cam kết với Liên minh châu Âu như một dự án hòa bình vĩ đại nhất mọi thời đại". Thỏa thuận cũng nói thêm rằng Áo sẽ tiếp tục tham gia sáng kiến phòng thủ tên lửa Sky Shield của châu Âu, một sáng kiến mà đảng của Kickl muốn rời khỏi.
Chính phủ ba đảng đầu tiên của Áo
Chính phủ sắp mãn nhiệm là một liên minh giữa Đảng Nhân dân và đảng Xanh hiện do Thủ tướng lâm thời Alexander Schallenberg lãnh đạo và vẫn nắm quyền kể từ cuộc bầu cử.
Theo truyền thống trên chính trường Áo, đảng Nhân dân và đảng Dân chủ Xã hội thường cùng nhau lãnh đạo nước Áo trong quá khứ nhưng lại chiếm đa số rất mong manh trong Quốc hội được bầu vào tháng 9, với tổng cộng 92 trên tổng số 183 ghế. Thế đa số này bị đánh giá là quá mong manh, vì vậy hai đảng đã tìm cách đưa đảng Neos, đảng có 18 ghế và chưa từng tham gia chính phủ nào, vào liên minh.
Thỏa thuận này vẫn cần sự chấp thuận chính thức của ban lãnh đạo hai đảng lớn hơn và đa số hai phần ba thành viên đảng Neos, tại một hội nghị dự kiến diễn ra vào cuối tuần này.
Di cư, kinh tế và chủ nghĩa cực đoan
“Những thách thức này mang tính lịch sử và sâu rộng”, Chủ tịch đảng Nhân dân Christian Stocker, cho biết, đồng thời chỉ ra cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine, ngân sách eo hẹp của Áo và áp lực từ vấn đề di cư - từ lâu đã là những chủ đề được quan tâm hàng đầu trên chính trường Áo.
Thỏa thuận liên minh kêu gọi các quy tắc tị nạn mới nghiêm ngặt tại quốc gia châu Âu có 9 triệu người. Thỏa thuận này dự kiến thành lập "các trung tâm hồi hương" cho những người xin tị nạn bị từ chối và đình chỉ các cuộc đoàn tụ gia đình. Ông Stocker cho biết chính phủ mới sẽ "bảo lưu quyền áp dụng lệnh đóng băng tị nạn" nếu số lượng đơn xin tị nạn tăng lên.
Thỏa thuận cũng đưa ra "chương trình hội nhập bắt buộc" dành cho tất cả những người xin tị nạn ở Áo, bao gồm học phí dạy tiếng Áo cùng các dịch vụ công cộng.
Ông Stocker cũng tuyên bố rằng ba bên đã nhất trí về lệnh cấm sử dụng khăn trùm đầu đối với trẻ em gái dưới 14 tuổi để ngăn chặn “sự phân biệt đối xử và đàn áp”.
Ông Andreas Babler, lãnh đạo đảng Dân chủ Xã hội, nhấn mạnh nhu cầu giải quyết thâm hụt ngân sách của Áo và cho biết "vai rộng hơn có thể gánh vác gánh nặng hơn". Ông cho biết thỏa thuận bao gồm khoản thuế đánh vào các ngân hàng.
Áo đang phải đối mặt với tình trạng thất nghiệp gia tăng và suy thoái kinh tế năm thứ ba. Nước này đang chịu áp lực từ EU phải tiết kiệm hàng tỷ euro.
Ông Babler cho biết chính phủ mới sẽ nỗ lực "loại bỏ mầm mống của chủ nghĩa cực đoan và cực đoan" sau vụ đâm một nghi phạm Hồi giáo cực đoan gây ra vụ bạo lực bằng dao. Ông cho biết chính phủ sẽ tìm kiếm "giải pháp nhanh chóng" để đảm bảo các nền tảng truyền thông xã hội có trách nhiệm lớn hơn.
