Suốt nhiều năm qua, lực lượng Công an nhân dân (CAND) không ngừng nỗ lực trong công tác chuyển đổi số để hướng đến xây dựng chính phủ điện tử, xã hội số thông minh bắt kịp những nước tiên tiến nhất trên thế giới. Trong đó, thành tích nổi bật là việc thực hiện hai “đại dự án” mang ý nghĩa chiến lược gồm: xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; Sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân gắn chíp điện tử. Với vai trò là lực lượng nòng cốt, cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân đã ngày đêm thực hiện khối lượng công việc “khổng lồ” để bảo đảm tiến độ của Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06).
Theo Bộ Công an, trên thế giới, nhiều quốc gia đã tiên phong và đạt được nhiều thành tựu trong thực hiện Chính phủ điện tử như Đan Mạch, Hàn Quốc, Singapore, Nga, Đức, Anh, Pháp, Estonia... Trong đó, Đan Mạch được đánh giá là quốc gia rất thành công trong việc xây dựng Chính phủ điện tử, luôn nằm trong nhóm 10 nước phát triển nhất về Chính phủ điện tử.
Tại khu vực Đông Nam Á, Singapore cũng thuộc nhóm nước đứng đầu thế giới về chỉ số phát triển Chính phủ điện tử; tiêu biểu là việc xây dựng cơ sở dữ liệu chung, tích hợp tất cả các dịch vụ hành chính công của các bộ/ngành.
Gần đây, Dubai công bố trở thành Chính phủ đầu tiên trên thế giới 100% không cần giấy tờ, việc này giúp tiết kiệm 1,3 tỷ Dirham (350 triệu USD) và 14 triệu giờ làm việc; tất cả các thủ tục và giao dịch bên trong, bên ngoài Chính phủ đã được số hóa và quản lý trên nền tảng dịch vụ kỹ thuật số toàn diện của Chính phủ.
Điều đó cho thấy việc đổi mới quản trị quốc gia theo hướng hiện đại, ứng dụng khoa học-công nghệ trong các lĩnh vực quản lý nhà nước, trong đó có quản lý nhà nước về an ninh, trật tự, an toàn xã hội là xu hướng bắt buộc trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, đặc biệt là sự bùng nổ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, giải pháp để thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số và coi đây là những ưu tiên hàng đầu của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn 2016-2020 để tạo ra những nền móng vững chắc cho việc chuyển đổi số toàn diện trong giai đoạn 2021-2030.
Hướng tới khắc phục những hạn chế, bất cập tạo sự đổi mới căn bản về tổ chức, hoạt động quản lý dân cư theo hướng hiện đại, năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013-2020.
Năm 2014, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW về đẩy mạnh ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế với quan điểm “Ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin trong tất cả các lĩnh vực, song có trọng tâm, trọng điểm. Ưu tiên ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hành chính, cung cấp dịch vụ công, trước hết là trong lĩnh vực liên quan tới doanh nghiệp, người dân như giáo dục, y tế, giao thông, nông nghiệp…”.
Nghị quyết đã xác định mục tiêu cụ thể đến năm 2020 “triển khai có hiệu quả chương trình cải cách hành chính, gắn kết chặt chẽ với việc xây dựng Chính phủ điện tử và cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở mức độ cao và trong nhiều lĩnh vực”.
Cụ thể hóa các chủ trương trên, năm 2015, Chính phủ đã có Nghị quyết đầu tiên tập trung vào xây dựng Chính phủ điện tử với mục tiêu nâng cao năng lực hoạt động của bộ máy hành chính Nhà nước nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cơ quan Nhà nước, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn; Nâng vị trí của Việt Nam về Chính phủ điện tử theo xếp hạng của Liên hợp quốc; Công khai, minh bạch hoạt động của các cơ quan Nhà nước trên môi trường mạng.
Sau quá trình nghiên cứu các tiêu chí và lộ trình trên cơ sở tiềm lực của đất nước, Chính phủ đã phê duyệt “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” và “Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030”.
Năm 2025 được đặt mục tiêu là mốc quan trọng khi đạt được những thành tựu nền tảng trong xây dựng Chính phủ điện tử, hướng đến mục tiêu Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số vào năm 2030. Mục tiêu thiết thực, gần gũi nhất với người dân khi xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số đó là người dân, doanh nghiệp và các tổ chức khác có thể dễ dàng sử dụng dịch vụ công, thủ tục hành chính một cách nhanh chóng, thuận tiện nhất, không giấy tờ, không cần sự hiện diện nếu pháp luật không yêu cầu.
Để hình thành được Chính phủ “4 không”, một trong những điều kiện tiên quyết là xây dựng thành công dữ liệu trụ cột, cốt lõi, có tính liên kết cao về dân cư, đất đai, doanh nghiệp.
Chính vì thế, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phải là dữ liệu “sống”, được thu thập, cập nhật thường xuyên, phải phục vụ thiết thực, hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý hỗ trợ tra cứu, xác minh các thân nhân, di biến động dân cư, quản lý các loại đối tượng liên quan đến tội phạm, góp phần hiệu quả vào công tác đảm bảo an ninh, trật tự, đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Sau một thời gian dài nghiên cứu kỹ lưỡng, Bộ Công an đã tham mưu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; ngay sau đó tiếp tục tham mưu Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Dự án Sản xuất, cấp và quản lý Căn cước công dân (CCCD).
Hai Dự án tiến hành đồng thời, lồng ghép giúp tiết kiệm thời gian và ngân sách cho Nhà nước, kịp thời mang lại sự thuận lợi cho người dân khi thực hiện thủ tục hành chính và các giao dịch dân sự.
CCCD mới có thiết kế đặc biệt, nổi bật là bản đồ Việt Nam thể hiện rõ chủ quyền, hình ảnh trống đồng, hoa sen cùng các họa tiết, hoa văn cổ, biểu tượng cho các triều đại lịch sử của Việt Nam.
Đây là hai dự án có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tiến trình xây dựng Chính phủ điện tử, có tầm ảnh hưởng chiến lược và lâu dài đến công tác quản lý nhà nước nói chung, đến công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự nói riêng, chuyển đổi phương thức quản lý từ “thủ công” sang “hiện đại”, đồng thời hướng tới đảm bảo cao nhất an ninh, an toàn thông tin và lợi ích của người dân, doanh nghiệp.
Bộ Công an tích cực nghiên cứu, đề xuất Thủ tướng Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Cư trú, có hiệu lực từ ngày 1.7.2021. Theo đó, Luật Cư trú quy định quản lý công dân bằng thông tin trên Cơ sở dữ liệu về dân cư, đồng thời hệ thống hành chính sẽ chính thức bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú từ cuối năm 2022.
Đây là những mốc thời gian rất quan trọng, đặt ra yêu cầu hệ thống Cơ sở dữ liệu về dân cư phải đủ điều kiện để đi vào hoạt động và hoàn thành cấp đủ 50 triệu CCCD trước 1.7.2021.
Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ có quyết định phê duyệt đầu tư hai dự án trọng điểm, Bộ Công an đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành (nhất là Bộ thông tin và truyền thông, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài chính, Ban Cơ yếu Chính phủ, Kiểm toán nhà nước…), tiếp thu ý kiến của dư luận và nhân dân đối với những vấn đề liên quan để có sự điều chỉnh cho phù hợp.
Quá trình xây dựng hai dự án, Bộ Thông tin và Truyền thông đã phối hợp chặt chẽ Bộ Công an thẩm định các thiết kế kỹ thuật hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và hệ thống Sản xuất, cấp và quản lý CCCD Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính bố trí kinh phí thực hiện đảm bảo nguyên tắc “hiện đại, đồng bộ, bảo mật cao, tránh lãng phí”.
Bộ Công an thành lập Ban chỉ đạo để triển khai do đồng chí Bộ trưởng trực tiếp là Trưởng ban, 3 đồng chí Thứ trưởng là Phó Trưởng ban và lãnh đạo các Cục nghiệp vụ liên quan là thành viên tham gia. Đã huy động đủ nguồn nhân lực thực hiện hai dự án từ trung ương tới cơ sở, gắn với điều chỉnh, bố trí lực lượng tại 4 cấp Công an theo hướng “Bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở”.
Tại các địa phương, cán bộ chiến sĩ lực lượng Công an miệt mài thực hiện nhiều biện pháp tuyên truyền, đến từng ngõ, ngách, vận động từng hộ dân. Đặc biệt, bố trí lực lượng Công an chính quy tại cấp xã là hết sức cần thiết, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo đảm an ninh trật tự ở cơ sở, đồng thời tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa lực lượng Công an với nhân dân, tạo điều kiện thuận lợi trong việc triển khai thực hiện hai Dự án.
Cùng đồng hành với lực lượng Công an trong chiến dịch, cấp ủy, chính quyền địa phương, cơ quan, doanh nghiệp, trường học, tổ chức tôn giáo tích cực vào cuộc, lãnh đạo, chỉ đạo và vận động công dân phối hợp triển khai các nội dung Dự án.
Qua công tác tuyên truyền, người dân nhận thức đúng giá trị to lớn của các Dự án, nhiệt tình hưởng ứng, chủ động phối hợp với lực lượng Công an để bố trí thời gian một cách khoa học, tránh sự phiền hà. Nhân dân trên cả nước tranh thủ mọi thời gian kể cả buổi tối hoặc ngày nghỉ cuối tuần để đến làm CCCD.
Quá trình triển khai dự án không thể không nói đến sự đồng hành, tham gia tích cực của đội ngũ chuyên gia, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn tại Việt Nam để thực hiện triển khai các gói thầu quan trọng và nhập liệu thông tin dân cư của dự án, như Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Công ty TNHH Công nghệ thông tin và Truyền thông Gtel (GTEL ICT), Công ty Cổ phần Tư vấn - Đầu tư và phát triển Bưu điện Hà Nội (HADIC), Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (VNPost)…
Với sự vào cuộc, chung tay của cả hệ thống chính trị và nhân dân, Bộ Công an đã tự tin bước vào chiến dịch thần tốc, hoàn thành những mục tiêu cơ bản trong xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và CCCD, làm nền tảng quan trọng trong thúc đẩy tiến trình xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, kinh tế số. xã hội số.
Có thể nói, việc triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và sản xuất, cấp và quản lý CCCD gắn chip là bài toán khó với nhiều yêu cầu khắt khe về chất lượng, công nghệ kỹ thuật, an toàn bảo mật thông tin, khối lượng công việc “khổng lồ” cùng với sức ép về tiến độ phải hoàn thành mục tiêu đặt ra trước ngày 1.7.2021 khi Luật Cư trú có hiệu lực.
Đây là hai Dự án công nghệ thông tin loại A, tầm cỡ quốc gia, chưa từng có tiền lệ với nhiều hạng mục công việc lớn, đòi hỏi đầu tư nhiều công sức, trí tuệ, nguồn lực của các đơn vị, địa phương. Dự án được thực hiện trên phạm vi rộng từ các cơ quan trung ương đến 63 tỉnh, thành phố; hơn 700 quận, huyện, thị xã, thành phố và gần 11.000 xã, phường, thị trấn trong toàn quốc.
Tại nhiều khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, sông nước… là nơi tập trung sinh sống của nhiều đồng bào dân tộc, với phong tục, tập quán thói quen khác nhau, kinh tế chưa phát triển, giao thông đi lại còn khó khăn. Tại nhiều xã rất khó khăn trong triển khai đường truyền kết nối, thậm chí có nơi phải đi đến 2 hoặc 3 ngày đường mới đến được trung tâm huyện.
Đáng nói, gần 2 năm triển khai, thực hiện các Dự án là quãng thời gian dịch bệnh Covid-19 bùng phát, nhiều biến động bất ngờ, chưa từng có tiền lệ, trên phạm vi toàn cầu. Trong đó, nhiều tháng liền, nước ta đặt trong trạng thái “phong tỏa”, “cách ly”, “giãn cách”. Dịch diễn biến phức tạp đã gia tăng ảnh hưởng lớn đến tiến độ thu thập dữ liệu, sản xuất CCCD, nhập khẩu nguyên liệu, phương tiện phục vụ hai Dự án.
Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu, thiên tai, bão lũ xảy ra ở các tỉnh miền trung gây thiệt hại lớn về người, tài sản; gây hỏng các trang thiết bị, cơ sở vật chất, đường truyền, chia sẻ nguồn nhân lực của các địa phương khắc phục hậu quả thiên tai đã ảnh hưởng đến việc thực hiện các hạng mục công việc của hai Dự án.
Với sự sáng suốt, nhạy bén trong chủ trương, quyết liệt trong hành động, thời điểm bắt đầu triển khai hai Dự án, Bộ Công an đã xây dựng kế hoạch thực hiện với các mốc thời gian cụ thể. Xuyên suốt quá trình thực hiện, Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an, trực tiếp khi đó là Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an (nay là Tổng bí Thư Ban chấp hành Trung ương đảng) làm Trưởng Ban Chỉ đạo luôn thể hiện sâu sắc “đạo làm tướng” và tư duy, bản lĩnh của người đứng đầu, năng động, đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Xác định một trong những vấn đề có tính nguyên tắc bảo đảm xây dựng thành công Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là thông tin dân cư bảo đảm đầy đủ, chính xác và được bổ sung, cập nhật thường xuyên hằng ngày. Bộ Công an đã rà soát, sửa đổi, ban hành các quy trình thu thập thông tin dân cư cụ thể, gắn với trách nhiệm của từng cấp Công an, bảo đảm thu thập đầy đủ, chính xác thông tin của công dân.
Trên cơ sở đó, lực lượng Công an ở cơ sở (nhất là Cảnh sát khu vực, Công an xã) đã tiến hành khai thác, đối chiếu các loại hồ sơ, tàng thư,“đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng trường hợp” để thu thập, cập nhật, bổ sung thông tin, bảo đảm thông tin dân cư “đúng, đủ, sạch, sống” trước khi đưa vào cơ sở dữ liệu.
Đối với chiến dịch cấp CCCD, Bộ Công an đã tổ chức Hội nghị và có các văn bản chỉ đạo để thống nhất nhận thức thực hiện trong toàn quốc, giao chỉ tiêu cụ thể cho từng địa phương gắn với tận dụng tối đa số lượng máy móc, thiết bị được trang cấp. Trong đó tập trung thực hiện điểm tại 10 địa phương trọng điểm có đông dân cư, nhiều tạm trú (Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, Đồng Nai, Bình Dương, Thanh Hóa, Nghệ An, Bắc Ninh).
Trong điều kiện dịch bệnh diễn biến phức tạp, Công an các địa phương nghiên cứu những cách làm sáng tạo vừa đảm bảo tiến độ thu nhận hồ sơ cấp thẻ CCCD, vừa đảm bảo an toàn chống dịch cho cả người dân đến làm CCCD và cán bộ làm nhiệm vụ.
Tại Hà Nội, một số quận triển khai mô hình cấp CCCD lưu động bằng cách chuyển đổi những xe buýt chở khách thành xe “đặc chủng” rất linh hoạt và cơ động đến các điểm phục vụ người dân làm thủ tục cấp Căn cước công dân; kết hợp cấp căn cước công dân với tiêm vaccin cho người đủ 14 tuổi....
Tại TP. Hồ Chí Minh, nhiều quận, huyện đã sử dụng mạng xã hội Zalo để tuyên truyền và gửi thông báo các thông tin cần thiết như thời gian, địa điểm lưu động tiếp nhận làm CCCD tới người dân nhanh chóng.
Nhiều địa phương cũng cách làm sáng tạo, tùy theo tình hình thực tế để bố trí nhân lực, trang thiết bị đến các điểm CCCD tránh ùn tắc do tập trung đông dân, đồng thời cấp số thứ tự và khung giờ tương ứng cho người dân để hạn chế việc tập trung đông người…
Ngày 22.6.2021, là dấu mốc lịch sử của chiến dịch thần tốc, quyết liệt và hiệu quả khi Bộ Công an công bố vận hành chính thức hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và hệ thống Sản xuất, cấp và quản lý CCCD từ ngày 1.7.2021.
Đồng thời, Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư thực hiện 17 nhiệm vụ theo quy định tại Quyết định 5058, ngày 11.6.2021 của Bộ trưởng Bộ Công an, cụ thể: Nghiên cứu, đề xuất ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về công tác đăng ký, quản lý cư trú, sản xuất, cấp CCCD, quản lý, cấp số định danh cá nhân, xây dựng tiêu chuẩn, quy trình vận hành, đảm bảo an ninh an toàn thông tin, tổ chức khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Tham mưu, xây dựng các quy trình, quy định về thu thập, cập nhật, chỉnh sửa thông tin công dân. Hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc Công an các địa phương thực hiện các quy định về đăng ký, quản lý cư trú; khai thác, sử dụng tàng thư hồ sơ cư trú, CCCD.
Trên cơ sở xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và việc sản xuất, cấp, quản lý CCCD, ngày 18.7.2022, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) chính thức công bố ứng dụng định danh điện tử (VNeID). Bắt đầu từ ngày này, lực lượng công an phê duyệt tài khoản cho những người đã đăng ký. Đây là một bước tiến mới, đưa Việt Nam chính thức là một trong những nước có định danh điện tử quốc gia.
Tài khoản định danh điện tử có hai mức. Mức 1 có thể trải nghiệm một vài tiện ích cơ bản như đọc báo, thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch… Mức 2 có thể sử dụng tất cả các dịch vụ tiện ích mà Bộ Công an cùng các bộ ngành liên quan đã và đang xây dựng.
Trong quá trình thiết kế hệ thống Định danh và xác thực điện tử, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội đã chủ động tham khảo, nghiên cứu mô hình của các nước trên thế giới, làm việc với các chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế; khảo sát, đánh giá và làm việc với các bộ, ngành.
Để có cái nhìn thực tế, đầu năm 2022, Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội đã có buổi làm việc trực tiếp với một đơn vị của Singapore tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư để trao đổi, học hỏi các kinh nghiệm quý báu liên quan việc phát triển Định danh và xác thực điện tử tại Việt Nam. Việc triển khai mô hình định danh tập trung của Singapore bảo đảm chỉ có một nhà cung cấp danh tính duy nhất chịu trách nhiệm về việc chứng minh danh tính của cá nhân, tổ chức.
Cụ thể, Chính phủ Singapore giao cho cơ quan SmartNation và Govtech chịu trách nhiệm xây dựng hạ tầng hệ thống Định danh và xác thực điện tử, đồng thời phát triển ứng dụng định danh điện tử Singpass cho công dân và các hệ sinh thái xung quanh ứng dụng Singpass, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống của công dân bằng cách tạo các tiện ích tích hợp trên ứng dụng từ: an sinh xã hội, giải quyết việc làm, thuế, thực hiện các giao dịch trên môi trường điện tử, hỗ trợ công dân trong việc di chuyển mùa Covid-19…
Đồng thời, Singapore triển khai cấp Định danh điện tử cũng thông qua phương thức trực tiếp (tại các quầy giao dịch) hoặc đăng ký trực tiếp ứng dụng Singpass.
Trong quá trình phát triển hệ thống, Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội đã có chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc để trao đổi, tham quan hệ thống quản lý, đăng ký cư trú tại Hàn Quốc, đồng thời tham quan hệ thống Trung tâm tài nguyên thông tin quốc gia - nơi tích hợp các hệ thống dịch vụ của Chính phủ của Hàn Quốc.
Với kim chỉ nam hệ thống Dữ liệu dân cư quốc gia là gốc, việc học hỏi và phát triển dữ liệu dân cư tại Hàn Quốc đã đem lại cho Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội một số kinh nghiệm như: Việc cần thiết xây dựng hệ thống công nghệ thông tin theo quy tắc thống nhất về công nghệ hạ tầng cho hệ thống Dữ liệu dân cư quốc gia, hệ thống Định danh và xác thực điện tử. Việc triển khai các dịch vụ công gắn liền với người dân tại các trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã cần gắn liền với sự phát triển của công nghệ thông tin.
Qua đó, Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội đã rút ra được kinh nghiệm, bài học để áp dụng vào Việt Nam, như việc tập trung triển khai định danh điện tử trong những bước đầu, cần phải tích hợp các thông tin cơ bản liên quan đến giấy tờ cá nhân của công dân, kết hợp xây dựng các văn bản pháp lý để công dân có thể sử dụng thông tin trong tài khoản Định danh điện tử, để thay thế các giấy tờ cá nhân như Giấy phép lái xe, thẻ Bảo hiểm y tế, thẻ Bảo hiểm xã hội…
Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội tập trung đẩy mạnh các tiện ích dịch vụ công lên ứng dụng định danh điện tử để đánh giá hiệu quả trong phát triển chính phủ điện tử bởi ứng dụng định danh điện tử. Từ đó, từng bước kết nối hệ thống Định danh điện tử với các tổ chức doanh nghiệp, ngân hàng,.. để cung cấp các tiện ích cho công dân.
Việc phát triển ứng dụng định danh điện tử phải đi cùng vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân cho công dân, bảo đảm an ninh an toàn thông tin trên không gian mạng, khi công dân sử dụng các tiện ích bằng tài khoản định danh điện tử. Áp dụng các công nghệ khoa học hiện đại như: trí tuệ nhân tạo, blockchain,… để phát triển các hệ sinh thái, liên quan ứng dụng định danh điện tử và bảo đảm an toàn thông tin cho hệ thống.
Theo Bộ Công an, tính đến thời điểm hiện tại có 63/63 địa phương, 17/21 bộ, ngành hoàn thành việc kết nối kho quản lý dữ liệu điện tử của tổ chức, cá nhân trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) cấp bộ, cấp tỉnh với kho quản lý dữ liệu điện tử của tổ chức, cá nhân trên Cổng phục vụ giải quyết TTHC, cung cấp dịch vụ công. 100% bộ, ngành, địa phương triển khai giải pháp chuyển đổi sử dụng VNeID là tài khoản duy nhất trong thực hiện TTHC, cung cấp dịch vụ công trực trực tuyến. Tính đến tháng 12.2024, mạng băng rộng di động đã phủ sóng được 99,25% số thôn, bản trên toàn quốc.
Về dữ liệu, tính đến ngày 10.12.2024, tỷ lệ số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết TTHC tại địa phương đạt 67,06% (tăng 24% so với tháng 12.2023) tại bộ, ngành đạt 60,98% (tăng 31% so với tháng 12.2023). 33 địa phương đã cơ bản hoàn thành số hóa dữ liệu đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai được đưa vào vận hành, sẵn sàng đưa vào tái sử dụng trong giải quyết các TTHC liên quan.
Mới đây, tại phiên họp lần thứ 10 tổng kết hoạt động Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số và Đề án 06 năm 2024, phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2025 Trung tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Bộ Công an, Tổ phó Thường trực Tổ công tác triển khai Đề án 06 của Chính phủ cho biết, quá trình triển khai Đề án 06 đã bám sát nguyên tắc “5 vấn đề, 4 xuyên suốt, 3 giá trị, 2 nhận thức, 1 quyết tâm” để tháo gỡ 5 điểm nghẽn. Đề án 06 đã mang lại những giá trị thiết thực cho người dân, doanh nghiệp và Chính phủ, cụ thể: Cổng dịch vụ công quốc gia đã cung cấp 54/76 dịch vụ công thiết yếu. Người dân sử dụng tài khoản VNeID để đăng nhập Cổng dịch vụ công quốc gia và Cổng dịch vụ công của các bộ, ngành, địa phương, thực hiện các TTHC ở bất cứ đâu với mức phí, lệ phí ưu đãi. Nhiều địa phương có những bước đột phá trong cải cách TTHC như Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương giúp tiết kiệm chi phí, thời gian, công sức đi lại cho người dân.
Từ ngày 1.7.2024, Bộ Công an chính thức cấp thẻ căn cước/giấy chứng nhận căn cước cho công dân dưới 14 tuổi với gần 12 triệu hồ sơ được thu nhận và được người dân hưởng ứng, đánh giá cao. Đến nay, đã cấp trên 87,7 triệu thẻ căn cước công dân (CCCD) gắn chip, thu nhận gần 81 triệu hồ sơ định danh điện tử (tăng 10,8 triệu tài khoản so với tháng 12.2023) và kích hoạt gần 60 triệu tài khoản cho người dân (tăng 10,3 triệu tài khoản so với tháng 12.2023).
Hoàn thành cung cấp 35 tiện ích trên ứng dụng VNeID (tăng 22 tiện ích so với năm 2023), được người dân hưởng ứng sử dụng với hơn 460 triệu lượt truy cập, nổi bật là: Triển khai trên toàn quốc Sổ sức khỏe điện tử trên VNeID, đã tích hợp 15.547.509 thông tin công dân trên Sổ sức khỏe điện tử, người dân có thể theo dõi tình trạng sức khỏe của mình. Thực hiện chi trả không dùng tiền mặt cho hơn 2,5 triệu người dân được nhận chế độ an sinh xã hội với số tiền trên 24.000 tỷ đồng; 78% người dân được hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội với số tiền trên 41.000 tỷ đồng, tiết kiệm khoảng 51 tỷ đồng chi phí đi lại cho người dân.
Việc đẩy mạnh ứng dụng Cơ sở dữ liệu dân cư, CCCD, định danh và xác thực điện tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội Giá trị, cũng như đã mang lại rất nhiều tiện ích cho các tổ chức, doanh nghiệp. Đã có 56,8 triệu hồ sơ khách hàng được đối chiếu thông tin sinh trắc học với CCCD gắn chip và qua VNeID; cung cấp giải pháp ứng dụng thẻ CCCD gắn chip và VNeID để mở tài khoản thanh toán, xác thực giao dịch, thông tin khách hàng tại 32 tổ chức tín dụng, giúp ngành ngân hàng kiểm soát, đánh giá rủi ro khi cho vay tín chấp, xác thực chủ thể tham gia giao dịch ngân hàng, giảm thời gian, quy trình xác minh.
Bộ Công an tiếp tục hỗ trợ các đơn vị, doanh nghiệp làm sạch dữ liệu, cụ thể: Làm sạch 1.784.410 dữ liệu công dân có nơi đăng ký thường trú/tạm trú không khớp với nơi đăng ký hợp đồng điện cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Làm sạch 1.473.887 dữ liệu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam triển khai dịch vụ mà không cần kiểm tra, xác minh. Làm sạch hơn 115 triệu dữ liệu thông tin thuê bao di động cho 3 nhà mạng viễn thông (Viettel, Mobifone, Vinaphone), thu về ngân sách nhà nước hơn 164,4 tỷ đồng, góp phần chuẩn hóa thông tin thuê bao di động, loại bỏ dần tình trạng “sim rác”, tội phạm lừa đảo, đe dọa, vu khống.
Trong năm 2024, Đề án 06 cũng đã mang lại rất nhiều giá trị, tiện ích cho Chính phủ và cơ quan quản lý nhà nước. Kết quả thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử tăng mạnh theo từng năm (tăng 33 nghìn tỷ đồng so với năm 2023). Bộ Tài chính đã rà soát, xử lý vi phạm đối với hơn 22 nghìn cơ sở kinh doanh có hoạt động thương mại điện tử và thu về ngân sách nhà nước hơn 2.917,9 tỷ đồng. 90.904 doanh nghiệp, hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền với 1,23 tỷ hóa đơn điện tử (tăng hơn 51 nghìn cơ sở kinh doanh với 1,1 tỷ hóa đơn so với tháng 12.2023); giúp Chính phủ truy thu thuế hơn 1.900 tỷ đồng.
Bộ Công an phối hợp Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tích cực triển khai thu thập 547 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ trên toàn quốc, đưa vào ngân hàng GEN, mở ra hy vọng đưa các liệt sĩ bị thất lạc về với người thân. Hỗ trợ xây dựng Chuyển đổi số tại các bệnh viện và Bộ Y tế xây dựng Hệ thống điều phối dữ liệu y tế để tạo lập Kho dữ liệu sức khỏe người Việt và trục liên tuyến dữ liệu giữa các bệnh viện, tận dụng kết quả xét nghiệm, tiết giảm chi phí khám chữa bệnh của người dân.
Với việc Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các cơ sở giáo dục tạo lập 4,59 triệu học bạ số cho học sinh từ lớp 1- 4 năm học 2003 - 2004 (đạt tỷ lệ 64,74%), nhằm cắt giảm thành phần hồ sơ trong một số TTHC lĩnh vực giáo dục, Bộ Công an đã triển khai giải pháp kết hợp dịch vụ xác thực thẻ CCCD và dịch vụ eKYC chống gian lận thi cử, xác thực thông tin học sinh, người giám hộ, giáo viên. Việc này đã giúp các cơ sở giáo dục được làm sạch dữ liệu ngay từ gốc; kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ công tác phân bố chỉ tiêu tham gia nghĩa vụ quân sự hàng năm.
Phối hợp Tổng cục Thống kê - Bộ Kế hoạch và Đầu tư phân tích, đánh giá 230 chỉ tiêu thống kê ứng với 250 loại dữ liệu cần cung cấp hiện đang quản lý của 13 bộ, ngành phục vụ công tác hoạch định chính sách. Hỗ trợ cung cấp, phân tích, đánh giá biến động dân cư (thường trú, tạm trú) trên địa bàn các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khi có yêu cầu, phục vụ công tác chỉ đạo điều hành của tỉnh.
Có thể nói, việc hình thành Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư, cấp CCCD điện tử, định danh điện tử chính là các dấu mốc lịch sử trong công cuộc chuyển đổi số của lực lượng Công an nhân dân. Trong đó, hệ thống Định danh và xác thực điện tử mang tính “nền tảng” “gốc rễ” của Chính phủ điện tử.
Bộ Công an cho biết, căn cứ Quyết định số 34/QĐ-TTg ngày 8.11.2021 về quy định về định danh và xác thực điện tử trên nền tảng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, căn cước công dân và cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất nhập cảnh, hệ thống Định danh và xác thực điện tử được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành thuộc quản lý của các Bộ, ban, ngành để tra cứu, xác thực thông tin công dân.
Do đó, khi cá nhân, tổ chức đăng ký định danh điện tử với cơ quan Công an sẽ được xác thực danh tính từ các nguồn cơ sở dữ liệu nêu trên. Hệ thống Định danh và xác thực điện tử sử dụng các phương pháp xác thực nhiều yếu tố, có giải pháp mã hóa bảo vệ thông tin định danh cá nhân.
Thông qua hệ thống định danh và xác thực điện tử, cơ quan chức năng có thể xác định chính xác một cá nhân hay một tổ chức là duy nhất trong hệ thống định danh và trên môi trường điện tử; Bảo đảm quyền riêng tư và kiểm soát thông tin cá nhân trên môi trường điện tử; Bảo đảm truy cập an toàn trong các giao dịch điện tử; Bảo đảm truy cập an toàn và thuận tiện trong thực hiện các dịch vụ công trực tuyến.
Tạo điều kiện cho cá nhân, doanh nghiệp trao đổi, tiếp xúc, thực hiện các thủ tục hành chính với các cơ quan Nhà nước được nhanh chóng, dễ dàng, không tốn nhiều nguồn lực, minh bạch, rõ ràng nhằm đơn giản hóa các thủ tục hành chính.
Thông tin cá nhân, tổ chức được cung cấp từ hệ thống định danh và xác thực điện tử là thông tin thống nhất và cập nhật mới nhất, kịp thời. Phát triển hệ thống định danh và xác thực điện tử góp phần điện tử hóa công tác quản lý nhà nước, quản lý dữ liệu công dân thống nhất giữa các cơ quan nhà nước.
Đến thời điểm hiện tại, Hệ thống Định danh và xác thực điện tử đã kết nối thành công với Bảo hiểm Xã hội Việt Nam; ngành ngân hàng, quản lý giấy phép, đăng ký xe, bệnh viện…mang lại những lợi ích vô cùng thiết thực cho người dân và doanh nghiệp. Những tiện ích của hệ thống định danh điện tử chính là những “di sản” vô giá cho tương lai phát triển của nước ta.
