Thực tế mới và cập nhật luật pháp

Những thay đổi đối với các quy tắc sở hữu trí tuệ không chỉ vì mục tiêu hài hòa hóa các quy tắc sở hữu toàn cầu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo hộ quốc tế và khu vực. Ngoài việc tăng cường thương mại quốc tế, các thay đổi này còn buộc pháp luật về sở hữu trí tuệ phải điều chỉnh và cập nhật phù hợp với thời đại mới.

Điều chỉnh theo sự phát triển của công nghệ

Trên thực tế, không chỉ để bắt kịp với những biến đổi của thương mại quốc tế, các quy định liên quan đến sở hữu trí tuệ còn phải thích ứng với những thay đổi chủ yếu từ công nghệ. Theo Inventa, về nguyên tắc chung, luật sở hữu trí tuệ hiện hành có thể bảo vệ cho các công nghệ mới. Nếu bằng sáng chế, đăng ký thiết kế và bản quyền chỉ có thể được quy cho một sáng chế, một thiết kế và một tác phẩm nghệ thuật mới, thì tính mới là giả định trước của hệ thống sở hữu trí tuệ, do đó, hệ thống được chuẩn bị cho sự đổi mới. Tuy nhiên, nó được chuẩn bị cho các tài sản mới như đã đề cập, chứ không phải cho các loại tài sản khác. Nói cách khác, nó được chuẩn bị cho các tác phẩm nghệ thuật, phát minh và thiết kế là mới, nhưng nó không được chuẩn bị cho các tài sản mới không phải là tác phẩm, phát minh và thiết kế.

Chẳng hạn, chương trình máy tính là một trong những tài sản chính mà luật sở hữu trí tuệ phải hiểu và chấp nhận. Tuy nhiên, nó không nhất thiết để tạo ra quyền mới. Phần mềm được đánh giá tương đồng với các tác phẩm nghệ thuật và được bảo vệ bởi bản quyền. Trong các tình huống bao gồm các phát minh kỹ thuật sẽ được bảo hộ tích lũy bằng sáng chế.

Tuy nhiên, các công nghệ mới bao gồm các tài sản trí tuệ không thể được đánh đồng với các tài sản có thể được bảo vệ bởi các quyền sở hữu trí tuệ hiện có. Một ví dụ là địa hình của các sản phẩm bán dẫn (topographies of semiconductor products – địa hình thể hiện dạng ba chiều của các lớp vật liệu dẫn điện, cách điện hoặc bán dẫn trong các sản phẩm bán dẫn nhằm thực hiện chức năng điện tử). Những tài sản trí tuệ này, không phải là tác phẩm, không phải là sáng chế, không phải là dấu hiệu phân biệt của thương mại, cũng không phải là hình dáng của một sản phẩm được xác định vì lý do thẩm mỹ, do đó không thể được bảo vệ bởi các quyền sở hữu trí tuệ hiện có. Vì thế, một số quốc gia như Bồ Đào Nha đã tìm cách tạo ra quyền cụ thể cho chúng.

Nguồn: ITN
Nguồn: ITN

Cách thức mới trong việc sử dụng 

Những đổi mới công nghệ không chỉ khiến các tài sản trí tuệ mới cần được bảo vệ. Trên hết, đổi mới công nghệ dẫn đến những cách thức mới trong việc sử dụng tài sản trí tuệ. Nếu truyền hình và đài phát thanh có thể tạo ra những cách thức mới để sử dụng các tác phẩm, thông qua phát thanh truyền hình, thì sau này, internet cũng làm như vậy, nhưng theo cách mạnh mẽ và rộng rãi hơn. Trong những thập kỷ cuối cùng của 50 năm qua, những điều chỉnh quan trọng nhất của các quy tắc sở hữu trí tuệ là do việc sử dụng tài sản trí tuệ trên internet. Nếu một công ty từ một quốc gia cụ thể thiết lập cửa hàng trực tuyến bằng cách sử dụng nhãn hiệu đã đăng ký ở EU của mình, về nguyên tắc, công ty đó sẽ sử dụng nhãn hiệu đó ở bất kỳ quốc gia nào có quyền truy cập vào cửa hàng trực tuyến. Nếu ở một quốc gia khác có cùng một nhãn hiệu đã đăng ký, sẽ có khả năng xảy ra vi phạm nhãn hiệu.

Trong những năm gần đây, việc sử dụng trực tuyến các tác phẩm có bản quyền trở thành vấn đề toàn cầu, bắt nguồn từ các quy tắc sở hữu trí tuệ mới. Ví dụ về điều này là các chỉ thị của Liên minh châu Âu như Chỉ thị 2014/26/EU, ngày 26.2.2014, về “quản lý tập thể quyền tác giả và quyền liên quan và cấp phép đa lãnh thổ đối với các quyền đối với tác phẩm âm nhạc để sử dụng trực tuyến trong thị trường nội địa”, Chỉ thị số 2019/790, ngày 17.4.2019 về bản quyền và quyền liên quan trong thị trường kỹ thuật số và các sửa đổi Chỉ thị 96/9/EC và 2001/29/EC được thông qua để giúp theo kịp “sự phát triển công nghệ nhanh chóng, cũng như tiếp tục chuyển đổi cách các tác phẩm và các chủ đề khác được tạo ra, sản xuất, phân phối và khai thác”, nhờ tiếp tục tạo ra “các mô hình kinh doanh mới và các tác nhân mới”.

Trước những thay đổi nhanh chóng của cuộc sống thời công nghệ hiện nay, nhiều người đặt câu hỏi về tương lai của sở hữu trí tuệ sẽ diễn biến như thế nào? Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, rất khó dự đoán điều gì sẽ xảy ra với lĩnh vực này trong nửa thế kỷ tới vì tốc độ thay đổi ngày càng tăng. Việc gia tăng đó được phản ánh trong các quy tắc sở hữu trí tuệ, thay đổi chúng và được phản ánh bởi khối lượng ngày càng nhiều của các quy tắc sở hữu trí tuệ khu vực và xuyên quốc gia. Trong bối cảnh các vấn đề pháp lý về sở hữu trí tuệ ngày càng mang tính toàn cầu, xu hướng tương lai cần hướng tới việc đẩy nhanh quá trình hài hòa hóa các quy tắc sở hữu trí tuệ.

Lập pháp

Chất vấn và hỏi - đáp, giống hay khác?
Quốc tế

Chất vấn và hỏi - đáp, giống hay khác?

Cùng là thủ tục mà ở đó các nghị sĩ hỏi và các bộ trưởng hoặc Thủ tướng Chính phủ trả lời nhưng ở một số nước đó là phiên chất vấn, ở một số nước khác lại là phiên hỏi - đáp. Vậy hai thủ tục này thực chất chỉ là một hay khác nhau, và nếu khác thì khác ở điểm nào?

Nhìn từ một số quốc gia
Lập pháp

Nhìn từ một số quốc gia

Cập nhật và hoàn thiện các quy định pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ luôn là quan tâm hàng đầu của nhiều nước trong thời đại Cách mạng Công nghệ 4.0. Bởi đây là một trong những yếu tố thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, giúp phát triển quốc gia và tăng cường năng lực cạnh tranh toàn cầu...
Toàn cầu hóa và sự phát triển các quy tắc sở hữu trí tuệ xuyên quốc gia
Lập pháp

Toàn cầu hóa và sự phát triển các quy tắc sở hữu trí tuệ xuyên quốc gia

Sở hữu trí tuệ là một lĩnh vực của hệ thống pháp luật quy định việc sử dụng tài sản trí tuệ. Tuy nhiên, cùng với quá trình toàn cầu hóa, thế giới đã có những biến đổi đáng kể trong nửa thế kỷ qua, đòi hỏi các quy tắc sở hữu trí tuệ trong hệ thống này cũng phải thích ứng và thay đổi theo.
Nam Phi: Minh bạch lương giữa lãnh đạo và người lao động
Lập pháp

Nam Phi: Minh bạch lương giữa lãnh đạo và người lao động

Nội các của Tổng thống Cyril Ramaphosa đã thông qua dự luật sửa đổi Luật Công ty năm 2021 để lấy ý kiến vào ngày 1.10 trước khi được gửi tới Quốc hội xem xét. Như vậy là, kể từ lần đầu tiên được đưa ra năm 2018, dự luật đề xuất những thay đổi đáng kể đối với Luật Công ty Nam Phi, đặc biệt là vấn đề trả lương cho lãnh đạo và người lao động.
Đa dạng mô hình Tổng Thư ký
Lập pháp

Đa dạng mô hình Tổng Thư ký

Trong hầu hết các mô hình hành chính nghị viện dù là đơn viện hay lưỡng viện, Tổng Thư ký cho mỗi viện đều là đại diện cao nhất của cơ quan hành chính và chịu trách nhiệm trước các quan chức chính trị cao nhất của nghị viện.
Những điều chỉnh cần thiết
Lập pháp

Những điều chỉnh cần thiết

LTS: Gần đây, Viện Luật Quốc tế và So sánh của Anh đã đưa ra cảnh báo về “nguy cơ bùng nổ các vụ kiện tụng cho hệ thống giải quyết tranh chấp quốc tế” do những vấn đề phát sinh từ đại dịch Covid-19, gây ra những thách thức lớn đối với các tòa án trên thế giới. Tương tự, theo thừa nhận gần đây của Tòa án Nhân dân Cấp cao Tứ Xuyên (Sichuan High People’s Court), những thách thức không chỉ là việc gia tăng đáng kể số vụ án mà còn làm tăng tính phức tạp trong tranh tụng cả do suy thoái kinh tế và các biện pháp được áp dụng để ngăn chặn đại dịch; do đó, cần có hướng dẫn bổ sung của các tòa án cấp cao hơn về những vấn đề mới nảy sinh này. Trước tình hình đó, các tòa án Trung Quốc đã nhanh chóng ban hành các quy tắc hỗ trợ xét xử tư pháp đối với tranh chấp dân sự hoặc thương mại phát sinh liên quan đến đại dịch Covid-19, có thể được coi là những kinh nghiệm quốc tế quan trọng để các quốc gia khác tham khảo.
Điều chỉnh đối với từng loại hình hợp đồng cụ thể
Lập pháp

Điều chỉnh đối với từng loại hình hợp đồng cụ thể

Hai văn bản pháp lý quan trọng của TANDTC Trung Quốc liên quan đến pháp luật về hợp đồng là Hướng dẫn số 1 và Hướng dẫn số 2 về Covid-19 đã đưa ra quy tắc đặc biệt về việc kiểm tra khả năng thực hiện hợp đồng cho các loại hình hợp đồng cụ thể, bao gồm hợp đồng mua bán, cho thuê, khách sạn, dịch vụ cá nhân và xây dựng.
Quyền pháp lý của các dòng sông: ​​​​​​​Xu thế của thế giới?
Lập pháp

Quyền pháp lý của các dòng sông: ​​​​​​​Xu thế của thế giới?

​​​​​​​Ngày 30.1.2019, Tòa án Tối cao của Bangladesh đã công nhận sông Turag như là một thực thể sống có quyền hợp pháp, đồng thời rằng điều tương tự sẽ áp dụng cho tất cả các con sông ở Bangladesh. Quyết định trên là ví dụ mới nhất về xu hướng tôn trọng các quyền của thiên nhiên, mà cụ thể là các dòng sông, ở nhiều khu vực pháp lý khác nhau trên thế giới.
Nỗ lực bảo vệ “Mẹ sông”
Lập pháp

Nỗ lực bảo vệ “Mẹ sông”

Luật Bảo vệ sông Dương Tử của Trung Quốc đã chính thức có hiệu lực vào ngày 1.3.2021. Luật quy định rõ tất cả các khía cạnh pháp lý về bảo vệ sinh thái của sông Dương Tử cùng sự phát triển dọc theo lưu vực của nó. Đây là luật bảo tồn một lưu vực sông cụ thể đầu tiên và cũng là nỗ lực của đất nước gấu trúc trong việc gìn giữ con sông dài nhất châu Á này.
Hướng tới mô hình “tòa án thông minh” đầu tiên trên thế giới
Lập pháp

Hướng tới mô hình “tòa án thông minh” đầu tiên trên thế giới

Tại kỳ họp lần thứ 4 Quốc hội Khóa XIII vừa diễn ra, các nhà lập pháp Trung Quốc đã thông qua Kế hoạch 5 năm lần thứ 14, giai đoạn 2021 - 2025 trong đó có mong muốn đưa Trung Quốc trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới vận hành mô hình "tòa án thông minh" với một hệ thống tư pháp tích hợp trí tuệ nhân tạo.
Hiệu quả, minh bạch và thuận tiện hơn
Lập pháp

Hiệu quả, minh bạch và thuận tiện hơn

Qua kinh nghiệm của Trung Quốc, có thể thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của Tòa án mang lại rất nhiều lợi ích, như: Nâng cao khả năng tiếp cận công lý, giảm các thủ tục và chi phí không cần thiết cho các đương sự, đặc biệt là những đương sự ở các khu vực xa trung tâm hay khu vực nông thôn; hỗ trợ thẩm phán, bất kể ở khu vực địa lý nào, thực hiện nhiệm vụ chuyên môn hiệu quả hơn; hỗ trợ bộ phận quản lý hành chính Tòa án thực hiện nhiệm vụ chuyên môn được dễ dàng hơn.
Australia: Đòi lại công bằng cho các hãng truyền thông
Lập pháp

Australia: Đòi lại công bằng cho các hãng truyền thông

Vừa qua, Quốc hội Australia đã chính thức thông qua Dự luật Đàm phán truyền thông, buộc các nền tảng số toàn cầu trả tiền nếu muốn hiển thị nội dung tin tức của nước này. Văn bản pháp lý trên từng gây ra cuộc chiến căng thẳng giữa xứ sở kangaroo và ông lớn Facebook, sẽ là luật tiên phong về vấn đề này trên thế giới, là cơ sở để các nước hoạch định các luật tương tự. Nó đưa Australia trở thành quốc gia đầu tiên mà "trọng tài Chính phủ" sẽ đặt ra mức phí mà các gã khổng lồ công nghệ phải trả nếu quá trình đàm phán với các công ty truyền thông thất bại.
Mỹ: Mọi thứ đều có khuôn khổ
Lập pháp

Mỹ: Mọi thứ đều có khuôn khổ

Mặc dù quê hương của những mạng xã hội nổi tiếng bậc nhất thế giới như Google, Facebook hay Twitter… là nước Mỹ, nhưng không phải các nền tảng công nghệ trên “muốn làm gì thì làm”. Bởi hoạt động của họ phải tuân theo rất nhiều quy định pháp luật mà các nhà lập pháp xứ sở cờ hoa đưa ra nhằm bảo đảm sự phát triển lành mạnh của môi trường ảo có khả năng kết nối không giới hạn này, nhất là việc bảo vệ quyền riêng tư của người dùng và nỗ lực thay đổi Điều 230 trong Luật về Chuẩn mực truyền thông của Mỹ, vốn bảo vệ các mạng xã hội khỏi những vụ kiện về nội dung.
Kiểm soát nền tảng truyền thông xã hội: Không thể lơ là
Lập pháp

Kiểm soát nền tảng truyền thông xã hội: Không thể lơ là

Cuộc tranh cãi giữa Chính phủ Australia và mạng xã hội đình đám Facebook xung quanh vấn đề phí tin tức đang làm nổi lên chủ đề làm thế nào để các quốc gia kiểm soát tin tức của mình trên các mạng truyền thông xã hội khi mà số người dùng rất lớn, có sự kết nối với nhau vô cùng mạnh mẽ và tạo ra quyền lực chưa từng có cho những nền tảng này. Việc bảo vệ lợi ích của người dùng cũng như tránh những tác động tiêu cực từ các mạng xã hội là nhiệm vụ mà các nhà hoạch định chính sách trên toàn thế giới luôn chú trọng.
Chặt chẽ để bảo vệ quyền riêng tư
Lập pháp

Chặt chẽ để bảo vệ quyền riêng tư

Trong bối cảnh hoạt động kinh tế - xã hội đang ngày càng được thực hiện nhiều trên môi trường mạng, tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu và sự riêng tư càng được công nhận. Theo UNCTAD (Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển), hiện có khoảng 128/192 quốc gia trên toàn thế giới đã và đang đưa vấn đề trên vào hệ thống luật pháp của mình.
Thụy Sỹ: Đáp ứng bảo vệ dữ liệu theo tiêu chuẩn quốc tế
Lập pháp

Thụy Sỹ: Đáp ứng bảo vệ dữ liệu theo tiêu chuẩn quốc tế

Ở Thụy Sỹ, Luật Bảo vệ dữ liệu liên bang là cơ sở pháp lý chính điều chỉnh việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Mới đây nhất, ngày 25.9.2020, dự thảo sửa đổi luật này đã được hai viện của Quốc hội thông qua, kết thúc quá trình cân nhắc 3 năm, bắt đầu vào tháng 9.2017 khi dự thảo lần đầu tiên được trình. Tuy nhiên, luật mới sẽ còn phải qua trưng cầu dân ý và Hội đồng Liên bang vẫn chưa xác định ngày bắt đầu có hiệu lực, nhưng dự đoán sớm nhất vào năm 2022.
Singapore: Luật mới để đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn
Lập pháp

Singapore: Luật mới để đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn

Ngày 2.11.2020, Quốc hội Singapore đã thông qua dự thảo sửa đổi Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật Kiểm soát thư rác. Đây là động thái mới nhất của đảo quốc sư tử trong việc cập nhật, hoàn thiện hệ thống pháp lý liên quan đến tăng cường bảo đảm quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu cá nhân của công dân.
Hệ thống bầu cử theo cử tri đoàn
Lập pháp

Hệ thống bầu cử theo cử tri đoàn

Nếu là công dân Mỹ từ 18 tuổi trở lên, bạn có thể nghĩ mình có quyền bỏ phiếu cho các ứng cử viên tổng thống tại cuộc bầu cử quốc gia. Điều này chỉ đúng một phần bởi khi cử tri tham gia bầu cử phổ thông, họ thực chất chọn ra một nhóm các đại cử tri. Sau đó các đại cử tri này mới dùng các lá phiếu của mình để quyết định xem ai sẽ trở thành Tổng thống của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.