Xuất nhập khẩu 2024:

Năm mới, mở lối đi mới

 Nguyễn Duy Nghĩa

Sau nhiều năm xuất khẩu và nhập khẩu đều tăng, tới năm 2023 cả hai chỉ tiêu này có phần giảm sút. Để đổi vận, sang năm 2024, kế hoạch đặt mục tiêu xuất khẩu tăng 6% so với 2023. Theo đó, dự kiến kim ngạch là 375,8 tỷ USD với cấu thành theo các nhóm hàng cùng các khối thị trường.   

Xuất khẩu nỗ lực trước những khó khăn

Năm 2023 được coi là năm cả nước vượt làn "gió ngược". Ngành chủ quản đã xoay chuyển tình thế từ chỗ lúng túng, bị động sang chủ động, sáng tạo tháo gỡ vướng mắc, chuyển từ “phòng ngự” chống đỡ sang “tấn công” đột phá.

Năm 2023 có 4 nhóm hàng xuất khẩu, thì duy chỉ có nhóm nông sản, thủy sản tăng trưởng, nổi bật là gạo và rau quả. Vai trò "trụ đỡ" của nông nghiệp ngày càng được khẳng định. Tuy vậy, phải khiêm nhường rằng, thành công đó có chút may mắn. Cung cầu gạo toàn cầu căng thẳng khác thường, xuất khẩu gạo của ta có thời điểm “một mình một chợ”. Rau quả được mùa, cửa khẩu thông thoáng, xe tải nặng hàng không còn cảnh "rồng rắn" ăn đợi nằm chờ nơi biên ải. Song vẫn chủ yếu xuất khẩu bằng hàng tươi sống. Nguồn lực và cơ sở hạ tầng còn không ít bất cập, đòi hỏi từ phía nhà nhập khẩu vẫn hết sức chặt chẽ.

Xuất khẩu thủy sản đứng đầu nhóm này, sụt 17,8%. Thẻ vàng IUU vẫn lơ lửng. Cà phê, cao su, hạt tiêu, hạt điều… giá cả trồi sụt, nhu cầu thăng hạ, chất lượng chưa thật sự lột xác như mong đợi... Vì thế, không dễ gì năm nay nhóm nông, lâm, thủy sản tăng đột biến. Hơn nữa, nếu muốn nhóm này xuất khẩu tăng như năm 2023 ở mức 18,3%, thì kim ngạch cũng chỉ được 2 tỷ USD, không thể khuynh đảo tổng kim ngạch xuất khẩu.

Do đó, muốn làm ăn nên chuyện có lẽ phải nhằm vào “quả đấm thép” là nhóm công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm thị phần 85% tổng kim ngạch xuất khẩu. Năm 2023 chỉ với 5 mặt hàng chủ đạo sụt so với 2022 là: gỗ, dệt may, da giày, điện thoại, máy móc dụng cụ đã chiếm tới 18,5 tỷ USD. Vậy, năm 2024 muốn nhóm này tăng, thì chí ít 5 "tên tuổi" trên phải quay lại mức năm 2022 cùng các mặt hàng khác chí ít phải nguyên vị.

Ảnh minh họa Nguồn: ITN
Nguồn: ITN

Có lẽ lượng đoán được viễn cảnh đó, các nhà hoạch định chính sách dù muốn nhóm chủ công này tăng 6,1% so với năm 2023, nhưng kim ngạch thực ra chỉ nhỉnh 800 triệu USD so với năm 2022. Suy tính đơn giản, song vào cuộc không dễ vì thiếu đơn hàng vẫn là nỗi lo.

Nhóm nhiên liệu khoáng sản trù tính tăng 400 triệu USD, song lại thua năm 2022 cũng 400 triệu USD. Khó khăn về thị trường xuất khẩu vẫn hiện hữu, nên dè đặt khi đặt mục tiêu xuất khẩu, nhất là với khách hàng số 1 là Hoa Kỳ năm 2024 tăng so với năm 2023 nhưng chưa bằng năm 2022. Như vậy, năm 2024 nếu nỗ lực tăng được 6%, thì thực sự chỉ ngang bằng hoặc nhỉnh hơn năm 2022 chút đỉnh (năm 2022 đạt 371,2 tỷ USD).

Mục tiêu xuất nhập khẩu 2024 thể hiện quyết tâm đẩy mạnh đà tăng trưởng

Năm 2024, tuy chưa đặt rõ mục tiêu như xuất khẩu, song vẫn muốn duy trì xuất siêu (dự kiến 15 tỷ USD), từ đây suy ra nhập khẩu phải đạt kim ngạch khoảng 360,8 tỷ USD, ngang năm 2022 (359,6 tỷ USD).    

15 ngày đầu năm 2024 xuất nhập khẩu đạt gần 30 tỷ USD
Hoạt động xuất nhập khẩu những ngày đầu năm có nhiều tín hiệu tích cực. Trong ảnh, hàng hóa xuất nhập khẩu ở khu vực cảng Hải Phòng. Nguồn: haiquanonline.com.vn

Xương sống là nhóm hàng cần nhập khẩu: 320 tỷ USD cao hơn năm 2022: 3,5 tỷ USD. Tạm xác định như vậy không phải do sản xuất không thể “tiêu hóa” được nguyên vật liệu, dụng cụ, phụ tùng mà vẫn lo vì không tự quyết được nguồn hàng nhập khẩu và khách hàng đặt mua bao nhiêu.

Nhóm cần kiểm soát nhập khẩu dù muốn đạt theo định hướng, nhưng vẫn buộc phải tăng vì nền kinh tế có độ mở lớn, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh còn có hạn. Hàng nội dù được "ưu tiên", song vẫn bị hàng ngoại lấn sân.

Tựu chung, năm 2022 xuất nhập khẩu lần đầu tiên vượt mốc 700 tỷ USD, sang năm 2023 thấp dưới mốc đó. Vậy là năm 2024 dự định kim ngạch hai chiều là 736,6 tỷ USD, thực ra chỉ là vượt lại mốc 700 tỷ USD.

Theo đà phục hồi của năm 2023, hoạt động xuất nhập khẩu những ngày đầu năm 2024 khởi sắc. Xuất khẩu tháng 1.2024 đạt 33,5 tỷ USD, tăng 42% so với tháng 1.2023 và 6,7% so với tháng 12.2023. Các con số tương tự về nhập khẩu lần lượt là 30,6 tỷ USD, 33,3% và 4,2%.

Cùng với đó là sự khởi sắc của các doanh nghiệp với nhiều đơn hàng mới, tuyển dụng thêm lao động, nhiều công ty mới được thành lập. Dịp Tết, nhiều doanh nghiệp có xe đưa công nhân về quê ăn Tết và hẹn sẽ trở lại xưởng máy sau kỳ nghỉ.

Song, cũng trong những ngày đầu năm nay đã cho thấy không ít khó khăn, thách thức, trong đó có vấn đề cước vận tải biển tăng đột biến, sẽ tác động đến kinh tế toàn cầu vừa phục hồi mong manh. Nhu cầu của các nước nhập khẩu chưa hồi phục hẳn, cùng với nhiều thách thức khác ít nhiều cũng ảnh hưởng đến nước ta.

Qua đó cho thấy, việc đặt mục tiêu xuất nhập khẩu cho năm 2024 là hợp lý, thể hiện quyết tâm ngăn chặn suy giảm, từ đó đẩy mạnh đà tăng trưởng, nói cách khác là "biết lượng sức mình, nhìn xa trông rộng".  

Để hiện thực hóa mục tiêu đặt ra, thiết nghĩa cần sử dụng một hệ các giải pháp tổng thể. Đó là, cần đa dạng hóa thị trường bằng cách đẩy mạnh đàm phán ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA) với các đối tác khác nhiều tiềm năng. Hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng khai thác các cam kết trong các FTA, nhất là các FTA thế hệ mới. Chú trọng phòng vệ thương mại trước xu hướng các đối tác gia tăng dựng rào cản đối với hàng xuất khẩu của ta, bảo đảm môi trường công bằng trong cạnh tranh trong thương mại quốc tế.

Cùng với đó, cần nâng cao tính chuyên nghiệp và hiệu quả xúc tiến thương mại, chú tâm vào các đối tác lớn, địa bàn trọng điểm, tận dụng tối đa dư địa về xuất khẩu do các FTA mở ra. Đa dạng hóa thị trường nhập khẩu, đặc biệt là thị trường nhập khẩu nguyên vật liệu phục vụ sản xuất. Tranh thủ những tín hiệu tốt từ phía Trung Quốc, nâng cao hiệu quả và điều tiết tốc độ thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu với đối tác này. Nhanh nhậy nắm bắt diễn biến thương trường, kịp thời phản ứng bằng các chính sách.

Quốc hội và Cử tri

Phiên chất vấn đã thành công tốt đẹp với nhiều cam kết mạnh mẽ trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành
Quốc hội và Cử tri

Phiên chất vấn đã thành công tốt đẹp với nhiều cam kết mạnh mẽ trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành

Đánh giá về phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ Tám, các đại biểu Quốc hội cho rằng, phiên chất vấn đã thành công tốt đẹp, Chủ tịch Quốc hội điều hành chất vấn chắc chắn, linh hoạt và hiệu quả; đại biểu chất vấn sắc sảo, truyền tải nhiều nội dung đang được cử tri và Nhân dân quan tâm; các bộ trưởng, trưởng ngành đưa ra nhiều cam kết mạnh mẽ trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành trong lĩnh vực được giao phụ trách.

Đại biểu Hoàng Thị Phúc (Bà rịa - Vũng tàu) phát biểu chất vấn. Ảnh: Quang Khánh
Quốc hội và Cử tri

Hành động quyết liệt, khắc phục bất cập kéo dài

Các vấn đề đưa ra trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn đều “nóng”; ĐBQH trực diện, tranh luận đến cùng; các Tư lệnh ngành trả lời cụ thể, đúng trọng tâm - những diễn biến tạo nên một phiên chất vấn thực sự sôi động, trách nhiệm tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV. Cử tri và Nhân dân cả nước kỳ vọng những hành động quyết liệt của các Tư lệnh ngành trong thực tiễn để những hạn chế, bất cập kéo dài sớm được khắc phục, không làm cản trở thời cơ phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hà Giang Hoàng Văn Vịnh
Hội đồng nhân dân

Kỳ vọng các giải pháp căn cơ tháo gỡ "điểm nghẽn"

Với điều hành khoa học, bảo đảm yêu cầu về thời gian cho người hỏi và người trả lời của Chủ tọa, ngày thứ nhất Phiên chất vấn và trả lời chất vấn Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV diễn ra trong không khí sôi nổi. Theo dõi phiên họp, đại diện cơ quan dân cử địa phương cho rằng: các đại biểu Quốc hội đã rất trách nhiệm, đặt câu hỏi "trúng" vấn đề đông đảo cử tri, Nhân dân quan tâm; các bộ trưởng, "tư lệnh " ngành đã trả lời công tâm, sát câu hỏi đưa ra, đề ra các giải pháp thiết thực. Đồng thời, kỳ vọng vào các giải pháp căn cơ tháo gỡ những "điểm nghẽn" của nền kinh tế - xã hội.

Giải trình, phản biện công khai để Nhân dân nắm rõ
Quốc hội và Cử tri

Giải trình, phản biện công khai để Nhân dân nắm rõ

Nguyễn Vân Hậu

Nội dung chất vấn đầu tiên tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV thuộc lĩnh vực ngân hàng là 1 trong 3 nhóm vấn đề cử tri và Nhân dân quan tâm nhiều nhất. Theo dõi phiên họp được truyền hình trực tiếp, cử tri và Nhân dân quan tâm đến sự minh bạch trong giao dịch của thị trường vàng giống như minh bạch giao dịch tỷ giá ngoại tệ; giải trình, phản biện công khai để Nhân dân nắm rõ lý do vì sao Ngân hàng Nhà nước không lập sàn vàng, vì sao chỉ bán vàng mà không mua... như ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội đã chất vấn.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Ổn định vĩ mô là ưu tiên hàng đầu

Trong quá trình điều hành chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước không bao giờ chủ quan với lạm phát và luôn kiên định với mục tiêu ổn định vĩ mô - đây là thông điệp Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhiều lần nhắc đến trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội ngày hôm qua. Quả thực, những bài học kinh nghiệm trong quá khứ và cả những rủi ro khó đoán định trong tương lai đòi hỏi Việt Nam luôn phải đặt ổn định vĩ mô là ưu tiên hàng đầu trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan minh họa cho "sức hấp dẫn" của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thông qua hình ảnh một sản phẩm thuốc lá điện tử tại Phiên chất vấn
Quốc hội và Cử tri

Ngắn gọn, nhất quán, rõ quan điểm, rõ giải pháp

Công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, chất kích thích, cụ thể là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là một trong những nội dung làm nóng nghị trường ngay từ chất vấn đầu tiên đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực y tế. Đây cũng là vấn đề đang được dư luận, cử tri và Nhân dân rất quan tâm, theo dõi và mong chờ câu trả lời dứt khoát: Nên cấm hay cho phép lưu hành thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng?

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội
Quốc hội và Cử tri

Điều hành chắc chắn, trả lời thuyết phục

Với 76 đại biểu Quốc hội đăng ký, phiên chất vấn và trả lời chất vấn về lĩnh vực ngân hàng “nóng” ngay từ những phút đầu tiên. Tuy vậy, là “tư lệnh ngành” dạn dày kinh nghiệm cả trong điều hành thực tiễn và trong trả lời chất vấn trước Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã "hóa giải" được sức nóng đó bằng những thông tin chắc chắn, những thông điệp rõ ràng về điều hành chính sách trong thời gian tới.

Tích cực triển khai các giải pháp, hỗ trợ cho người thu nhập thấp mua nhà
Ý kiến đại biểu

Tích cực triển khai các giải pháp, hỗ trợ cho người thu nhập thấp mua nhà

Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội Trần Thị Vân (Bắc Ninh) về việc tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, thực trạng thị trường bất động sản hiện nay đang mất cân đối cung - cầu về các phân khúc, nhất là đối với phân khúc người thu nhập thấp chưa được phát triển mạnh mẽ.

Phân cấp, ủy quyền, tránh cứng nhắc
Ý kiến đại biểu

Phân cấp, ủy quyền, tránh cứng nhắc

Từ thực tiễn quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế (KCN, KKT) tại thành phố Hải Phòng, ĐBQH Lã Thanh Tân (TP. Hải Phòng) đề xuất việc phân cấp, ủy quyền cho UBND thành phố được chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN, khu chế xuất phù hợp với quy hoạch; việc đầu tư thành lập các KCN trên địa bàn thành phố không thuộc trường hợp phải áp dụng điều kiện về tỷ lệ lấp đầy bình quân các KCN trên địa bàn đạt tối thiểu 60%...

Ảnh minh họa
Quốc hội và Cử tri

Chất vấn "trúng", trả lời "sâu"

Hôm nay, Quốc hội tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ Tám với 3 lĩnh vực: ngân hàng, y tế, thông tin và truyền thông; các chuyên gia hy vọng, đại biểu Quốc hội chất vấn "trúng", bộ trưởng, trưởng ngành trả lời "sâu" và đề ra những giải pháp thiết thực, hiệu quả, đáp ứng được mong đợi của cử tri cả nước.

Chờ đợi những cam kết hợp lòng dân
Diễn đàn Quốc hội

Chờ đợi những cam kết hợp lòng dân

Sáng nay, 11.11, Quốc hội Khóa XV bắt đầu hoạt động chất vấn, tập trung vào các nhóm vấn đề thuộc 3 lĩnh vực có nhiều vấn đề dư luận, cử tri hết sức quan tâm: ngân hàng, y tế, thông tin và truyền thông, nhất là vấn đề giá vàng, cung ứng thuốc và vật tư y tế, hoạt động báo chí trong thời kỳ bùng nổ thông tin và việc cung ứng mạng viễn thông tại vùng sâu, vùng xa. Đông đảo cử tri và Nhân dân kỳ vọng những cam kết hợp lòng dân để tháo gỡ “điểm nghẽn” mở lối cho kinh tế phát triển, bảo đảm an sinh xã hội.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng sẽ trả lời chất vấn trước Quốc hội về giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động báo chí
Chính sách và cuộc sống

Lắng nghe, thấu hiểu và quyết liệt tháo gỡ

Báo cáo gửi đến Quốc hội trước thềm phiên chất vấn của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho thấy một kế hoạch khá chi tiết những công việc đã và đang được Bộ tập trung thực hiện với sự thấu hiểu sâu sắc những khó khăn, thách thức của báo chí trong giai đoạn hiện nay.

ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình)
Quốc hội và Cử tri

Kỳ vọng các phiên chất vấn sẽ bảo đảm chất lượng, có trọng tâm, trọng điểm, rõ giải pháp

Sáng mai, 11.11, Quốc hội bắt đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với ba nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực ngân hàng, y tế, thông tin và truyền thông. Đây là những nội dung thu hút sự quan tâm, theo dõi của đông đảo cử tri và Nhân dân. Trước thềm phiên chất vấn, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) kỳ vọng, phiên chất vấn và trả lời chất vấn sẽ có chất lượng, trọng tâm, trọng điểm như kỳ vọng, có giải pháp giải quyết rốt ráo các tồn tại, hạn chế nổi cộm đã chỉ ra trong công tác quản lý, điều hành trên cả ba lĩnh vực.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh: Cần có chính sách cụ thể, mạnh mẽ phát triển lao động công nghệ
Quốc hội và Cử tri

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh: Cần có chính sách cụ thể, mạnh mẽ phát triển lao động công nghệ

Đối với dự án Luật Việc làm (sửa đổi), cần tích hợp một số nội dung có tính chất gần nhau trong phạm vi điều chỉnh. Đối với những nội dung liên quan đến trình tự, thủ tục và những vấn đề thuộc nghị định, thông tư thuộc thẩm quyền của Chính phủ thì có thể giao cho Chính phủ thực hiện. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu đưa ra các chính sách khuyến khích hoặc quy định các mô hình liên kết trong đào tạo, tiêu chuẩn hóa các lĩnh vực về đào tạo nghề và vấn đề giải quyết việc làm. Từ đó, có các quy định về việc liên kết giữa Nhà nước, nhà trường, nhà khoa học, nhà tuyển dụng, nhà đầu tư, nhà tín dụng (ngân hàng).

Chờ đợi những giải pháp "nóng"!
Chính sách và cuộc sống

Chờ đợi những giải pháp "nóng"!

Theo chương trình nghị sự, đầu tuần tới Quốc hội sẽ tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng sẽ là một trong 3 bộ trưởng, trưởng ngành đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội.

Cơ cấu nguồn vốn phù hợp cho Chương trình phòng, chống ma túy đến năm 2030
Ý kiến đại biểu

Cơ cấu nguồn vốn phù hợp cho Chương trình phòng, chống ma túy đến năm 2030

“Tổng nguồn vốn được Chính phủ đề xuất bố trí Chương trình mục tiêu Quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030 là hơn 22.450 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương chiếm phần lớn (78,96%)…”, các ĐBQH cho rằng: Cơ cấu này là phù hợp, bảo đảm để thực hiện; giảm áp lực cho những tỉnh còn khó khăn về ngân sách địa phương.

Quốc hội họp phiên toàn thể tại Hội trường, thảo luận về dự thảo Nghị quyết về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự.
Diễn đàn Quốc hội

Chặt chẽ, thận trọng, khả thi, tránh lạm dụng quyền lực

Tán thành với việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự, các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm tính chặt chẽ, thận trọng, khả thi, tránh lạm dụng quyền lực, bảo đảm quyền lợi của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Cần phản ánh đầy đủ bản chất của quản lý và phát triển nhà giáo
Quốc hội và Cử tri

Cần phản ánh đầy đủ bản chất của quản lý và phát triển nhà giáo

Ủng hộ việc ban hành Luật Nhà giáo, tại phiên thảo luận tổ, đại biểu Quốc hội cũng cho rằng, các nguyên tắc quản lý phát triển nhà giáo trong dự thảo Luật chưa phản ánh đầy đủ bản chất của quản lý và phát triển nhà giáo, do đó, cần rà soát các nội dung này. Trong thiết kế chính sách, đại biểu cũng đề nghị lưu ý bảo đảm nguyên tắc quản lý gián tiếp, không để bất cứ cơ quan nhà nước quản lý trực tiếp xuống giáo viên mà phải thông qua cơ quan trung gian đó là nhà trường, ai chịu trách nhiệm phát triển nhà trường thì người đó mới chịu trách nhiệm phát triển nhà giáo.

Đề xuất quy định giáo viên “thực chiến” để khắc phục dạy “chay”, học “chay”
Ý kiến đại biểu

Đề xuất quy định giáo viên “thực chiến” để khắc phục dạy “chay”, học “chay”

Thảo luận tại tổ 16 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh Hà Tĩnh, Cà Mau, Lâm Đồng và Lai Châu) về dự thảo Luật Nhà giáo, các đại biểu kiến nghị: cần có quy định giáo viên “thực chiến” để khắc phục tình trạng học “chay”, dạy “chay” hiện nay; đồng thời, thiết kế chính sách tăng các khoản phụ cấp đặc thù (độc hại, đứng lớp…) sẽ phù hợp và không ảnh hưởng thang bảng lương chung của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.