Đánh thuế để thay đổi hành vi của người sử dụng rượu bia, thuốc lá
Phát biểu thảo luận, ĐBQH Hoàng Văn Cường cho rằng: lạm dụng rượu, bia, thuốc lá có hại cho sức khỏe, việc áp thuế với 2 sản phẩm này đúng. Đại biểu cũng nhấn mạnh, cần cân nhắc lộ trình tăng thuế rượu, bia cũng như cần tính đến yếu tố tăng thuế với rượu, bia ảnh hưởng như thế nào đến chỉ số GDP vì tăng thuế sẽ tác động lớn đến ngành dịch vụ, du lịch, tiêu dùng. Với mặt hàng thuốc lá, đại biểu đồng tình với việc áp dụng mức thuế tuyệt đối vì nếu áp mức thuế tuyệt đối/bao sẽ hạn chế mua, dùng thuốc lá vì cứ mua 1 bao thuốc hút là phải đánh thuế, như vậy sẽ hạn chế mua dùng thuốc lá rẻ.
Theo phân tích, có 2 phương án tăng thuế thuốc lá được ban soạn thảo đưa ra là tăng mỗi năm 2.000 đồng/bao, sau 5 năm tăng 10.000 đồng/bao và tăng 5.000 đồng/bao ngay trong năm đầu tiên, sau đó mỗi năm tăng 1.000 đồng /bao.
ĐBQH Hoàng Văn Cường cho rằng, việc tăng thuế rất nhỏ theo lộ trình để người tiêu dùng quen dần với giá mới, không cảm thấy có sự thay đổi nên dễ dàng chấp nhận. Mục tiêu thuế để thay đổi hành vi thì phải để người tiêu dùng nhận thấy đánh thuế ảnh hưởng lớn đến kinh tế của họ, ĐBQH Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.
ĐBQH Hoàng Văn Cường đề nghị cả thuốc lá, rượu bia phải tăng luôn ở mức cao trong năm đầu tiên ở mức tuyệt đối 5.000 đồng/bao; rượu bia tăng luôn 15% ở năm đầu để tạo sự thay đổi rõ rệt để người tiêu dùng nhìn thấy và có quyết định thay đổi hành vi ngay. Sau đó dừng trong 5 năm tiếp tục tăng theo lộ trình. Như vậy vẫn đạt được mục tiêu và có giãn cách thay đổi hành vi.
Nhất trí cao với cơ quan chủ trì soạn thảo, ĐBQH Dương Minh Ánh cho rằng, việc đưa vàng mã thuộc diện chịu thuế là cần thiết bởi hành vi đốt mã của người dân đang ngày càng trở nên phổ biến, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, gây lãng phí lớn. Vì vậy, ngoài biện pháp tuyên truyền, vận động người dân giảm đốt vàng mã, biện pháp tăng thuế tiêu thụ đặc biệt là công cụ điều chỉnh cần thiết nhằm thay đổi hành vi đốt vàng mã của người dân.
ĐBQH Dương Minh Ánh cũng đề nghị, cơ quan soạn thảo rà soát, bổ sung các mặt hàng túi nilon, thuốc diệt cỏ, thuốc bảo vệ thực vật vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt vì đây là những mặt hàng gây ảnh hưởng lớn đến môi trường, nguy hại đến sức khỏe của người dân. Riêng với mặt hàng rượu bia, một số đại biểu bày tỏ tán thành với việc tăng thuế suất, để hạn chế tình trạng lạm dụng rượu bia, gây tác hại đến sức khỏe của người dân và trật tự an toàn xã hội.
Còn ĐBQH Trần Thị Nhị Hà đánh giá, cần tiếp cận áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát có đường không chỉ tập trung giảm tình trạng thừa cân, béo phì, mà hướng tới giảm lượng đường tự do dung nạp vào cơ thể. Nhiều bằng chứng cho thấy, giảm thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng tỷ lệ người dân thừa cân, béo phì vẫn tăng.
Tán thành với quan điểm tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng trong dự thảo luật, các đại biểu đề nghị cân nhắc thực hiện ổn định chính sách, đi đôi với nghiên cứu lộ trình và mức tăng phù hợp đối với mặt hàng đặc thù này, tránh tăng sốc, ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và việc làm của người lao động trong các lĩnh vực này...
Hoàn thiện chính sách thu gắn với cơ cấu lại thu ngân sách nhà nước
Liên quan đến dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), một số đại biểu cho rằng, các quy định mới trong dự thảo luật nhằm hoàn thiện chính sách thu gắn với cơ cấu lại thu ngân sách nhà nước theo hướng bao quát toàn bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở thu nhất là các nguồn thu mới là phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy vậy, việc sửa đổi luật cần có quy định nhằm tháo gỡ bất cập, vướng mắc cho khu vực doanh nghiệp để tạo môi trường thuận lợi cho người nộp thuế tuân thủ pháp luật về thuế.
Về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các nhà đầu tư mới thuộc diện áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, dự thảo luật đã bổ sung các chính sách ưu đãi thuế đặc biệt, để thu hút các nhà đầu tư mới, các nhà đầu tư lớn, chiến lược. Tuy nhiên, với hiệu lực của Nghị quyết số 107/2023/QH15 về thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung (thuế tối thiểu toàn cầu), đồng thời với việc được hưởng các ưu đãi miễn giảm thuế đặc biệt, các nhà đầu tư lớn (có doanh thu toàn cầu trên 750 triệu Euro/năm) sẽ vẫn phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung ở mức 15%. Với thực thế này, có ý kiến đề nghị làm rõ hơn về hiệu quả của chính sách ưu đãi thuế đặc biệt áp dụng cho các nhà đầu tư lớn, khi vừa thực hiện ưu đãi đặc biệt vừa thu lại thuế bổ sung.
Một số ý kiến đại biểu cũng đề nghị, cơ quan soạn thảo cân nhắc quy định mức thuế suất 15% áp dụng cho các doanh nghiệp thuộc diện phải chịu thuế tối thiểu toàn cầu để không tạo ra chi phí quản lý và các thủ tục hành chính không cần thiết cho cả cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp, đồng thời nghiên cứu, xây dựng các chính sách thu hút đầu tư khác phù hợp và hiệu quả hơn.
