Rõ khái niệm nhà giáo
Nhất trí với sự cần thiết xây dựng dự án Luật Nhà giáo như Tờ trình của Chính phủ nhằm thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về nhà giáo; kịp thời bổ sung các chính sách mới, đặc thù để xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo. Đồng thời, để tiếp tục hoàn thiện Luật Nhà giáo, đại biểu đóng góp một số kiến nghị.
Theo đó, về khái niệm nhà giáo, đại biểu cho rằng chưa thấy dự thảo Luật thể hiện cụ thể tại Điều 4 về giải thích từ ngữ. Vì vậy, ĐBQH Chamaléa Thị Thủy đề nghị phải quy định rõ khái niệm về nhà giáo trong luật để bảo đảm tính nhất quán; giúp mọi người hiểu luật theo cùng một cách; tăng tính minh bạch, giảm thiểu khả năng xảy ra tranh cãi về ý nghĩa của luật. Đồng thời, để khi nói đến Nhà giáo có thể hình dung ngay chủ thể được gọi gồm những ai...
Về hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo, khoản 1, Điều 7 quy định: “1. Hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo là hoạt động đặc biệt, có tính chuyên nghiệp, sáng tạo; có sản phẩm là phẩm chất, năng lực của người học; giúp người học phát triển toàn diện được thực hiện thông qua việc dạy học, tổ chức, hướng dẫn, tư vấn học tập, rèn luyện và nêu gương cho người học”.
Theo đại biểu, quy định như trên chưa bao hàm hết các hoạt động của nhà giáo. Hoạt động nghề nghiệp của nhà giáo cần được xem xét trên tổng thể của quá trình hoạt động của một nhà giáo trong quá trình làm việc của mình. Như bao gồm quá trình giảng dạy, hướng dẫn, truyền đạt kiến thức, kỹ năng và giá trị đạo đức cho người học. Ngoài ra, còn bao gồm cả quá trình cộng tác với đồng nghiệp, tham gia các hoạt động quản lý của một nhà giáo (tham gia quản lý lớp học, tham gia các cuộc họp của tổ bộ môn …).
Cùng với đó, đại biểu đề nghị xem xét, điều chỉnh lại nội dung khoản 1, Điều 7 nêu về nội dung “có sản phẩm là phẩm chất, năng lực của người học”. Vì theo đại biểu, quy định như vậy, hoạt động của Nhà giáo phải có trách nhiệm bảo đảm chất lượng về sản phẩm là “phẩm chất, năng lực của người học”, nhưng thực tế thì điều này rất khó.
Bởi, “phẩm chất, năng lực của người học” được tạo nên bởi nhiều yếu tố mà tựu trung lại gồm 3 yếu tố chính là: gia đình, Nhà trường và xã hội. Trong đó, theo đại biểu thì vai trò quyết định chính để tạo nên phẩm chất, năng lực của người học chính là nền tảng giáo dục gia đình của người học. Nhà trường góp phần nhưng cũng không phải là yếu tố quyết định tạo nên sản phẩm là phẩm chất, năng lực của người học.
Chú trọng chăm lo chế độ, chính sách, tôn vinh đội ngũ làm giáo dục
Đại biểu cũng đồng tình việc cần thiết của quy định tại điểm c, khoản 2, Điều 11 quy định về việc không được “Ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức”. Tuy nhiên, nội dung này đã được quy định tại khoản 5 Điều 22 của Luật Giáo dục (5. Ép buộc học sinh học thêm để thu tiền). Đồng thời, cần phải nhìn nhận thật bao quát, thấu đáo về vấn đề này để quy định sao cho cụ thể, phù hợp.
Bởi trong thực tế, dạy thêm là nhu cầu có thật của giáo viên; học thêm cũng là nhu cầu có thật của học sinh, nhất là ở các đô thị, vùng có điều kiện kinh tế phát triển thì các cháu càng được gia đình đầu tư học tập. Không chỉ các cháu học chưa tốt mới phải đi học thêm, mà học sinh có năng lực học tập tốt vẫn rất có nhu cầu học thêm, nhằm nâng cao hơn ngoài kiến thức cơ bản chung ở lớp học. Nhất là các cháu có nguyện vọng thi vào Trường chuyên, thi học sinh giỏi các cấp và thi vào các Trường đại học thuộc Top đầu… thì nhu cầu tìm đến các thầy cô giáo giỏi để được học thêm luôn có thật.
Vì vậy, đại biểu cho rằng việc tăng lương và các chế độ, chính sách cho giáo viên để giải quyết vấn đề dạy thêm vẫn còn chủ quan, chưa thật sự phù hợp với thực tế cuộc sống.
ĐBQH Chamaléa Thị Thủy đề nghị cần làm rõ các hình thức ép buộc như: ép buộc bằng lời nói, hành động, gây áp lực tinh thần, tạo tâm lý sợ hãi, sử dụng các hình thức kỷ luật, phân biệt đối xử… Nhằm tránh việc quy định lại nội dung đã được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật khác và giải quyết thấu đáo tình trạng tiêu cực trong việc dạy thêm, học thêm.
Về nội dung chế độ, chính sách đối với Nhà giáo, đại biểu thống nhất với chủ trương luôn xem giáo dục là quốc sách trong mọi giai đoạn phát triển của đất nước. Vì vậy, việc chăm lo về chế độ, chính sách, tôn vinh đội ngũ làm công tác giáo dục cần phải được chú trọng.
Thời gian qua, một số chính sách về hỗ trợ học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho sinh viên sư phạm đã phát huy tác dụng rất tốt, thu hút nhiều học sinh giỏi tham gia thi vào ngành sư phạm, chất lượng đầu vào của ngành sư phạm ngày càng tăng, mức độ cạnh tranh vào ngành sư phạm cũng rất “khốc liệt” như đã thấy trong các mùa tuyển sinh thời gian qua. Đầu vào ngành sư phạm thời gian qua đã ngày càng tốt hơn thì cần các chính sách như thế nào để các thầy, cô giáo ra trường có được công việc, sống được bằng nghề, theo được đam mê nghề nghiệp, thì sẽ ngày càng thu hút được người tài.
Tuy nhiên, để thực hiện được các chế độ, chính sách được đề ra tại dự thảo Luật và dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, phụ cấp, hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo phải căn cứ vào nguồn lực ngân sách có bảo đảm thực hiện được hay không, phải có đánh giá tác động chính sách thật kỹ, Đồng thời, chính sách nếu có ưu tiên hơn thì cũng nên đặt trong mối tương quan hài hoà với các đội ngũ trí thức, lực lượng lao động khác của xã hội, những người cũng hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Vì vậy, đại biểu cho rằng dự thảo Luật Nhà giáo cần rà soát lại. Đồng thời, nên chăng, cần quy định quan tâm trước đến đội ngũ nhà giáo đang làm việc ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn; giáo viên mầm non; giáo viên dạy cho các đối tượng khuyết tật.
