Vị trí pháp lý và chức năng

Thanh tra Quốc hội Thụy Điển, Phần Lan đều được xác định là cơ quan hiến định độc lập. Đây có thể coi là loại cơ quan hiến định độc lập đầu tiên của thế giới.

Cơ quan Hiến định độc lập

Tính độc lập của Thanh tra Quốc hội được nhấn mạnh trong mối quan hệ với các cơ quan trong các nhánh hành pháp và tư pháp. Như đã phân tích ở hoàn cảnh ra đời Thanh tra Quốc hội cổ điển, tính độc lập của Thanh tra Quốc hội là một yêu cầu khách quan nhằm bảo đảm hiệu quả hoạt động cho Thanh tra Quốc hội. Thực tế, ở Thụy Điển, Quốc hội muốn củng cố và mở rộng quyền lực để cân bằng với quyền lực của Hoàng gia vốn vẫn còn mạnh, do đó, Quốc hội phải kiểm soát được các nhánh quyền lực còn lại, đặc biệt là nhánh hành pháp khi nhà Vua vẫn có vai trò rất lớn ở nhánh quyền lực này. Bên cạnh đó, Thanh tra Quốc hội mặc dù được Quốc hội bầu và có mối quan hệ gắn bó với Quốc hội nhưng để việc giám sát được hiệu quả, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Thanh tra Quốc hội cũng có tính độc lập tương đối với Quốc hội.

Chức năng giám sát tòa án và các cơ quan hành chính

Thanh tra Quốc hội có chức năng giám sát việc tuân theo pháp luật của tòa án và của các cơ quan hành chính. Đây là điểm tương đối đặc thù của Thanh tra Quốc hội Thụy Điển và Phần Lan so với các nước trên thế giới. Theo quy định tại Đạo luật Nghị viện năm 1810 của Thụy Điển, thẩm quyền của Thanh tra Quốc hội là “giám sát việc tuân theo pháp luật và các quy tắc được áp dụng cho Tòa án và cơ quan hành chính cũng như nhân viên của họ”; chức năng giám sát được thực hiện “trong phạm vi chức năng đại diện của Quốc hội”, theo hướng dẫn của Quốc hội. Trong đó, Thanh tra quân sự (The Military Ombudsman) sẽ giám sát việc tuân theo các quy định pháp luật hành chính trong quân đội, còn Thanh tra dân sự (The Civil Ombudsman) giám sát việc tuân theo pháp luật của Tòa án và các cơ quan hành chính cũng như nhân viên của họ.

Hiện nay, pháp luật Thụy Điển vẫn kế thừa nội dung quy định phạm vi đối tượng chịu sự giám sát của Thanh tra Quốc hội và được quy định rõ hơn trong Đạo luật hướng dẫn hoạt động của Thanh tra Quốc hội tại Điều 2 nhiệm vụ của Thanh tra, theo đó, Thanh tra Quốc hội có quyền giám sát: (1) Các quan chức trung ương và các thành phố, (2) Cán bộ và nhân viên khác của các cơ quan này, (3) Các cá nhân mà công việc hay nhiệm vụ của họ có liên quan đến việc thực thi quyền hành công Cán bộ, công chức, viên chức của đơn vị doanh nghiệp công (public enterprises), trong quá trình hoạt động thông qua cơ quan của doanh nghiệp công, Chính phủ có ảnh hưởng quyết định. Trường hợp các sĩ quan trong lực lượng vũ trang cấp trung úy hoặc cao hơn, và các cấp bậc tương ứng.

Cùng với đó là liệt kê những chủ thể không thuộc thẩm quyền giám sát của Thanh tra Quốc hội, gồm: (1) Các thành viên của Quốc hội, (2) Ban hành chính của Quốc hội, Ban bầu cử của Quốc hội, Ban khiếu nại của Quốc hội và Ban thư ký của Quốc hội, (3) Hội đồng quản trị của Ngân hàng Trung ương Thụy Điển (Riksbank), các thành viên Ban chấp hành của Riksbank, ngoại trừ khi họ tham gia trong việc thực hiện quyền hạn của Riksbank để đưa ra các quyết định phù hợp với Đạo luật về Quy chế Tiền tệ và Tín dụng, (4) Các thành viên của Chính phủ (các bộ trưởng), (5) Thanh tra công lý và các thành viên của Hội đồng giám mục của quận và thành phố.                                                          

Tuy nhiên, theo pháp luật hiện hành, mặc dù Thanh tra Quốc hội không có thẩm quyền giám sát các bộ trưởng nhưng “Thanh tra Quốc hội có nghĩa vụ bắt đầu và khởi kiện các thủ tục tố tụng mà Ủy ban Hiến pháp đã quyết định chống lại Bộ trưởng, phù hợp với mục 12.3 Luật công cụ của Chính phủ, cũng như các thủ tục pháp lý để chống lại các quan chức trong Quốc hội hay các cơ quan của Quốc hội theo quyết định của Các ủy ban của Quốc hội theo quy định pháp luật” (Điều 10 Luật hướng dẫn hoạt động của Thanh tra Quốc hội).

Ngoài ra, Luật hướng dẫn hoạt động Thanh tra Quốc hội cũng đã có những điều khoản quy định về thẩm quyền của thanh tra đối với hoạt động của tòa án. Theo đó, Thanh tra Quốc hội phải “bảo đảm rằng các tòa án và cơ quan công quyền trong quá trình hoạt động của họ phải tuân theo các quy định của Luật công cụ của Chính phủ về tính khách quan và công bằng”. Đồng thời, Luật cũng nhấn mạnh nhiệm vụ bảo vệ quyền cơ bản và tự do của công dân không bị xâm phạm bởi hành chính công. Ở Phần Lan, Thanh tra Quốc hội Phần Lan là cơ quan hiến định độc lập, được thành lập bởi Quốc hội nhằm thực hiện chức năng giám sát việc tuân theo pháp luật của các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện quyền lực nhà nước, giám sát việc thực hiện các quyền, tự do cơ bản của con người. Thanh tra Quốc hội Phần Lan có nhiệm vụ giám sát tính hợp pháp trong hoạt động của các cơ quan công quyền và các công chức trong bộ máy nhà nước bao gồm: Chính phủ, người đứng đầu Chính phủ, các bộ trưởng, Tòa án các cấp… Việc giám sát nhằm bảo đảm rằng các cơ quan và cán bộ công chức tuân thủ pháp luật một cách triệt để và thực hiện đúng đắn nhiệm vụ của mình. Khác với Thụy Điển, đối tượng chịu sự giám sát của Thanh tra Quốc hội Phần Lan có thể bao gồm cả Tổng thống và các Bộ trưởng, thậm chí, quyền giám sát của Thanh tra Quốc hội còn mở rộng đến những lĩnh vực hay những cá nhân khác khi họ đang thực hiện các nhiệm vụ có tính chất công (ví dụ như các nhân viên hoạt động trong nhà thờ, các quỹ trợ cấp thất nghiệp, lương hưu hay các dịch vụ phúc lợi xã hội, bảo hiểm...).

Nghị viện thế giới

Chế độ nghị viện Uzbekistan: Sự gặp gỡ của giá trị truyền thống và nền dân chủ hiện đại
Nghị viện thế giới

Chế độ nghị viện Uzbekistan: Sự gặp gỡ của giá trị truyền thống và nền dân chủ hiện đại

Xây dựng nhà nước pháp quyền là một quá trình phức tạp. Tuy nhiên, vào đầu thế kỷ XXI, một chân lý đã được khẳng định: một quốc gia sẽ không thể có nền dân chủ hoàn chỉnh nếu không có một quốc hội được trao toàn quyền. Ngày nay, Uzbekistan đang thực hiện những cải cách nhất quán để phát triển các thể chế dân chủ trên cơ sở đẩy mạnh vai trò của Quốc hội. Sự phát triển của chế độ nghị viện ở Uzbekistan có những nét đặc thù, là sự gặp gỡ giữa bản sắc dân tộc và các nguyên tắc dân chủ phổ quát.

Hành động vì sự phát triển và công bằng xã hội
Nghị viện thế giới

Hành động vì sự phát triển và công bằng xã hội

Với chủ đề bao trùm “Hành động của nghị viện vì sự phát triển và công bằng xã hội”, Đại hội đồng lần thứ 150 của IPU sẽ tập trung làm rõ những cam kết của nghị viện nhằm thúc đẩy các mục tiêu giảm nghèo, bảo đảm việc làm, thúc đẩy hòa nhập xã hội và tăng cường sự tham gia của các nhóm thiểu số vào quá trình ra quyết định.

Khẳng định vị thế Uzbekistan
Nghị viện thế giới

Khẳng định vị thế Uzbekistan

Lần đầu tiên trong lịch sử Trung Á, Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới lần thứ 150 (IPU-150) sẽ diễn ra tại Thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Việc Uzbekistan đăng cai hội nghị lớn nhất của cơ quan nghị viện thế giới là sự công nhận của cộng đồng quốc tế đối với hiệu quả của các cải cách đang được thúc đẩy ở Uzbekistan cũng như cho thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của Uzbekistan trên trường quốc tế.

Từ Paris đến Tashkent: Hành trình bền bỉ vì chủ nghĩa nghị viện
Nghị viện thế giới

Từ Paris đến Tashkent: Hành trình bền bỉ vì chủ nghĩa nghị viện

Ngày 5.4 tới, Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) sẽ tổ chức lễ kỷ niệm Đại hội đồng lần thứ 150 (IPU-150) tại Thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Đây là dịp để nhìn lại hành trình 136 năm qua của IPU, kể từ Đại hội đồng đầu tiên tại Paris năm 1889, nhìn lại những sự kiện tôn vinh tinh thần hợp tác bền bỉ giữa các nghị sĩ trên toàn thế giới cũng như một lần nữa khẳng định vai trò, vị trí và phạm vi hoạt động ngày càng được mở rộng trên toàn cầu của IPU.

Nguồn ITN
Nghị viện thế giới

Phát triển đường sắt bằng công nghệ và pháp lý

Nhật Bản là một trong những quốc gia có hệ thống đường sắt phát triển nhất thế giới, đặc biệt nổi bật với mạng lưới đường sắt cao tốc Shinkansen. Thành công này không chỉ đến từ công nghệ tiên tiến bảo đảm an toàn hàng đầu, mà còn nhờ khung pháp lý chặt chẽ và chiến lược phát triển hợp lý.

thechinaproject.com
Nghị viện thế giới

“Rồng sắt” hiện đại - biểu tượng sức mạnh công nghệ

Từ Vạn Lý Trường thành - kỳ quan của quá khứ - đến mạng lưới đường sắt cao tốc - biểu tượng của thời đại mới, Trung Quốc không ngừng ghi dấu những thành tựu vĩ đại. Chỉ trong hơn một thập kỷ, đất nước gấu trúc đã tận dụng nguồn lực khổng lồ, công nghệ tiên tiến và năng lực triển khai vượt trội để xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc lớn nhất, hiện đại nhất thế giới. Không chỉ định hình lại giao thông trong nước, mạng lưới này còn trở thành biểu tượng cho sự phát triển, sức mạnh công nghệ và tầm ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc.

Malaysia: Tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế về quản trị dữ liệu
Quốc tế

Malaysia: Tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế về quản trị dữ liệu

Nhờ những nỗ lực bảo vệ dữ liệu cá nhân, Malaysia đã trở thành thành viên của Thỏa thuận thực thi quyền riêng tư xuyên biên giới của Tổ chức Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương năm 2023. Vào năm 2024, quốc gia này tiếp tục sửa đổi Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (PDPA) ban hành năm 2010. Được thiết kế để hiện thực hóa cam kết củng cố niềm tin trong nước và hỗ trợ các nhà đầu tư nước ngoài, PDPA sửa đổi được kỳ vọng sẽ đưa Malaysia tiến gần hơn đến các tiêu chuẩn quốc tế và tìm kiếm sự công nhận từ các nước trong khu vực cũng như trên thế giới về bảo mật dữ liệu.

Nền tảng của niềm tin trong kỷ nguyên số
Quốc tế

Nền tảng của niềm tin trong kỷ nguyên số

Sau 3 năm có hiệu lực kể từ năm 2022, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (PDPA) của Thái Lan đã chứng minh là một bước đi đúng đắn cần thiết, tạo ra một bộ tiêu chuẩn rõ ràng cho việc bảo vệ các thông tin cá nhân, giúp các doanh nghiệp địa phương nâng cao uy tín trên trường quốc tế.

Kết quả ấn tượng
Nghị viện thế giới

Kết quả ấn tượng

Năm 2015, Pháp ban hành Luật NOTRe nhằm cải cách chính quyền địa phương, giảm chi phí hành chính, tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý. Luật NOTRe được ban hành với các biện pháp chính như sáp nhập vùng hành chính, giảm số lượng hội đồng địa phương và tăng quyền tự chủ cho chính quyền cơ sở.

www.kl.dk
Nghị viện thế giới

Đan Mạch: Cải tổ cấu trúc mang tính lịch sử

Vào năm 2007, Đan Mạch đã trải qua một trong những cuộc cải cách chính quyền địa phương quan trọng nhất trong lịch sử đất nước, tạo ra một cấu trúc khu vực công hiệu quả và hiện đại hơn bằng cách giảm số lượng đô thị từ 271 xuống còn 98. Đồng thời, 14 tỉnh đã bị bãi bỏ và thay thế bằng 5 vùng hành chính lớn hơn.

Nguồn: ITN
Quốc tế

Hoài bão trở thành vựa lương thực của thế giới

Indonesia đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp hiện đại thông qua phát triển các cụm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Chiến lược này nhằm giảm tối đa chi phí sản xuất lên đến 50% và tăng gấp đôi sản lượng, hướng đến mục tiêu trở thành vựa lương thực của thế giới.

Nguồn: ITN
Quốc tế

Khung pháp lý toàn diện

Indonesia thiết lập một hệ thống pháp lý toàn diện để điều chỉnh và phát triển lĩnh vực nông nghiệp, tập trung vào tính bền vững, an ninh lương thực, cũng như tăng trưởng kinh tế. Trong đó, một số đạo luật, chính sách quan trọng có vai trò định hình ngành nông nghiệp của quốc gia này.

Nguồn: ITN
Quốc tế

Thu hút thanh niên làm nông nghiệp công nghệ cao

Indonesia đang triển khai một chiến lược đầy tham vọng nhằm thu hút 50.000 thanh niên tham gia vào lĩnh vực nông nghiệp hiện đại, với mục tiêu bảo đảm mức thu nhập tối thiểu 10 triệu rupiah (tương đương 640 USD) mỗi tháng. Đây là mức cao gấp 5 lần so với thu nhập trung bình hiện tại của nông dân Indonesia, thể hiện quyết tâm hiện đại hóa ngành nông nghiệp và giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động trẻ trong lĩnh vực này.

Cải cách mạnh mẽ tuyển sinh đại học
Nghị viện thế giới

Cải cách mạnh mẽ tuyển sinh đại học

Kỳ thi vào đại học ở Hàn Quốc càng trở nên được quan tâm nhiều hơn khi có những nghi ngờ về hiệu quả của kỳ thi gia tăng vì một số nội dung trọng tâm của bài thi nằm ngoài chương trình học chính khóa. Có những ý kiến cho rằng, kết quả kỳ thi là “bài kiểm tra sự giàu có” bởi chỉ những gia đình có điều kiện cho con học luyện thi thêm mới có thể vượt qua; trước tình hình đó, tháng 7.2023, Bộ Giáo dục Hàn Quốc tuyên bố nội dung cải cách mạnh mẽ đối với kỳ thi tuyển sinh đại học cũng như kiểm soát chặt chẽ hoạt động dạy thêm, học thêm nhằm mang lại những kỳ thi đại học công bằng.

Tấm vé vào đại học “nặng” đến mức nào?
Nghị viện thế giới

Tấm vé vào đại học “nặng” đến mức nào?

Vào tháng 11 hàng năm, có khoảng nửa triệu học sinh Hàn Quốc tham dự thi tuyển sinh đại học, được gọi là "Suneung" theo tiếng Hàn hoặc tên gọi tiếng Anh là CSAT. Thi vào các trường top đầu là một áp lực khó khăn nhất đối với các gia đình và học sinh. Mọi hy vọng của xã hội, gia đình và bản thân các học sinh đều đặt trọn vào kỳ thi đại học với quan niệm cho rằng, kết quả thi quyết định thu nhập và thậm chí cả cuộc đời sau này của một người.

Hàn Quốc cải cách tuyển sinh đại học, hạn chế dạy thêm: Nghịch lý học chính khóa - học thêm
Nghị viện thế giới

Hàn Quốc cải cách tuyển sinh đại học, hạn chế dạy thêm: Nghịch lý học chính khóa - học thêm

Ở một số trường học, ngay trên các lớp học chính khóa, đã có những học sinh cuối cấp mang bài tập của lớp học thêm đến làm hoặc ngủ thiếp do phải tham gia lớp học thêm vào ban đêm; nguyên nhân là bởi nếu không tham gia học thêm ngoài thời gian học chính khóa, các sĩ tử sẽ khó lòng vượt qua được kỳ thi đại học mang tính "sống còn" với những đề thi không có trong chương trình chính khóa. Thực tế này đã tạo nên cuộc đua chi tiêu mạnh của các bậc phụ huynh cho giáo dục tư nhân, đặc biệt là các lò luyện thi, dẫn đến tình trạng bất công bằng trong tiếp cận giáo dục.