Tổng kết thực tiễn là trách nhiệm của mỗi tổ chức đảng, đảng viên
Tổng kết thực tiễn là một cấu phần quan trọng trong công tác nghiên cứu lý luận của Đảng, nhằm kiểm nghiệm các tri thức lý luận đã có, đồng thời thu nhập, bổ sung những tri thức thực tiễn mới vào hệ thống lý luận của Đảng. Trong suốt quá trình phát triển, Đảng rất coi trọng công tác tổng kết thực tiễn. Nhiệm vụ tổng kết thực tiễn xuất phát từ bài học lớn mà Đại hội VI của Đảng (tháng 12.1986) đã đúc kết là: “Đảng phải hành động theo quy luật khách quan, xuất phát từ thực tiễn mà xây dựng đường lối, phát triển lý luận”.
Đại hội XII của Đảng nhấn mạnh, “Việc nâng cao năng lực hoạch định đường lối, chính sách phù hợp với quy luật khách quan và đặc điểm của Việt Nam, tạo bước đột phá để phát triển”; phải “đẩy mạnh công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, cung cấp các luận cứ khoa học, lý luận cho việc hoạch định, phát triển đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”.
Thực tế, các đợt tổng kết thực tiễn - lý luận 20 năm, 30 năm và 40 đổi mới, Trung ương đã thành lập ban chỉ đạo, tổ chức các tiểu ban chuyên đề, cử nhiều đoàn khảo sát đến các địa phương, doanh nghiệp, tiến hành nhiều hội thảo quốc gia… để nắm bắt thực tiễn, bổ sung và phát triển đường lối, chủ trương của Đảng, từ đó tiếp tục điều chỉnh, bổ sung trong chu trình mới hoặc ban hành văn bản mới để nâng cao hơn năng lực chỉ đạo.
Nhấn mạnh tổng kết thực tiễn là một nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, đồng thời là trách nhiệm của mỗi tổ chức đảng và đảng viên, trước hết là của những người làm công tác nghiên cứu lý luận nòng cốt, chuyên nghiệp, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong cho biết, Thủ đô không chỉ là nơi đi đầu, đi trước trong triển khai các chủ trương, chính sách đổi mới mà còn là nơi kiểm nghiệm những giá trị thực tiễn, tạo tiền đề cho việc nghiên cứu, phát triển lý luận.
Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội cũng nêu rõ, một trong những bài học kinh nghiệm để thực hiện tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận và phát triển sáng tạo lý luận về đường lối đổi mới tại Hà Nội đó là, đẩy mạnh sự gắn kết giữa lý luận và thực tiễn, các cơ quan nghiên cứu cần phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để triển khai các dự án thí điểm, từ đó rút ra bài học thực tiễn. Xây dựng mạng lưới học giả, nhà nghiên cứu hàng đầu nhằm phát triển các giải pháp lý luận sáng tạo. Ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn để phân tích, đánh giá và tổng kết các vấn đề thực tiễn. Tăng cường trao đổi quốc tế, học hỏi kinh nghiệm từ các thành phố lớn trên thế giới để phát triển các mô hình lý luận phù hợp.
Gắn kết lý luận, thực tiễn với hành động thực tế để phát triển bền vững
Từ thực tế tại Hậu Giang, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hậu Giang Đồng Văn Thanh khẳng định, tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận là nền tảng cho mọi quyết sách. Theo đó, nhờ chú trọng gắn kết lý luận với thực tiễn trong quá trình triển khai các chính sách phát triển, kinh tế của Hậu Giang đã đạt mức tăng trưởng cao, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, các hoạt động văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, quốc phòng, an ninh được tăng cường, giữ vững sự ổn định chính trị và trật tự xã hội.
Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hậu Giang khẳng định, lý luận đóng vai trò nền tảng trong sự phát triển của địa phương, là "kim chỉ nam" giúp Hậu Giang định hướng chiến lược dài hạn, bảo đảm các chính sách và hành động vừa hệ thống, vừa bền vững. Bên cạnh đó, việc tôn trọng các quy luật khách quan không chỉ là nguyên tắc phát triển mà còn là “ngọn đèn” cho hoạch định chính sách và quản lý.
“Do vậy, định hướng chiến lược của Hậu Giang là gắn kết lý luận, thực tiễn với hành động thực tế để bảo đảm phát triển bền vững. Việc quán triệt, thực hiện nghiêm và tăng cường tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận được coi là nền tảng cốt lõi, dựa trên lý luận khoa học cách mạng, thích ứng với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phát huy nội lực, khai thác, tận dụng hiệu quả “thời kỳ vàng” giúp xây dựng các mô hình phát triển tỉnh nhà nhanh, bền vững, toàn diện, bao trùm”, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Văn Thanh nói.
Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Thanh Nghị nêu rõ, Ban Thường vụ Thành ủy TP. Hồ Chí Minh luôn xác định “lý luận phải gắn chặt với thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, đáp ứng và phục vụ yêu cầu phát triển đất nước, bảo đảm hài hòa giữa trước mắt với lâu dài, giữa nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng” là phương châm trọng tâm, xuyên suốt quá trình lãnh đạo công tác lý luận.
Từ thực tiễn sinh động của thành phố sau những năm giải phóng, TP. Hồ Chí Minh đã góp phần quan trọng cùng Trung ương chuyển dần cơ chế, chính sách quản lý kinh tế kế hoạch hóa tập trung, bao cấp sang chế chế quản lý kinh tế sản xuất hàng hóa nhiều thành phần, kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Bước vào thời kỳ đổi mới, TP. Hồ Chí Minh đã nghiên cứu, đề xuất Trung ương cho phép xây dựng các khu chế xuất, khu công nghiệp tập trung để hướng đến nền kinh tế xuất khẩu, thực hiện chính sách kinh tế mở.
Không chỉ tiên phong, đi trước xây dựng, phát triển nhiều mô hình mới trong nền kinh tế thị trường, sản xuất hàng hóa, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP. Hồ Chí Minh cũng nêu rõ, Thành phố cũng là địa phương luôn nỗ lực trong suy nghĩ, tìm tòi, xây dựng và phát triển các phong trào lớn về văn hóa, xã hội như phong trào “Xây dựng nhà tình nghĩa”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách”… Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân cũng được quan tâm đặc biệt, Thành phố là nơi đầu tiên trong cả nước hình thành mô hình “Bệnh viện miễn phí” dành cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn…
“Những thực tiễn sinh động đó đã được Ban Thường vụ Thành ủy TP. Hồ Chí Minh tổng hợp, nâng tầm nghiên cứu lý luận, đóng góp vào việc tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn qua gần 40 năm Đổi mới đất nước, góp phần tiếp tục làm sáng tỏ, hoàn thiện đường lối đổi mới của Đảng, lý luận về chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội và chuẩn bị cho việc xây dựng các văn kiện Đại hội XIV của Đảng”, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh.
