Dự luật, được Bộ trưởng Bộ Nội vụ Sun Xueling trình Quốc hội lần đầu vào ngày 11.11 năm ngoái, đã được thông qua trong lần trình thứ hai vào ngày 7.1. Phát biểu sau khi dự luật được thông qua, Bộ trưởng Sun Xueling cho biết, Dự luật Bảo vệ khỏi nguy cơ lừa đảo được đưa ra trong bối cảnh lừa đảo trực tuyến vẫn là “mối quan ngại nghiêm trọng” ở Singapore. “Dự luật này cho phép cảnh sát hành động quyết đoán và thu hẹp khoảng cách trong kho vũ khí chống lại những kẻ lừa đảo”.
Lệnh hạn chế được xây dựng như thế nào?
Dự luật cho phép cảnh sát ban hành Lệnh hạn chế giao dịch (RO) đối với các ngân hàng, yêu cầu các ngân hàng hạn chế giao dịch tài khoản của một cá nhân nếu thấy nghi ngờ cá nhân đang bị lừa đảo. Lệnh hạn chế sẽ vô hiệu hóa các hoạt động như chuyển tiền, rút tiền từ ATM, tất cả giao dịch tín dụng và các giao dịch trực tiếp không qua quầy giao dịch. Bảy ngân hàng lớn tại Singapore bao gồm: OCBC Bank, DBS Bank, UOB, Maybank, Standard Chartered, Citibank và HSBC sẽ mặc định áp dụng Lệnh hạn chế, song những ngân hàng khác cũng phải tuân thủ lệnh này khi được yêu cầu.
Lệnh hạn chế nhằm bảo vệ những người có nguy cơ bị lừa đảo thông qua các kênh kỹ thuật số và viễn thông như cuộc gọi và tin nhắn văn bản. Lệnh sẽ không áp dụng với các trường hợp gian lận thông thường liên quan tương tác trực tiếp như với các thành viên gia đình, bạn bè... Các trường hợp tranh cãi có thể kháng cáo đối với Lệnh hạn chế lên Ủy viên cảnh sát - người sẽ đưa ra quyết định cuối cùng.
Cảnh sát sẽ yêu cầu các ngân hàng hạn chế giao dịch tài khoản của cá nhân nếu nghi ngờ họ đang bị lừa đảo. Ảnh: CNA
Lệnh hạn chế có hiệu lực tối đa 30 ngày, nhưng có thể được gia hạn nhiều nhất 5 lần, do đó có thể kéo dài tới 6 tháng. Cảnh sát có thể dỡ bỏ lệnh này trước thời hạn 30 ngày nếu đánh giá thấy cá nhân đó không còn nguy cơ bị lừa đảo.
Trong thời gian áp dụng Lệnh hạn chế, khách hàng vẫn có thể sử dụng tiền trong tài khoản vì những lý do chính đáng như thanh toán hóa đơn và mua các nhu yếu phẩm hằng ngày. Họ có thể nộp đơn lên cảnh sát để xin tiếp cận một khoản tiền cố định và xin thêm tiền bằng cách xuất trình bằng chứng như hóa đơn chi tiêu.
Giới chức Singapore nhận định rằng, một trong những thách thức lớn nhất mà chính quyền phải đối mặt là thuyết phục các cá nhân rằng, họ là nạn nhân hoặc có nguy cơ là nạn nhân của một vụ lừa đảo. Thông thường, các nạn nhân đều tự nguyện chuyển tiền và cảnh sát không thể ngăn cản nạn nhân làm những gì họ muốn với số tiền của mình, ngay cả khi có nhiều bằng chứng cho thấy họ sắp bị lừa. Chính vì vậy, dự luật đã được thông qua như một biện pháp phòng ngừa nhằm tạm thời đóng băng tài khoản của nạn nhân, ít nhất là giúp bảo vệ số tiền của họ nguyên vẹn trong thời gian cảnh sát tiếp tục điều tra và thuyết phục họ. “Lệnh hạn chế sẽ chỉ được ban hành như là phương sách cuối cùng sau khi các lựa chọn khác để thuyết phục các nạn nhân tỏ ra không hiệu quả", đại diện Bộ Nội vụ chia sẻ.
Dựa trên những báo cáo về các vụ lừa đảo hiện tại, sau khi dự luật có hiệu lực, hằng tháng có thể có ít nhất 10 Lệnh hạn chế được cấp.
Báo động về vấn nạn lừa đảo trực tuyến
Trong bài phát biểu vào cuối năm ngoái, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Sun Xueling cho biết, Singapore đang phải đối mặt tình trạng gia tăng các vụ lừa đảo trực tuyến với quy mô và thủ đoạn ngày càng tinh vi. Trong nửa đầu năm 2024, số vụ lừa đảo tăng 16,3% lên con số kỷ lục 26.587 vụ, so với 22.853 vụ trong cùng kỳ năm 2023. Nạn nhân của các vụ lừa đảo đã mất hơn 385,6 triệu USD, tăng 24,6%.
Trong 86% các trường hợp, những kẻ lừa đảo không kiểm soát được tài khoản ngân hàng của nạn nhân, nhưng đã thao túng nạn nhân chuyển tiền cho chúng.
Facebook, WhatsApp và Instagram của Meta là các nền tảng được những kẻ lừa đảo sử dụng nhiều nhất để tiếp cận nạn nhân. Theo đó, trong số hơn 7.700 trường hợp kẻ lừa đảo liên hệ với nạn nhân qua mạng xã hội, Facebook chiếm 64,4% và Instagram chiếm 18,6%.
Ngoài ra, trong số hơn 8.300 trường hợp kẻ lừa đảo tiếp cận nạn nhân thông qua nền tảng nhắn tin, WhatsApp chiếm 50,2% và Telegram chiếm 45%.
Trước tình hình đó, giới chức nước này đã ban hành nhiều sáng kiến chống lừa đảo trong những năm gần đây, bao gồm chiến dịch “Hành động chống lừa đảo” được Hội đồng Phòng, chống tội phạm quốc gia và Lực lượng Cảnh sát Singapore phát động vào năm 2023.
Các ngân hàng tại Singapore cũng đã giới thiệu một công cụ tắt cho phép khách hàng đóng băng tài khoản ngân hàng của họ nếu họ nghi ngờ tài khoản của mình đã bị xâm phạm và một tính năng khóa tiền nhanh cho phép khách hàng để dành số tiền không thể chuyển ra khỏi tài khoản ngân hàng của họ thông qua các phương tiện trực tuyến.
Ngăn chặn nạn nhân “tự nguyện” chuyển tiền
Bất chấp tất cả các biện pháp này, 86% trong số tất cả các vụ lừa đảo được báo cáo trong nửa đầu năm 2024 đều liên quan đến việc nạn nhân tự nguyện chuyển tiền cho đối tượng lừa đảo. Nhiều trường hợp đã được cảnh sát, ngân hàng và người thân cảnh báo rằng họ đang bị lừa nhưng vẫn nhất quyết chuyển tiền. Đó là lý do thúc đẩy Chính phủ Singapore xem xét ban hành dự luật bảo vệ khỏi nguy cơ lừa đảo.
Bộ Nội vụ cho biết một cuộc tham vấn công khai về Dự luật đã được tiến hành thông qua trang web Reach từ ngày 30.8 đến ngày 30.9 và thông qua các cuộc thảo luận nhóm tập trung với đại diện từ nhiều nhóm tuổi khác nhau.
Kết quả sau quá trình tham vấn, hơn 90% số người được hỏi đều ủng hộ Dự luật và đưa ra các đề xuất và phản hồi, được tiếp thu, chỉnh lý.
Cũng có một số người cho rằng, cá nhân phải chịu trách nhiệm về hành động của mình thay vì để Chính phủ can thiệp vào các quyết định cá nhân. Bên cạnh đó, cũng có ý kiến lo ngại dự luật mới nếu được áp dụng có thể ảnh hưởng tới các dữ liệu, thông tin riêng tư.
Trong khi đó, một số người đề xuất mở rộng phạm vi của Lệnh hạn chế để bao gồm cả các sàn giao dịch tiền tệ điện tử và các công ty kiều hối. Bộ Nội vụ cho biết họ sẽ xem xét liệu điều này có cần thiết trong tương lai hay không.
Bộ Nội vụ cho biết thêm: “Trong khi Chính phủ sẽ tiếp tục tăng cường nỗ lực, mọi người đều phải đóng góp phần của mình để ngăn chặn những kẻ lừa đảo”.
