Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND

Nâng cao hiệu quả quản lý, xây dựng, thực thi pháp luật

Thảo luận tại tổ về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, một số đại biểu Quốc hội cho rằng, quy định về nguyên tắc trong hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND tại dự thảo Luật cần thể hiện lại, bảo đảm kết quả giám sát sẽ phục vụ đắc lực việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng và thực thi pháp luật, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương.

Hoàn thiện quy định về nguyên tắc trong hoạt động giám sát

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát dự kiến bổ sung nguyên tắc trong hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Song, do đây là một nội dung có ý kiến khác nhau nên dự thảo Luật đề xuất 2 phương án.

Theo đó, phương án 1 là quy định theo hướng “2a. Bảo đảm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng và thực thi pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương”. Phương án 2 là quy định theo hướng “2. Bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch, hiệu quả; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng và thực thi pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương".

thao-luan-tai-to-2.jpg
Các ĐBQH tại Tổ 2 cho ý kiến với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Ảnh: Hồ Long

Thảo luận tại tổ về dự thảo Luật này, ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TP. Hồ Chí Minh) bày tỏ tán thành với phương án 1. Lý lẽ bởi, thực tiễn hoạt động của Quốc hội cho thấy nhiều cuộc giám sát đã cung cấp thông tin hữu ích cho thực hiện công tác xây dựng pháp luật và quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cũng cho rằng, ngay từ khâu xây dựng mẫu báo cáo, hướng dẫn báo cáo cũng phải có định hướng cung cấp thông tin thực tiễn, kể cả các báo cáo của các cơ quan tiến hành tố tụng cũng phải đáp ứng yêu cầu này. Báo cáo của cơ quan tiến hành tố tụng phải nêu vụ điển hình, vấn đề và chỉ ra tác động đáng kể từ các số liệu được báo cáo. Có như vậy, Đoàn giám sát mới có thể đối chiếu với pháp luật hiện hành, có thêm thông tin bổ sung cho báo cáo kết quả giám sát. “Nguyên tắc chung của hoạt động giám sát này rất cần thiết được bổ sung trong sửa đổi, bổ sung Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND lần này”, đại biểu đề nghị.

truong-trong-nghia.jpg
ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Cũng tán thành với phương án 1, ĐBQH Lê Hoàng Hải (Đồng Nai) đề nghị, tại Điều 3 của Luật hiện hành cần bổ sung nội dung gắn với các hoạt động giám sát, đặc biệt là gắn với chức năng đại diện của Quốc hội, đại biểu Quốc hội, HĐND và đại biểu HĐND. Bởi để đạt được các nguyên tắc công tâm, khách quan, dân chủ, minh bạch, thì phải bảo đảm nguyên tắc chủ thể có thẩm quyền giám sát được thực hiện đầy đủ quyền và trách nhiệm của mình, đề cao vai trò của từng cá nhân đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND và vai trò của từng cơ quan có thẩm quyền giám sát.

ĐBQH Nguyễn Lâm Thành (Thái Nguyên) cho rằng, cách thể hiện quy định tại khoản 1, Điều 1 của dự thảo Luật phải "khác đi" để bảo đảm nguyên tắc kết quả giám sát phải phục vụ đắc lực việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng và thực thi pháp luật, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương. Qua đó, góp phần giải quyết được những vấn đề giám sát vừa qua chưa đạt kết quả tốt.

Với những lý do nêu trên, các đại biểu đề nghị, Khoản 1, Điều 1 dự thảo Luật phải viết lại theo hướng khẳng định nguyên tắc của hoạt động giám sát là bảo đảm tuân thủ luật pháp và pháp luật; bảo đảm dân chủ, khách quan, công khai, minh bạch, hiệu quả; nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, xây dựng và thực thi pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương; bảo đảm không làm cản trở đến hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát; bảo đảm quyền và trách nhiệm của các chủ thể có thẩm quyền giám sát của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND hoạt động giám sát.

Bổ sung quy định về giám sát tiếp công dân

Đối với quy định về giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và giải quyết kiến nghị của cử tri, tai dự thảo Luật cũng đã bổ sung quy định cơ quan có trách nhiệm tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, kiến nghị của cử tri (tại Điều 30 và Điều 31).

Đồng thời, dự thảo Luật đưa ra hai phương án. Theo đó, phương án 1 là “5. Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định cơ quan có trách nhiệm tham mưu, giúp Ủy ban thường vụ Quốc hội tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân”. Phương án 2 là “5. Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội có trách nhiệm tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân”.

tran-thi-nhi-ha.jpg
ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Một số ý kiến tán thành với bổ sung quy định Ban Dân nguyện có trách nhiệm tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, kiến nghị của cử tri. Bởi lẽ, trách nhiệm này đã được quy định tại Nghị quyết số 1156/2016/UBTVQH13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức của Ban Dân nguyện (khoản 4 và khoản 5 Điều 2). Đồng thời, ở tầm văn bản luật, tại Luật Tiếp công dân năm 2013 cũng đã có quy định về Ban Dân nguyện (khoản 2 Điều 20).

Nhưng theo ĐBQH Nguyễn Thị Sửu (Thừa Thiên Huế), thì trong định hướng với công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nhiều cơ quan, đơn vị sẽ được sáp nhập với nhau. Mặt khác, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Ban của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng có thể tiếp nhận đơn thư khiếu nại, tố cáo và các ý kiến, kiến nghị của công dân theo ngành được phân công.

Cho rằng công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị của công dân "vừa mang tính tổng thể, vừa là tính chuyên ngành, lĩnh vực chuyên sâu”, đại biểu Nguyễn Thị Sửu tán thành với quy định theo phương án 1 để thể hiện được quyền, cũng như bảo đảm sự linh hoạt, chủ động của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội trong xác định cơ quan thực hiện nhiệm vụ này. “Như vậy, khi thực hiện sáp nhập hay thay đổi chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị cũng sẽ không gây ảnh hưởng đến thực hiện giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và giải quyết kiến nghị của cử tri”, đại biểu lưu ý.

Từ thực tiễn, ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) cho biết, hoạt động giám sát tiếp công dân vẫn chưa được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật, dẫn đến khó khăn trong quá trình tổng hợp, xem xét, đánh giá trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, tổ chức khi thực hiện trách nhiệm tiếp công dân. Do đó, cần bổ sung quy định về giám sát tiếp công dân vào dự thảo luật, nhằm bảo đảm tính kịp thời, chính xác, phát huy chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Diễn đàn Quốc hội

Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải
Diễn đàn Quốc hội

"Kim chỉ nam" hoàn thiện chính sách, pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia

Theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia thực sự là "kim chỉ nam" cho việc xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trong kỷ nguyên mới.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Đức Tâm
Diễn đàn Quốc hội

Bổ sung thủ tục đặc biệt với dự án đầu tư thuộc lĩnh vực công nghiệp bán dẫn, công nghệ cao

Điểm mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu là bổ sung thủ tục đầu tư đặc biệt đối với dự án đầu tư thuộc lĩnh vực công nghiệp bán dẫn, công nghệ cao tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu thương mại tự do và khu chức năng trong khu kinh tế theo hướng chuyển từ "tiền kiểm" sang "hậu kiểm". Quy định này dự kiến sẽ rút ngắn thời gian thực hiện dự án khoảng 260 ngày.

Khai mạc trọng thể Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV
Diễn đàn Quốc hội

Quốc hội năm 2024 - một năm gặt hái nhiều thành công

Năm 2024 có thể coi là một năm “ngoại lệ”, hiếm có - một năm Quốc hội họp 6 kỳ, gồm 2 kỳ thông lệ và 4 kỳ bất thường (từ Kỳ họp bất thường lần thứ Năm đến Kỳ họp bất thường lần thứ Tám) với tổng thời gian làm việc là 61,5 ngày. Trong năm, Quốc hội đã khẩn trương xử lý có hiệu quả cao hàng trăm đầu việc với phương châm, Quốc hội luôn đồng hành với Chính phủ, góp phần thể chế hóa, lan tỏa mạnh mẽ tinh thần đổi mới, đoàn kết và thống nhất rất cao của Hội nghị Trung ương 10 Khóa XIII.

Nghị trường đầy ắp tiếng dân
Diễn đàn Quốc hội

Nghị trường đầy ắp tiếng dân

Đại biểu dân cử là người được Nhân dân gửi gắm quyền làm chủ của mình, quyền chính trị thiêng liêng của con người mà Hiến pháp đã ghi nhận. Khi và chỉ khi người đại biểu đập “nhịp đập” của cuộc sống, thực sự lắng nghe, thấu hiểu và trong tất cả các hoạt động đều xuất phát từ ý chí, nguyện vọng, quyền lợi chính đáng cao nhất của Nhân dân, đến lợi ích của quốc gia, dân tộc, nghị trường sẽ đầy ắp tiếng dân, hoạt động của cơ quan dân cử thực sự sinh động, hiệu quả thiết thực. Góp phần quan trọng hiện thực hóa mục tiêu đưa đất nước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV
Diễn đàn Quốc hội

Cấm nhập khẩu, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025

Trong Nghị quyết số 173/2024/QH15 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội.

Để công tác thông quan thuận lợi, tốt hơn, nhanh hơn
Diễn đàn Quốc hội

Để công tác thông quan thuận lợi, tốt hơn, nhanh hơn

Thủ tục hải quan là một trong những lĩnh vực có tác động lớn đến sự phát triển chung, nhất là đối với một địa phương đặc thù như Đồng Nai, có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất. Để đáp ứng nhu cầu phát triển của hoạt động xuất nhập khẩu trong xu thế phát triển chung, nhiều ý kiến cho rằng, ngành hải quan Đồng Nai cần tiếp tục nâng cao chất lượng phục vụ doanh nghiệp tốt và thuận lợi hơn nữa.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên
Diễn đàn Quốc hội

Từng bước giảm chi trực tiếp từ "tiền túi" của người tham gia bảo hiểm y tế

Tại họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch Nước về các luật được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Tám, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nêu rõ, với 8 nhóm điểm mới, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế sẽ giải quyết căn cơ tồn tại, vướng mắc mang tính cấp bách, góp phần từng bước giảm tỷ lệ chi trực tiếp từ "tiền túi" của người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả Quỹ BHYT. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2025.

Cơ sở quan trọng để Quốc hội tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế phát triển khoa học công nghệ
Diễn đàn Quốc hội

Cơ sở quan trọng để Quốc hội tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế phát triển khoa học công nghệ

Việc Bộ Chính trị ban hành một Nghị quyết về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia với những giải pháp rõ ràng, toàn diện, đặc biệt là việc thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương do Tổng Bí thư Tô Lâm đứng đầu đã thể hiện tầm nhìn chiến lược, sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng ta đối với lĩnh vực đặc biệt quan trọng này. Nhấn mạnh như vậy, các đại biểu Quốc hội, chuyên gia, nhà khoa học cũng cho rằng, Nghị quyết là cơ sở quan trọng để Quốc hội tháo gỡ những điểm nghẽn về thể chế phát triển khoa học công nghệ hiện nay.

Quang cảnh hội thảo
Diễn đàn Quốc hội

Nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy định pháp luật về công tác dân nguyện

Nhấn mạnh việc thực hiện có hiệu quả công tác dân nguyện góp phần khẳng định bản chất Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đồng thời thể hiện rõ nét tính chất dân chủ của xã hội, để đổi mới công tác dân nguyện của Quốc hội Việt Nam đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến hết năm 2030, tầm nhìn 2045, các đại biểu tại Hội thảo “Thành tựu và những dấu ấn nổi bật của Quốc hội khóa XV” cho rằng, cần nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy định pháp luật về công tác dân nguyện.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy
Diễn đàn Quốc hội

Hạn chế đầu cơ, giữ mỏ nhằm trục lợi chính sách

Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy, Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024 đã bổ sung phạm vi điều chỉnh đối với hoạt động chế biến khoáng sản, nhằm thực hiện giải pháp phòng, chống lãng phí trong việc đầu tư xây dựng cơ sở hoặc nhà máy chế biến khoáng sản khi chưa xác định rõ nguồn nguyên liệu của dự án, hạn chế đầu cơ, giữ mỏ nhằm trục lợi chính sách.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Viết Chức
Diễn đàn Quốc hội

Xây dựng bộ máy “tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”

TS. Nguyễn Viết Chức - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (nay là Ủy ban Văn hóa, Giáo dục) tin tưởng, chủ trương tinh gọn bộ máy của cả hệ thống chính trị hiện đang được triển khai sẽ mang lại kết quả rất lớn để xây dựng bộ máy “tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả” như Tổng Bí thư Tô Lâm và Trung ương đã xác định.

Thực thi kịp thời, có hiệu quả cam kết trước Quốc hội, cử tri và Nhân dân cả nước
Diễn đàn Quốc hội

Thực thi kịp thời, có hiệu quả cam kết trước Quốc hội, cử tri và Nhân dân cả nước

Sau 29,5 ngày làm việc nghiêm túc, khoa học, dân chủ, trách nhiệm cao, với tinh thần đổi mới, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khắc phục các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực, tập trung cao độ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và nâng cao đời sống của Nhân dân, Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV đã hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình đề ra.

Toàn cảnh phiên họp Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất
Diễn đàn Quốc hội

Công khai, minh bạch, không để trục lợi chính sách, thất thoát, lãng phí

Trong Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất được thông qua tại Kỳ họp thứ Tám vừa qua, Quốc hội quy định thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất (dự án thí điểm) trên phạm vi toàn quốc đối với 4 trường hợp.

ĐBQH Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) phát biểu
Diễn đàn Quốc hội

Xử lý trách nhiệm với trường hợp chậm thi hành pháp luật về hành chính

Trước những con số cho thấy bản án hành chính còn tồn đọng qua các năm có xu hướng tăng, các đại biểu Quốc hội đề nghị, cần làm rõ tại sao lại tăng ở mục thi hành xong nhưng cũng tăng ở số bản án tồn đọng? Đồng thời, cần tổng kiểm tra, rà soát toàn diện tình hình giải quyết các vụ việc, xét xử, thi hành án hành chính, từ đó có các giải pháp quyết liệt, tích cực tập trung giải quyết các vụ việc, vụ án tồn đọng, kéo dài, dư luận xã hội, Nhân dân bức xúc kiến nghị.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu khai mạc Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII
Việt Nam với kỷ nguyên mới

Bài cuối: Dựa vào Nhân dân để đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị

PGS.TS Lê Minh Thông - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật

Mô hình tổ chức của các tổ chức chính trị - xã hội phải đa dạng và linh hoạt hơn, thích ứng với các môi trường cụ thể của cơ quan nhà nước, sản xuất, kinh doanh, địa bàn dân cư. Tiếp tục sắp xếp lại tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội các cấp theo đúng tính chất của một tổ chức chính trị - xã hội đại diện cho ý chí, nguyện vọng và lợi ích của người dân, không rập khuôn máy móc theo mô hình cơ quan nhà nước. Tập trung xây dựng tổ chức bộ máy hợp lý tại cấp trung ương và cấp cơ sở, tinh gọn thực chất và mạnh mẽ cơ cấu tổ chức tại cấp trung gian, giảm đầu mối trực thuộc.