Khởi tạo giá trị mới cho đột phá phát triển khoa học, công nghệ

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, Luật không chỉ để quản lý mà còn phải tạo ra không gian phát triển, khởi tạo giá trị mới cho xã hội và khoa học công nghệ.

img-1479.jpg
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khảo sát thực tế tại Khoa Công nghệ Sinh học, Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh

Thực hiện nhiệm vụ thẩm tra dự án Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và Đoàn công tác của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường vừa có cuộc làm việc, khảo sát thực tế tại Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh.

Sửa đổi toàn diện, giảm áp lực và thủ tục cho nhà khoa học

Báo cáo kết quả hoạt động khoa học công nghệ của Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, đại diện nhà trường cho biết, nhà trường hiện có 3.023 giảng viên, trong đó 1.620 người có trình độ tiến sĩ trở lên. Về sở hữu trí tuệ, nhà trường có 891 đơn đăng ký bảo hộ, 318 bằng được cấp, 7 bằng sáng chế quốc tế và 13 đơn đang thẩm định. Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cũng là thành viên chính thức của Mạng lưới các trung tâm hỗ trợ công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam do Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới WIPO công nhận. Theo kết quả mới nhất, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh thuộc nhóm 40% các đại học xuất sắc nhất thế giới, xếp hạng 901-950 toàn cầu và đứng thứ 184 châu Á.

pctqh-le-minh-hoanqg6.jpg
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khảo sát thực tế tại Khoa Công nghệ Sinh học, Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Nhật Trường

Bên cạnh những kết quả đạt được, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cũng đang gặp một số khó khăn, vướng mắc trong thực hiện Luật Khoa học và Công nghệ năm 2013. Đó là còn thiếu cơ chế, chính sách thu hút nhà khoa học, giảng viên trình độ cao, trong khi kinh phí nghiên cứu khoa học còn hạn chế, cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu. Ngoài ra, chưa có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư. Công tác quản lý còn bất cập do phân cấp, phân quyền chưa rõ ràng, thiếu tự chủ cho các tổ chức khoa học, công nghệ công lập.

Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh kiến nghị, Luật Khoa học và Công nghệ lần này cần được sửa đổi toàn diện, chú trọng các giải pháp đột phá để thực hiện đúng tinh thần đã nêu trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Tại cuộc làm việc, các nhà khoa học đã đóng góp rất nhiều ý kiến sâu sắc, cụ thể, góp phần hoàn thiện dự thảo Luật. Một số ý kiến đề xuất bổ sung việc chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ cùng hướng giải quyết cụ thể.

“Nội dung dự thảo cho phép chấp nhận rủi ro đối với các nhà khoa học. Tuy nhiên, trên thực tế, việc nghiên cứu miệt mài nhưng không cho ra kết quả cuối cùng lại không chỉ là rủi ro mà còn liên quan đến yếu tố may mắn. Nhà khoa học có thể thay đổi định hướng đề tài nhưng phải ra trước hội đồng tài chính để giải thích. Vậy dự thảo luật mới nên có những điều luật cụ thể hơn về thay đổi định hướng nghiên cứu, giúp giảm áp lực và thủ tục cho nhà khoa học”, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bệnh Truyền nhiễm, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, PGS.TS Nguyễn Phương Thảo đề xuất.

Các nhà khoa học cũng nêu các nội dung liên quan đến đào tạo nguồn nhân lực, hợp tác quốc tế, thương mại hóa sản phẩm và chính sách thu hút các nhà khoa học trong và ngoài nước. Đối với chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp tư nhân hoặc ngoài nước, cần có những định hướng cụ thể, tránh tình trạng chồng chéo về pháp lý giữa Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp.

Tạo động lực phát triển khoa học, công nghệ

Giám đốc Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, PGS.TS Vũ Hải Quân cho biết, với tiềm lực lớn và thành tựu nổi bật về về khoa học, công nghệ, nhà trường kiến nghị đưa hai Đại học quốc gia là tổ chức khoa học công nghệ công lập đặc biệt, có cơ chế đặc biệt. Đồng thời, tổ chức này có thể được áp dụng các chính sách của Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia để phát huy tất cả tiềm lực đang có.

PGS.TS Vũ Hải Quân cũng kiến nghị, không áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp đối cơ sở giáo dục đại học công lập có nhiều hoạt động khoa học công nghệ vì hoạt động giáo dục là hoạt động phi lợi nhuận, hoặc có quy định chuyển số tiền thuế mà cơ sở giáo dục đại học phải đóng để đầu tư cho hoạt động khoa học công nghệ của các đơn vị.

s3.jpg
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan tham quan các sản phẩm ứng dụng của Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Nhật Trường

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã thể hiện rõ tinh thần thu hút đội ngũ trí thức chất lượng cao ở nước ngoài về Việt Nam công tác. Song theo PGS.TS Vũ Hải Quân, hiện nay dự thảo Luật còn chung chung, vì vậy cần quy định cụ thể, chi tiết hơn về chính sách, tiêu chuẩn, điều kiện, để thu hút, tuyển dụng nhân tài.

Ghi nhận các ý kiến đóng góp tại cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến việc xây dựng và hoàn thiện dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Nhấn mạnh về tư duy mới trong công tác lập pháp, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Luật không chỉ để quản lý mà còn phải tạo ra không gian phát triển, khởi tạo giá trị mới cho xã hội và khoa học công nghệ; đồng thời, đẩy mạnh việc trao quyền cho các viện nghiên cứu. Tuy nhiên, điều này cần đi kèm với cơ chế kiểm soát và trách nhiệm giải trình.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, một trong những mục tiêu quan trọng của Luật là xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và các tổ chức nghiên cứu khoa học cũng như giữa Trung ương và địa phương. Điều này nhằm tránh lãng phí nguồn lực và thúc đẩy đầu tư. Công tác định giá sáng chế hiện đang là một thách thức lớn, do đó cần có sự chia sẻ và hợp tác giữa các cơ quan liên quan. Đặc biệt, việc sửa đổi Luật lần này phải giải quyết được các rủi ro trong nghiên cứu khoa học và tạo động lực phát triển khoa học, cộng nghệ.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, cần xây dựng một hệ sinh thái khoa học giữa khu vực công và tư; đồng thời thiết lập bộ tiêu chí xếp hạng cho các tổ chức nghiên cứu khoa học. Nguồn lực nhà nước sẽ được phân bổ dựa trên thứ tự xếp hạng này. Bên cạnh đó, dự thảo Luật cần chú trọng đến việc vinh danh các nhà khoa học, ghi nhận và tôn trọng thành quả lao động của họ. Điều này sẽ tạo động lực để các nhà khoa học đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển của đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cũng như các tổ chức khoa học khác không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu mà cần hợp tác với doanh nghiệp để đưa sản phẩm ra thị trường. "Nếu các sản phẩm nghiên cứu chỉ nằm trong thư viện thì mục tiêu phát triển khoa học công nghệ sẽ không đạt được", Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Quốc hội và Cử tri

Hiệu quả thiết thực và toàn diện
Quốc hội và Cử tri

Hiệu quả thiết thực và toàn diện

Phát biểu tại Lễ phát động phong trào "Bình dân học vụ số" diễn ra mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh, đây phải trở thành một phong trào cách mạng, toàn dân, toàn diện, bao trùm, sâu rộng, không ai bị bỏ lại phía sau. Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ đã thống nhất, Quốc hội đồng tình, Nhân dân ủng hộ, Tổ quốc mong đợi thì chỉ bàn làm, không bàn lùi.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi chủ trì phiên họp phát biểu
Diễn đàn Quốc hội

Cần chính sách đủ mạnh để khuyến khích phục hồi doanh nghiệp

Dự án Luật Phá sản (sửa đổi) dự kiến sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Chín tới, trong đó có một điểm mới nổi bật là bổ sung quy định về phục hồi doanh nghiệp trước khi phá sản. Tại phiên họp mở rộng của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính thẩm tra dự án Luật này, các đại biểu đề nghị, cần rà soát, nghiên cứu để có khung pháp lý, chính sách đủ mạnh nhằm khuyến khích thực hiện phục hồi doanh nghiệp.

AMH
Chính sách và cuộc sống

Cải cách thủ tục giải thể doanh nghiệp

Thủ tục thành lập doanh nghiệp khá dễ dàng nhưng thủ tục giải thể “cực kỳ khó khăn”. Đây là phản ánh của doanh nghiệp tham gia cuộc khảo sát thực trạng cung cấp, thực hiện thủ tục hành chính cho doanh nghiệp năm 2024 do Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV - thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng) thực hiện.

Cần tập trung chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân trong nước phát triển
Quốc hội và Cử tri

Cần chiến lược bài bản với những nhóm giải pháp mang tính đột phá cao

Trao đổi với phóng viên Báo ĐBND, Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính PHAN ĐỨC HIẾU cho rằng, để kinh tế tư nhân trở thành động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước như yêu cầu của Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài viết "Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”, thì cần có một chiến lược bài bản với những nhóm giải pháp được tinh chỉnh, mang tính đột phá cao, phù hợp với bối cảnh mới, yêu cầu mới.

ĐBQH Trần Văn Khải (Hà Nam): Sửa đổi Luật Việc làm là cơ hội vàng để thể chế hóa các định hướng lớn của Nghị quyết 57, biến chính sách việc làm thành lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên số
Chính sách và cuộc sống

Tranh thủ tối đa "cơ hội vàng"

Phát triển việc làm bền vững, biến chính sách việc làm thành lợi thế cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số và trong bối cảnh tinh gọn bộ máy - dù khó nhưng chúng ta có thể và phải làm được điều này, trước hết là phải tranh thủ tối đa "cơ hội vàng" từ sửa đổi toàn diện Luật Việc làm.

Xem xét tăng thời hạn của giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hóa chất
Quốc hội và Cử tri

Xem xét tăng thời hạn của giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hóa chất

Quan tâm đến thời hạn của giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hóa chất quy định tại dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội tham dự Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7 đề nghị tăng thời hạn của giấy chứng nhận là trên 5 năm. Bởi, thời hạn trên là quá ngắn, gây khó khăn cho các tổ chức, cá nhân sản xuất hóa chất có điều kiện.

Cơ chế trả lương cần gắn với vị trí việc làm, năng lực
Quốc hội và Cử tri

Cơ chế trả lương cần gắn với vị trí việc làm, năng lực

Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao giai đoạn 2021 - 2024 trên địa bàn, Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang đề nghị, Chính phủ ban hành các chính sách ưu đãi mạnh mẽ đối với nhân lực chất lượng cao, bao gồm các cơ chế về tiền lương, phúc lợi và hỗ trợ thuế đối với các chuyên gia, giảng viên và nhà nghiên cứu. Cùng với đó, cơ chế trả lương cần gắn với vị trí việc làm, năng lực và mức độ đóng góp, tạo động lực làm việc, thu hút và giữ chân nhân tài.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Tạo thuận lợi cho nhà giáo khi thuyên chuyển

Dự thảo Luật Nhà giáo vừa được cho ý kiến tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7. Dự thảo luật đã khắc phục những khó khăn, vướng mắc, giải quyết các vấn đề phát sinh, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về nhà giáo. Tuy vậy, đối với vấn đề thuyên chuyển nhà giáo của các cơ sở giáo dục công lập, cũng có ý kiến đề nghị cần quy định cụ thể, chặt chẽ để giáo viên không gặp khó khi thuyên chuyển.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông)
Quốc hội và Cử tri

Cân nhắc tăng thuế đối với xe ô tô pick - up chở hàng cabin kép theo lộ trình

Lưu ý nếu quy định tăng thuế cao đối với xe ô tô pick - up chở hàng cabin kép ngay trong một lần như dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) sẽ gây tác động tới tâm lý khách hàng, làm giảm lượng tiêu thụ xe, một số đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc quy định lộ trình tăng thuế trong vòng 3 năm, từ năm 2027 - 2030, mức tăng thêm 3%/năm tương đương với việc chia đều mức tăng 9% trong 3 năm, áp dụng từ năm 2027.

Dựa vào nội lực để phát triển
Chính sách và cuộc sống

Dựa vào nội lực để phát triển

Theo số liệu thống kê, khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 51% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm, chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế, đóng góp gần 60% vốn đầu tư toàn xã hội. Điều này cho thấy, kinh tế tư nhân đã và đang trở thành một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế, là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành phiên thảo luận
Quốc hội và Cử tri

Tăng cường quyền kiểm soát của người dân đối với dữ liệu cá nhân

Trong kỷ nguyên số, dữ liệu cá nhân được coi là tài sản phi truyền thống và có liên quan chặt chẽ tới quyền con người, quyền công dân, an toàn, an ninh mạng, an ninh thông tin, an ninh dữ liệu, công nghệ thông tin… Thảo luận về dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, các đại biểu Quốc hội đề nghị, dự thảo Luật cần tăng cường quyền kiểm soát của người dân đối với dữ liệu cá nhân và quy định chế tài có tính răn đe cao đối với những hành vi xâm phạm.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đăk-Nông) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Quốc hội và Cử tri

Nghiên cứu kỹ lưỡng chính sách thuế liên quan đến phát triển khoa học, công nghệ

Cho ý kiến về dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội cho rằng, việc ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là rất quan trọng và ảnh hưởng lớn đến quyết định đầu tư cũng như sự phát triển của doanh nghiệp, vì vậy, cần rà soát bảo đảm thể chế hóa đầy đủ và toàn diện các nội dung liên quan đến chính sách ưu đãi về thuế, trong đó có lĩnh vực khoa học, công nghệ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành thảo luận về dự án Luật Công nghiệp công nghệ số
Quốc hội và Cử tri

Đổi mới tư duy, tránh quản lý quá thận trọng

Thảo luận về dự án Luật Công nghiệp công nghệ số, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) hoạt động chuyên trách lần thứ 7, một số ĐBQH cho rằng, dự thảo Luật cần cụ thể hóa đầy đủ Nghị quyết số 57 – NQ/TW của Bộ Chính trị, nhất là yêu cầu đổi mới tư duy quản lý, tránh tư duy "không quản được thì cấm", mở đường cho công nghệ mới qua cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Bởi, nếu quản lý quá thận trọng sẽ kìm hãm đổi mới sáng tạo, khiến doanh nghiệp e ngại thử nghiệm công nghệ mới tại nước ta.

AMH
Quốc hội và Cử tri

Chống quảng cáo vi phạm trên mạng

Trong những năm gần đây, chống quảng cáo vi phạm pháp luật trên mạng dường như trở thành một cuộc chiến "nhọc nhằn". Quy định giám sát nội dung trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, được thảo luận tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách hôm nay, có thể trở thành công cụ hữu hiệu nếu được vận dụng đúng cách.

Đại biểu Quốc hội Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Chính trị

Cần có chế tài xử lý khi doanh nghiệp không báo cáo hàng năm

Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) quy định, trong thời hạn 5 năm kể từ ngày hóa chất mới được đăng ký, hằng năm, tổ chức, cá nhân có hoạt động hóa chất liên quan đến hóa chất mới phải báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền về quá trình hoạt động với hóa chất mới. Do đó, đại biểu Quốc hội Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) đề nghị, cần bổ sung vào dự thảo Luật quy định về việc giao Chính phủ quy định chế tài xử lý với trường hợp không báo cáo hàng năm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu
Chính trị

Đánh giá kỹ lưỡng câu chuyện dạy thêm, học thêm

Tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7, các ý kiến đề nghị tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng câu chuyện dạy thêm, học thêm, đặc biệt là triển khai Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT quy định về dạy thêm, học thêm để quy định nội dung này trong dự thảo Luật Nhà giáo.

ĐBQH Trần Văn Khải (Hà Nam) phát biểu
Chính trị

Biến chính sách việc làm thành lợi thế cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số

Thảo luận về dự án Luật Việc làm (sửa đổi) chiều nay, 25.3, các đại biểu Quốc hội cho rằng, việc sửa đổi Luật Việc làm lần này là cơ hội vàng để thể chế hoá các định hướng chiến lược của Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, biến chính sách việc làm thành lợi thế cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số.