Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta. Người hết sức coi trọng việc xây dựng, phát triển khối đoàn kết thống nhất trong Đảng làm nhân cốt và rường cột thống nhất với khối đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam. Đoàn kết thống nhất trong Đảng và với dân tộc là sinh mệnh, là vấn đề sống còn của Đảng, là tiền đề phát triển đoàn kết toàn dân, tạo nên sức mạnh to lớn phát triển đại đoàn kết toàn dân tộc và là nhân tố tạo nên sức mạnh và sự trưởng thành của Đảng trong lòng Dân tộc đoàn kết và phát triển.
Chủ tịch Hồ Chí Minh - hiện thân và linh hồn của việc giữ gìn đoàn kết thống nhất
Và, Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa là hiện thân vừa là linh hồn của việc giữ gìn đoàn kết thống nhất trong Đảng, dân tộc và quốc tế. Sử ta dạy cho ta bài học này: Lúc nào dân ta đoàn kết muôn người như một thì nước ta độc lập, tự do. Trái lại lúc nào dân ta không đoàn kết thì bị nước ngoài xâm lấn.
Tròn 92 năm xây dựng và phát triển xác tín, đoàn kết thống nhất trong Đảng là cội nguồn tạo nên sức mạnh lãnh đạo cách mạng của Đảng, là nhân tố để phát huy cao độ trí tuệ và khả năng sáng tạo của những chiến sĩ tiền phong. Tư tưởng phải thống nhất, hành động cũng phải thống nhất. Đảng tuy nhiều người, song khi tiến hành thì chỉ như một người: Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta. Đoàn kết chặt chẽ thì chúng ta nhất định có thể khắc phục mọi khó khăn, phát triển mọi thuận lợi và làm tròn nhiệm vụ nhân dân giao phó cho chúng ta.
Sự đặc sắc, sáng tạo của Đảng ta là đưa ra quy luật hình thành đảng đặc thù ở Việt Nam, khai thác có hiệu quả giá trị tốt đẹp của dân tộc có truyền thống yêu nước và đoàn kết toàn dân tộc trở thành một nội dung yêu cầu quan trọng để xây dựng Đảng. Nhờ vậy, đã quy tụ được sức mạnh của toàn Đảng, của toàn dân đoàn kết một lòng dưới ngọn cờ của Đảng, phấn đấu cho độc lập, tự do, dân chủ, hạnh phúc. Điều đó trở thành nhân tố hàng đầu tạo nên sự thống nhất về tư tưởng và hành động trong Đảng thống nhất với toàn dân tộc. Chỉ có "đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết" thì cách mạng mới "thành công, thành công, đại thành công".
Vấn đề quan trọng nhất về việc giữ gìn đoàn kết thống nhất, trước hết phải đoàn kết nhất trí trong Đảng về đường lối, chủ trương, chính sách và về phương thức tổ chức thực hiện nó. Đảng giữ vai trò lãnh đạo xã hội, khi khối đoàn kết thống nhất càng ít dao động thì ảnh hưởng của Đảng trước quần chúng càng lớn. Vì, sức mạnh của đoàn kết là sức mạnh tổng hợp của tất cả lực lượng cách mạng của Đảng mà không một kẻ thù nào có thể khuất phục được. Đó là sức mạnh vĩ đại nhất.
Muốn đoàn kết thống nhất vững chắc trong Đảng, trước hết Đảng phải thực hiện dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm túc tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phát huy dân chủ đi đôi với việc tăng cường kỷ cương, không có dân chủ chung chung vô điều kiện, dân chủ nhưng phải tập trung, phải có nguyên tắc và dân chủ thực sự, phải vì mục đích lý tưởng của Đảng, của dân tộc. Thực hiện tốt dân chủ trong Đảng, đồng thời giữ vững kỷ luật và tăng cường kỷ cương trong Đảng là góp phần thực hiện tốt nhất nguyên tắc tập trung dân chủ, tạo nên sức mạnh đoàn kết thống nhất của Đảng. Do đó, kiên quyết đấu tranh chống các hiện tượng lợi dụng dân chủ hoặc tập trung để mưu cầu lợi ích riêng, làm suy yếu Đảng đồng thời nêu cao tinh thần cảnh giác trước mọi âm mưu, chống phá của các thế lực thù địch phá hoại các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ.
Đồng thời, giữ gìn đoàn kết thống nhất trong Đảng phải là công việc thường xuyên, quyết không phải là giải pháp tình thế; là yêu cầu tất yếu khách quan và không chỉ là cốt lõi của vấn đề đoàn kết thống nhất trong nội bộ Đảng mà còn là của cả dân tộc. Trước hết, các đồng chí trong Đảng phải thương yêu đoàn kết, nuôi dưỡng và phát triển tình đồng chí, nghĩa đồng bào, giữ gìn đạo đức cách mạng, chống các căn bệnh công thần, địa vị, hẹp hòi, cục bộ, kèn cựa địa vị... làm nhân cốt của khối đoàn kết thống nhất giữa Đảng và Nhà nước, giữa Đảng với các tổ chức chính trị - xã hội và giữa Đảng với Nhân dân vì sự phát triển của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết quốc tế. Vì vậy, Đảng không chỉ có chủ trương tổ chức thực hiện việc phát huy dân chủ trong Đảng mà còn vận động tuyên truyền nó trong cả hệ thống chính trị và trong các tổ chức quần chúng xã hội. Sự phát triển của các tổ chức đó sẽ là điều kiện, là môi trường xã hội chính trị góp phần phát triển đoàn kết thống nhất trong Đảng.
Việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng là bảo đảm giữ gìn đoàn kết chặt chẽ, đoàn kết thực sự trong nội bộ Đảng. Và, muốn đoàn kết tốt, phải phê bình, tự phê bình tốt, nghĩa là xuất phát từ đoàn kết mà phê bình và tự phê bình, phê bình và tự phê bình để đi đến đoàn kết hơn nữa... Đây là cách tốt nhất để giữ vững và tăng cường sự đoàn kết thống nhất, để đấu tranh ngăn chặn tình trạng kèn cựa địa vị, cơ hội, cục bộ, gây mất đoàn kết nhằm làm cho Đảng có sức mạnh tập trung, tổ chức chặt chẽ. Đồng thời, là vũ khí sắc bén, là động lực bên trong giúp cho mỗi cán bộ, đảng viên phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm. Do đó, tự phê bình và phê bình phải khách quan, trung thực, thẳng thắn, công khai, chân thành, cần tiến hành từ trên xuống, từ dưới lên, phê bình việc chứ không phê bình người và phê bình phải thường xuyên như "rửa mặt hằng ngày".
Không ngừng phát huy dân chủ rộng rãi trong sinh hoạt Đảng nhằm phát huy trí tuệ của đội ngũ cán bộ, đảng viên và Nhân dân chính là một trong những phương pháp quan trọng nhất để khắc phục những bất đồng trong Đảng về tư tưởng và tổ chức. Thực hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình trong Đảng đó là cách tốt nhất và hữu hiệu nhất để giữ vững và tăng cường việc giữ gìn và pháy triển sự đoàn kết thống nhất trong Đảng.
Tăng cường thống nhất trong Đảng về nhận thức, ý chí, hành động của đảng viên
Hơn bao giờ hết, hiện nay, khi đất nước càng đổi mới, phát triển và hội nhập, Đảng cần phải coi trọng việc giữ gìn sự đoàn kết nhất trí từ trong Đảng và sự đoàn kết toàn dân tộc, càng phải tăng cường sự thống nhất trong Đảng về nhận thức, ý chí và hành động của đảng viên; kiên định những vấn đề có tính nguyên tắc... Đó là yêu cầu bất di bất dịch.
Vì, hiện nay, một bộ phận cán bộ, đảng viên thực hiện chưa tốt yêu cầu đoàn kết, thống nhất cao về ý chí và hành động, nói chưa đi đôi với làm, miệng nói "dân chủ" nhưng làm thì "quan chủ", miệng nói phục vụ lợi ích Tổ quốc, lợi ích của Nhân dân, nhưng lại vun vén cá nhân và lợi ích nhóm, tham ô, tham nhũng tài sản của đất nước gây bất bình trong Nhân dân… Vì, trong Đảng, đang tồn tại những ý kiến khác nhau về chủ trương, đường lối, chính sách, thậm chí có những ý kiến đối lập với những quan điểm, đường lối của Đảng; một bộ phận cán bộ, đảng viên khác phai nhạt ý chí, hoang mang dao động… rất dễ gây mất đoàn kết thống nhất trong Đảng. Đó là những kẽ hở mà kẻ thù lợi dụng để chia rẽ, phá hoại Đảng. Vì vậy, nếu Đảng không chuẩn bị tốt về tư tưởng, không giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình trong Đảng, không có phương pháp để giải quyết đúng đắn, kịp thời những vấn đề khác nhau, nhất là những trọng sự khó khăn ở những bước ngoặt của cách mạng sẽ rất dễ nảy sinh những bất đồng dẫn đến sự chia rẽ trong Đảng.
Điều đó càng đòi hỏi giữ gìn sự đoàn kết nhất trí trong Đảng, phát huy vai trò hạt nhân đoàn kết để củng cố và phát triển khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thực tiễn cho thấy, lúc nào, nơi nào tư tưởng đại đoàn kết toàn dân tộc và sự đoàn kết thống nhất trong Đảng được quán triệt và thực hiện nghiêm túc, thì khi đó, nơi đó sự nghiệp cách mạng đạt được thành tựu và phát triển. Ngược lại thì sự nghiệp cách mạng gặp khó khăn, thậm chí còn gây tổn thất nghiêm trọng. Chính vì vậy, Đảng ta luôn luôn nêu cao ngọn cờ đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết thống nhất trong Đảng nhằm phát huy mạnh mẽ mọi nguồn lực, mọi tiềm năng sáng tạo của nhân dân để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Và, hiện nay, tình hình quốc tế có nhiều biến động phức tạp, kẻ thù chưa từ bỏ dã tâm chống phá, lợi dụng khó khăn, khuyết điểm để bôi nhọ, nói xấu Đảng ta, Nhà nước ta và chế độ ta. Chúng dùng nhiều âm mưu, thủ đoạn, lợi dụng, mua chuộc, kích động, nói xấu, gây nghi kỵ, chia rẽ đội ngũ cán bộ, đảng viên, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc và sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, làm giảm uy tín của Đảng, thực hiện âm mưu "diễn biến hòa bình" thì vấn đề đại đoàn kết toàn dân, đoàn kết thống nhất trong Đảng càng có ý nghĩa sinh tử. Điều đó càng đòi hỏi mỗi đảng viên mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn luôn cảnh giác với âm ưu thâm độc của các thế lực thù địch, đề cao trách nhiệm, siết chặt hàng ngũ, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, giữa Đảng với Nhà nước, giữa Đảng với Nhân dân; phải có trách nhiệm xây dựng và giữ gìn đoàn kết thống nhất trên cơ sở đường lối chính trị, nguyên tắc tổ chức và tình thương yêu đồng chí. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, của các tổ chức Đảng, trước hết là cơ quan lãnh đạo của Đảng từ Trung ương đến cơ sở.
Để bảo vệ và giữ gìn đoàn kết thống nhất trong Đảng "như giữ gìn con ngươi của mắt mình", nhằm giữ vững đoàn kết trong Đảng, tăng cường sự đoàn kết toàn dân tộc và đoàn kết quốc tế, tiếp tục thực hiện mấy loại công việc chính yếu:
Trước hết, về nhận thức, mọi đảng viên nghiên cứu, học tập, đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, quan điểm, Điều lệ của Đảng. Đây là cơ sở tạo sự thống nhất về chính trị, tư tưởng, tổ chức, từ đó thống nhất về hành động của mỗi đảng viên, từng tổ chức đảng. Phải giữ vững và phát triển đoàn kết thống nhất chân chính chứ không phải là đoàn kết giả tạo, hình thức, phải thể hiện cả ở tư tưởng lẫn trong hành động. Khi một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên còn nói không đi đôi với làm; bề ngoài thì tỏ ra đoàn kết, nhưng bên trong thì kết bè kéo cánh, cục bộ địa phương, lợi ích nhóm... thì vô cùng nguy hiểm.
Hai là, về xây dựng đạo đức, xây dựng tình đồng chí thương yêu lẫn nhau trong mỗi cấp ủy, tổ chức đảng. Người cán bộ, đảng viên trước hết phải có tâm trong sáng, có văn hóa, khiêm tốn, cầu thị, khoan dung, độ lượng, bình tĩnh trong xử sự công việc, ân tình trong ứng xử, vì sự tiến bộ của mỗi người và tập thể. Tình thương yêu, tôn trọng nhau, tôn vinh những thành công, những mặt tích cực của người khác là chìa khóa để phát huy dân chủ rộng rãi, nguyên tắc tập trung dân chủ được đề cao, kỷ cương, kỷ luật được thực hiện tốt nhất. Mỗi đảng viên, nhất là đảng viên giữ trọng trách lãnh đạo phải dũng cảm chống chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội. Đây chính là căn nguyên của sự mất đoàn kết thống nhất trong Đảng. Sự gương mẫu của người đứng đầu cơ quan, đơn vị có vai trò vô cùng quan trọng trong việc nêu gương và trở thành nhân tố quyết định nhất giữ vững đoàn kết trong Đảng.
Ba là, về giữ vững các nguyên tắc hoạt động và tổ chức trong Đảng: Giữ vững và thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Dân chủ là một điều kiện quan trọng để có đường lối, nghị quyết đúng. Đó là phương pháp căn bản khắc phục những bất đồng về tư tưởng. Dân chủ rộng rãi không tách rời tập trung nghiêm ngặt. Tập trung bảo đảm thống nhất về ý chí và hành động, bảo đảm cho kỷ luật Đảng được chấp hành triệt để. Xây dựng và bồi đắp đoàn kết thống nhất trong Đảng từ hạt nhân chính trị ở cơ sở là cấp ủy, chi bộ phải tiến hành thường xuyên mà trước hết là người đứng đầu.
Thực hiện nghiêm túc tự phê bình và phê bình ở mỗi cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng. Mục đích phê bình cốt để giúp nhau sửa chữa, giúp nhau tiến bộ, cốt để sửa đổi cách làm việc cho tốt hơn, đúng hơn, cốt đoàn kết và thống nhất nội bộ. Cán bộ, đảng viên giữ chức vụ càng cao, trách nhiệm càng lớn, càng phải gương mẫu tự phê bình và phê bình. Thực tế cho thấy, nhiều cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật chủ yếu do Nhân dân và truyền thông phát hiện. Điều đó càng đòi hỏi tinh thần đấu tranh, thái độ phê bình, tự phê bình của cán bộ, đảng viên thật thường xuyên và bảo đảm chất lượng cao, càng phải đoàn kết bằng công việc, nói đi đôi với làm, đoàn kết thực sự, thống nhất ý chí, hành động và kỷ luật. Kinh nghiệm cho thấy, muốn đoàn kết tốt thì phải phê bình và tự phê bình tốt, nghĩa là phê bình, tự phê bình để đoàn kết hơn nữa. Do đó, “phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”. Sự phê bình, nhắc nhở của tổ chức, kỷ luật, kỷ cương của tổ chức, ở đây, sẽ đóng vai trò rất cần thiết và quan trọng. Những nơi nội bộ mất đoàn kết, cán bộ chủ chốt có biểu hiện tiêu cực thì cấp trên phải chỉ đạo, giúp đỡ trực tiếp.
Bốn là, về đấu tranh bảo vệ, phát triển dân chủ và giữ nghiêm kỷ luật: Chỉ có đoàn kết thống nhất, trên cơ sở tự phê bình và phê bình một thật sự dân chủ, cầu thị mới đưa ra quyết định đúng và trúng những vấn đề trọng yếu, mới chọn ra được đội ngũ cán bộ lãnh đạo có tâm, có tài phụng sự cho lợi ích của tập thể, cho cách mạng và vì hạnh phúc của Nhân dân.
Kiên quyết chống lại những biểu hiện quan liêu, độc đoán, chuyên quyền ở cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng. Cán bộ, đảng viên cần thật sự sát dân, gần dân, nắm chắc tâm tư, nguyện vọng của quần chúng, phải thường xuyên chăm lo, củng cố mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với Nhân dân. Đổi mới mạnh mẽ, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng. Tiếp tục tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và của toàn Đảng đối với công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng. Xây dựng và hoàn thiện quy định, quy chế, quy trình nhằm siết chặt kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng. Tập trung kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, người đứng đầu, cán bộ chủ chốt ở những lĩnh vực, địa bàn, vị trí công tác dễ xảy ra tiêu cực, nơi người dân có nhiều bức xúc, dư luận xã hội quan tâm; xử lý kịp thời, kiên quyết, nghiêm minh các tổ chức đảng, đảng viên vi phạm.
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan tham mưu, giúp việc cấp ủy trong việc chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng. Phải phát hiện sớm hiện tượng mất đoàn kết, tập trung giải quyết và xử lý dứt điểm. Kết hợp chặt chẽ và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với thanh tra, kiểm toán nhà nước và điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan bảo vệ pháp luật. Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng một cách dân chủ, chặt chẽ và nghiêm khắc.
