Cơ cấu bảo đảm tính độc lập và chuyên nghiệp

Ngay từ khi mới được thành lập, cơ cấu, tổ chức của Thanh tra Quốc hội đã được Quốc hội chú trọng nhằm bảo đảm tính độc lập và chuyên nghiệp trong quá trình thực hiện chức năng của cơ quan này. Cơ cấu của Thanh tra Quốc hội gồm có: Thanh tra viên, Phó thanh tra và đội ngũ giúp việc.

Thanh tra viên (Ombudsman/Parliamentary Ombudsman):  

Thanh tra viên chính là chức vụ trọng tâm của cơ quan Thanh tra Quốc hội. Họ là người chịu trách nhiệm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan thanh tra. Do đó, thủ tục bổ nhiệm thanh tra viên được quy định chặt chẽ cũng như tiêu chí để lựa chọn thanh tra viên đòi hỏi khá cao cả về trình độ chuyên môn lẫn phẩm chất đạo đức và uy tín của người này trước công chúng. Cụ thể: Việc hình thành chức danh Thanh tra Quốc hội (Thanh tra viên) được tiến hành thông qua thủ tục chặt chẽ, cùng với đó là những tiêu chuẩn khắt khe cả về năng lực chuyên môn lẫn phẩm chất đạo đức nhằm chọn ra được người thực sự xứng đáng và được Quốc hội tin tưởng giao phó trọng trách quan trọng là giám sát nền hành chính công.

Thời kỳ đầu, pháp luật Thụy Điển quy định: Thanh tra Quốc hội Thụy Điển do Ủy ban đặc biệt gồm 48 thành viên của Quốc hội bầu, có nhiệm kỳ 4 năm. Còn theo Đạo luật Nghị viện hiện hành, thủ tục bầu Thanh tra Quốc hội được tiến hành tương tự như bầu đại biểu Quốc hội theo nguyên tắc bỏ phiếu kín. Công việc chuẩn bị sẽ giao cho Ủy ban Hiến pháp của Quốc hội thực hiện. Quốc hội có thể bãi nhiệm Thanh tra viên theo đề xuất của Ủy ban Hiến pháp nếu thấy không còn tin tưởng và việc bầu Thanh tra viên mới phải được tiến hành ngay để bảo đảm thực hiện nhiệm vụ của Thanh tra Quốc hội. Nhiệm kỳ của Thanh tra Quốc hội được bầu thay thế cũng là 4 năm.

Tiêu chuẩn của Thanh tra Quốc hội được đặt ra dựa trên hai phương diện là năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức: Theo đó, pháp luật Thụy Điển quy định, Thanh tra viên phải là người am hiểu pháp luật và nổi bật về tính chính trực. Trên thực tế, để đáp ứng được tiêu chuẩn trên, người được bầu làm Thanh tra Quốc hội thường được chọn từ các thẩm phán. Thời gian đầu, Thụy Điển chỉ bầu 1 Thanh tra viên, sau này, tăng lên 4 Thanh tra viên, trong đó có 1 Thanh tra viên làm Trưởng Văn phòng Thanh tra Quốc hội (Chief Parliamentary Ombudsman). Trưởng Văn phòng Thanh tra có quyền phân bổ công việc theo khu vực cho các Thanh tra viên còn lại, tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Thanh tra viên khác phụ thuộc vào Trưởng Thanh tra, khi thực hiện nhiệm vụ, họ hoàn toàn độc lập với nhau.

Các thanh tra Quốc hội Phần Lan
Các thanh tra Quốc hội Phần Lan    

Phó Thanh tra (Deputy Ombudsman)

Thông thường, Phó Thanh tra được hiểu là người giúp việc cho Thanh tra viên và có thể đảm nhận vai trò của Thanh tra viên khi Thanh tra viên bị bãi nhiệm hoặc vì lý do sức khỏe không đảm nhận được công việc. Tuy nhiên, Phó Thanh tra Quốc hội của Thụy Điển được quy định khá đặc thù: Nếu như hầu hết các quốc gia quy định Phó thanh tra là thành viên cứng trong cơ cấu Văn phòng Thanh tra Quốc hội và được xác định rõ số lượng thì ở Thụy Điển, chức danh này có thể có hoặc không (do Quốc hội quyết định, số lượng cũng không định sẵn, có thể 1 hoặc nhiều hơn); nhiệm kỳ cũng không quy định cố định (thường sẽ có nhiệm kỳ 2 năm nhưng cũng có thể nhiệm kỳ dài hơn theo quyết định của Quốc hội).

Tiêu chuẩn Phó thanh tra cũng có điểm đáng chú ý là một Phó thanh tra trước đó đã giữ chức vụ như là một Thanh tra Quốc hội. Thông thường, Phó thanh tra được bầu để thực hiện nhiệm vụ của Thanh tra viên khi người này vì lý do sức khỏe hay vì một lý do đặc biệt nào khác không thể thực hiện được nhiệm vụ hoặc là có phát sinh nhu cầu mới cần tới dịch vụ Thanh tra Quốc hội. Như vậy, quan niệm về vai trò của “Phó Thanh tra” của Thụy Điển có phần như là sự bổ trợ cho Thanh tra Quốc hội trong trường hợp cần thiết hơn là đóng vai trò là người giúp việc thường xuyên cho Thanh tra như cách hiểu thông thường.

Tổ chức Thanh tra Quốc hội Phần Lan khá tương đồng với Thanh tra Quốc hội của Thụy Điển. Thanh tra và các Phó thanh tra đều phải do Quốc hội bầu với nhiệm kỳ 4 năm và có thể được tái bổ nhiệm khi kết thúc nhiệm kỳ. Trong trường hợp có căn cứ rõ ràng cho rằng các Thanh tra đã thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật, vượt quá thẩm quyền giám sát, lợi dụng chức vụ quyền hạn để trục lợi, Quốc hội có quyền điều tra, khởi tố và bãi miễn Thanh tra Quốc hội trước thời hạn trong nhiệm kỳ đương nhiệm. Tuy nhiên, số lượng Thanh tra Quốc hội của Phần Lan không giống Thụy Điển chỉ gồm 1 Thanh tra và quy định cứng số lượng phó Thanh tra là 2 người.                                                           

Đội ngũ giúp việc

Mặc dù pháp luật không quy định cụ thể nhưng về cơ bản, Thanh tra Quốc hội luôn được sự trợ giúp của đội ngũ giúp việc đông đảo. Ở Thụy Điển, mỗi Thanh tra Quốc hội có khoảng 50 nhân viên giúp việc, trong đó có từ 30 đến 35 người là các luật gia hoặc cán bộ tư pháp và 15 người làm công tác hành chính. Thanh tra Quốc hội Phần Lan cũng có đội ngũ giúp việc khá đông đảo. Thanh tra và hai Phó Thanh tra đều có quyền chỉ định đội ngũ thư ký cho mình là những người có kiến thức pháp luật, bao gồm: 4 cố vấn pháp luật, 18 nhân viên pháp lý, 2 điều tra viên, nhân viên thông tin và nhân viên văn phòng. Có thể thấy, hiệu quả của Thanh tra Quốc hội được bảo đảm phần nào nhờ đội ngũ giúp việc số lượng lớn, có trình độ chuyên môn cao, hỗ trợ cho Thanh tra thực hiện rất nhiều công việc đòi hỏi sự chuyên nghiệp trong quá trình thực hiện chức năng của mình.

Về tổ chức, Thanh tra Quốc hội có văn phòng riêng, Thanh tra Quốc hội sẽ chủ động quy định nguyên tắc hoạt động cho Văn phòng Thanh tra. Bên cạnh đó, ngân sách phục vụ cho Thanh tra Quốc hội cũng được lấy trực tiếp từ ngân sách nhà nước mà không phải thông qua cơ quan nào nhằm bảo đảm tính độc lập cho Thanh tra.

Nghị viện thế giới

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

Định hướng lại cách tiếp cận đúng đắn

Tuần trước, các nhà lập pháp Trung Quốc đã thực hiện bước đi quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của trẻ em trong độ tuổi mầm non khi thông qua Luật Giáo dục mầm non mang tính đột phá. Được Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc phê chuẩn, luật sẽ có hiệu lực từ 1.6.2025. Với 85 điều khoản chia thành 9 chương, văn bản pháp lý này hướng tới mục tiêu mở rộng, nâng cao chất lượng và tính phổ cập của giáo dục mầm non, đồng thời giảm thiểu bất bình đẳng và thúc đẩy mô hình giáo dục theo hướng phục vụ công ích.

ITN
Nghị viện thế giới

Cải cách toàn diện chính sách tuyển dụng và phúc lợi cho giáo viên

Đội ngũ giáo viên mầm non giữ vai trò then chốt trong sự phát triển trí tuệ và nhân cách trẻ nhỏ, nhưng đang phải đối mặt với nhiều bất cập về thu nhập, phúc lợi và cơ hội nghề nghiệp. Để khắc phục, Luật Giáo dục mầm non mới được ban hành nhằm nâng cao điều kiện làm việc và chế độ đãi ngộ cho giáo viên, nhấn mạnh nguyên tắc "cùng công việc, cùng mức lương", áp dụng cho tất cả giáo viên, bất kể giáo viên trong hay ngoài biên chế.

Nguồn: ITN
Nghị viện thế giới

Giáo dục nâng cao từ cấp mầm non và những hệ lụy

Giáo dục mầm non không chỉ là nền tảng giúp trẻ phát triển kỹ năng và nhận thức cơ bản, mà còn là giai đoạn quan trọng xây dựng nền tảng học tập lâu dài và nhân cách của trẻ. Tại Trung Quốc, giáo dục mầm non được coi là dịch vụ phúc lợi công thiết yếu, được nhà nước chú trọng đầu tư và quản lý. Từ những năm 1950, khi Hội đồng Nhà nước đưa ra những quyết định đầu tiên về cải cách hệ thống giáo dục, giáo dục mầm non đã bắt đầu phát triển có hệ thống và tổ chức rõ ràng.

Luật Điện lực mới của Jordan: Khuyến khích đầu tư vào lưu trữ năng lượng
Quốc tế

Luật Điện lực mới của Jordan: Khuyến khích đầu tư vào lưu trữ năng lượng

Jordan vừa ban hành Luật Điện lực mới, thay thế luật cũ có hiệu lực từ năm 2002, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chính sách năng lượng của quốc gia Trung Đông. Luật này thúc đẩy mô hình hợp tác công-tư (PPP), khuyến khích đầu tư vào các cơ sở lưu trữ năng lượng và dự án hydro xanh nhằm tăng cường tính tự chủ năng lượng, hỗ trợ phát triển bền vững và hiện đại hóa lĩnh vực điện lực của Jordan.

Ấn Độ: Hàng rào pháp lý nghiêm minh để trả lại không gian an toàn cho trẻ
Nghị viện thế giới

Ấn Độ: Hàng rào pháp lý nghiêm minh để trả lại không gian an toàn cho trẻ

Mặc dù internet mang lại nhiều lợi ích, nhưng thời gian sử dụng gia tăng cũng đồng nghĩa với việc nguy cơ trẻ em bị dụ dỗ trực tuyến trở nên nghiêm trọng hơn. Trong bối cảnh tấn công trực tuyến và xâm hại trẻ em qua mạng ngày càng tinh vi, Ấn Độ đã đưa ra những chiến lược bảo vệ hiệu quả và khuyến khích việc hiểu biết đầy đủ về vấn đề này.

annelimky.com
Nghị viện thế giới

Cách tiếp cận đa dạng của các nước và khu vực

Trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, nhiều quốc gia đã chủ động thúc đẩy các đạo luật và chính sách nhằm bảo vệ trẻ em khỏi các mối nguy hại trực tuyến. Những sáng kiến pháp lý này không chỉ giúp ngăn chặn bạo lực mạng, mà còn tạo môi trường trực tuyến an toàn, lành mạnh, giúp thế hệ trẻ phát triển và trải nghiệm công nghệ một cách tích cực.

 Hai chữ P - trừng phạt (Punishment) và bảo vệ (Protection)
Nghị viện thế giới

Hai chữ P - trừng phạt (Punishment) và bảo vệ (Protection)

Đạo luật Phòng, Chống mua bán người của Thái Lan năm 2008 (Anti - Trafficking in Persons Act B.E. 2551) đã bãi bỏ và thay thế Đạo luật năm 1998 về các Biện pháp phòng ngừa và trấn áp nạn buôn bán phụ nữ và trẻ em, với trọng tâm chính là hai chữ P: Bảo vệ (Protection) các nạn nhân trong khi trừng phạt (Punishment) nghiêm khắc đối với những kẻ buôn người và kẻ tham gia loại hình tội phạm nguy hiểm này.

 Đối phó với tội phạm mua bán người sử dụng công nghệ
Quốc tế

Đối phó với tội phạm mua bán người sử dụng công nghệ

Các hoạt động lừa đảo trực tuyến đang làm thay đổi hồ sơ của nạn buôn người. Bối cảnh ngày càng phát triển của tuyển dụng lao động kỹ thuật số và các hoạt động xuyên biên giới được hỗ trợ bởi internet đã khiến cuộc chiến chống buôn người trở nên phức tạp hơn rất nhiều.

Những điều chưa biết về bỏ phiếu bất tín nhiệm
Quốc tế

Những điều chưa biết về bỏ phiếu bất tín nhiệm

Kể từ cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm đầu tiên trên thế giới diễn ra cách đây gần 300 năm, đã có không biết bao nhiêu các động thái tương tự diễn ra ở khắp các nước trên thế giới, như một minh chứng cho quyền giám sát của cơ quan lập pháp. Có nhiều câu chuyện thú vị xung quanh thủ tục đặc biệt này.

Bế mạc Kỳ họp thứ Bảy, Quốc hội Lào Khóa IX tháng 7.2024
Nghị viện thế giới

Nơi nhân dân các dân tộc Lào gửi gắm niềm tin

Với số lượng đại biểu Quốc hội và khối lượng văn bản luật tăng lên qua các khóa lập pháp, Quốc hội Lào ngày càng khẳng định vai trò là cơ quan đại biểu đại diện cho ý chí và nguyện vọng của toàn thể nhân dân các dân tộc Lào; một cơ quan lập pháp không ngừng đổi mới, hoạt động ngày càng hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Quốc hội Lào đăng cai tổ chức Đại hội đồng AIPA-35 năm 2014. Nguồn: aipasecretariat.org
Nghị viện thế giới

Hành trình gần 30 năm với những đóng góp tích cực

Quốc hội Lào trở thành thành viên thứ 7 của Tổ chức Liên Nghị viện ASEAN (AIPO) vào năm 1997, sau 5 nước sáng lập gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan (năm 1977) và Việt Nam (1995). Trong suốt 27 năm gia nhập AIPO nay là AIPA, Quốc hội Lào luôn chứng tỏ là một thành viên tích cực, chủ động trong các sáng kiến hợp tác liên nghị viện khu vực.

Chú thích: Chủ tịch Quốc hội Lào Saysomphone Phomvihane nhận chiếc búa Chủ tịch AIPA từ Indonesia tại Lễ bế mạc Đại hội đồng AIPA-44 năm 2023. Nguồn: aipasecretariat.org
Nghị viện thế giới

Chu đáo, kỹ lưỡng, bài bản - sẵn sàng cho Đại hội đồng AIPA - 45

Với vai trò Chủ tịch AIPA năm 2024, Quốc hội Lào sẽ đăng cai tổ chức Đại hội đồng AIPA lần thứ 45 từ ngày 17 - 23.10 với chủ đề “Vai trò của Nghị viện trong thúc đẩy hội nhập và tăng trưởng toàn diện của ASEAN”. Với một chuỗi sự kiện quan trọng như: cuộc họp Ban Chấp hành AIPA-45, lễ khai mạc chính thức Đại hội đồng AIPA-45, các cuộc họp của các ủy ban... Đại hội đồng AIPA-45 là một trong những hoạt động đối ngoại quan trọng của Lào trong năm Chủ tịch ASEAN/AIPA; để chuẩn bị cho chuỗi sự kiện này, Lào đã có một quá trình chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng, bài bản.

Nguồn: ITN
Quốc tế

KOL phải trải nghiệm sản phẩm mình quảng cáo

Trung Quốc đã ban hành một loạt quy định cụ thể liên quan đến việc những người nổi tiếng hoặc người có ảnh hưởng (Key Opinion Leader - KOL) tham gia vào các hoạt động quảng cáo trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển nhanh chóng. Đặc biệt, quy định mới yêu cầu KOL phải thực sự trải nghiệm sản phẩm khi quảng cáo cho sản phẩm đó.

Trung Quốc quản lý chặt chẽ đối với loại hình quảng cáo pop-up
Quốc tế

"Lập lại trật tự" thị trường quảng cáo trực tuyến

Tổng cục Quản lý thị trường Nhà nước Trung Quốc (SAMR) đã ban hành các Biện pháp mới về quản lý quảng cáo trên internet (sau đây gọi là Biện pháp mới), có hiệu lực từ ngày 1.5.2023, được kỳ vọng sẽ giúp “lập lại trật tự” các hoạt động tiếp thị trên mạng xã hội và quảng cáo trên internet, vốn đang trở nên khó kiểm soát trong thời kỳ bùng nổ thương mại điện tử.

Một buổi bán hàng qua livestream tại Trung Quốc.
Quốc tế

Xóa sổ view ảo - chuẩn mực hóa quảng cáo qua livestream

Xuất hiện tại Trung Quốc từ nhiều năm trước, nhưng đến khi đại dịch Covid-19 bùng phát, các hoạt động thương mại, quảng cáo qua phát sóng trực tuyến trực tiếp (livestream) thực sự bùng nổ. Tuy có tiềm năng phát triển to lớn, nhưng hoạt động livestream cũng làm phát sinh nhiều vấn đề như nạn trốn thuế, làm giả lưu lượng truy cập, phát ngôn thiếu kiểm soát..., buộc chính quyền Trung Quốc siết chặt kiểm soát ngành công nghiệp này.

Chile: Luật mới tăng cường chế tài đối với sai phạm của doanh nghiệp
Quốc tế

Chile: Luật mới tăng cường chế tài đối với sai phạm của doanh nghiệp

Luật 21.595, có hiệu lực từ đầu tháng 9.2024, đánh dấu bước ngoặt quan trọng của Chile trong việc xử lý các tội phạm kinh tế và môi trường. Được gọi là “Luật Về tội phạm kinh tế và môi trường”, văn bản pháp lý này hứa hẹn sẽ áp dụng các hình phạt nghiêm khắc hơn đối với hành vi sai trái trong lĩnh vực doanh nghiệp. Dù vẫn còn nhiều tranh luận và có khả năng điều chỉnh trong tương lai, không thể phủ nhận rằng đây là sự thay đổi quan trọng đối với hệ thống tư pháp hình sự của Chile.

Canada thông qua luật nhằm khai thác năng lượng tái tạo ngoài khơi
Quốc tế

Canada thông qua luật nhằm khai thác năng lượng tái tạo ngoài khơi

Canada vừa đạt được bước tiến đáng kể trong việc khai thác các nguồn năng lượng tái tạo ngoài khơi khi Thượng viện chính thức thông qua dự luật C-49 gần đây. Đây là một văn bản mang tính đột phá, được thiết kế nhằm khai thác tiềm năng năng lượng ngoài khơi dồi dào tại tỉnh Nova Scotia, tỉnh Newfoundland và Labrador, nằm ven biển Đại Tây Dương của Canada. Hai tỉnh này sở hữu điều kiện lý tưởng cho phát triển năng lượng gió và các dạng năng lượng tái tạo khác nhờ vào vị trí địa lý chiến lược cùng nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú.