Cần có quy định ngăn chặn "thầu tặc"
Các ĐBQH đều tán thành xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cấp thiết về thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực quy hoạch, đầu tư kinh doanh, đầu tư theo phương thức đối tác công tư và đấu thầu.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu. Ảnh: Nghĩa Đức
Tán thành với những sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý, cần nghiên cứu tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội để sửa đổi các luật kịp thời, cập nhật theo đúng yêu cầu của cuộc sống bởi có một số nội dung được đại biểu Quốc hội thảo luận về kinh tế - xã hội và một số phiên gần đây chưa được cập nhật vào dự thảo Luật này.
Từ một số phiên đấu thầu rất “gay cấn” xảy ra thời gian gần đây, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trong những trường hợp này, trách nhiệm của người tổ chức đấu thầu phải được nâng cao, nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, có hiện tượng đầu cơ, bỏ thầu thì cần báo cáo ngay với cơ quan chức năng để dừng phiên đấu thầu.
“Tại sao vẫn tổ chức đấu thầu xuyên đêm, với mức giá bỏ thầu tăng lên rất vô lý, có dấu hiệu đầu cơ? Vì sao có những hiện tượng bất thường mà người tổ chức không dừng phiên đấu thầu để tổ chức lại hoạt động này?”. Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các cơ quan cần phối hợp nghiên cứu, rà soát để bổ sung quy định về trách nhiệm người tổ chức đấu thầu, góp phần hạn chế những hiện tượng tiêu cực xảy ra.
Bên cạnh những phiên đấu thầu đất đai, mỏ vật liệu thường được đẩy giá lên, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trong xây dựng cơ bản cũng có những trường hợp hạ giá xuống một cách vô lý. Trong những trường hợp này, nếu không áp dụng giải pháp công nghệ, thi công đặc biệt mà giá được hạ quá thấp thì cần xem lại, vì không bảo đảm chất lượng công trình, không bảo đảm yêu cầu của chúng ta.
Nêu thực tế này, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, nghiên cứu để bổ sung quy định giúp ngăn ngừa tình trạng đẩy giá lên quá cao và hạ giá xuống quá thấp; đồng thời, bổ sung quy định khi phát hiện dấu hiệu bất minh thì người tổ chức cần có quyền dừng phiên đấu thầu. "Khi sự việc xảy ra rồi khắc phục hậu quả là rất khó".
Nhấn mạnh “đấu thầu là lành mạnh, là phương thức đúng để lựa chọn nhà đầu tư bảo đảm chất lượng, có năng lực thực hiện”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, để đáp ứng những yêu cầu này thì phải cụ thể hóa bằng các tiêu chí trong Luật, văn bản hướng dẫn, qua đó giúp xử lý vấn đề phát sinh trong thực tiễn. Cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra cần phối hợp nghiên cứu bổ sung quy định để ngăn chặn xảy ra những hiện tượng nêu trên. Rõ ràng một tấn cát đắt hơn một tấn xi măng là rất vô lý nên chúng ta phải chủ động ngăn ngừa những hiện tượng này.
Cũng nêu đòi hỏi trong thực tế thực hiện pháp luật về đấu thầu, ĐBQH Dương Văn Phước (Quảng Nam) cho biết, ngay tại Hà Nội, báo chí đã nêu rất nhiều các phiên đấu giá thâu đêm suốt sáng, mà mới nhất là phiên đấu giá tại Hà Đông ghi nhận mức đấu giá cao đến mức 262 triệu đồng/m2. Rõ ràng ở đây có dấu hiệu bất thường và nguy cơ trả giá cao, bỏ cọc là rất cao. Bộ Tài nguyên Môi trường đã kiểm tra ở huyện Thanh Oai và thấy có tới 56/68 lô đất trúng giá rất cao nhưng người trúng thầu đấu giá cao này không thể nộp tiền và có dấu hiệu bỏ cọc.
“Đấu giá không thực chất sẽ trở thành công cụ để lũng đoạn và thị trường buôn bán trở thành nơi để trục lợi. Chúng ta cần phải nghiêm trị”. Nhấn mạnh vấn đề này, đại biểu Dương Văn Phước đề nghị, trong lần sửa đổi, bổ sung Luật Đấu thầu này cần tăng giá đặt cọc để tránh “thầu tặc”; tăng tiền đặt cọc theo từng vòng đấu, theo lũy tiến để buộc người đấu giá phải cân nhắc khi bỏ cọc; có chế tài mạnh để cấm các doanh nghiệp này tiếp tục đấu giá trên các lĩnh vực.
Cần cho phép điều chỉnh cục bộ quy hoạch khoáng sản
ĐBQH Vương Quốc Thắng (Quảng Nam) cho biết, tại Điều 15 dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản đang quy định “điều chỉnh quy hoạch khoáng sản, điều chỉnh phương án quản lý về địa chất, khoáng sản”. Nội dung này liên quan đến quy trình điều chỉnh quy hoạch cục bộ, phương án quản lý và thẩm quyền phê duyệt quy hoạch.
ĐBQH Vương Quốc Thắng (Quang Nam) phát biểu. Ảnh: Thanh Hải
Do đặc thù của lĩnh vực khoáng sản, cần có cơ chế điều chỉnh linh hoạt để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội theo từng thời kỳ, đại biểu Vương Quốc Thắng đề nghị, tại nội dung về sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch cần xem xét, quy định cho phép điều chỉnh cục bộ đối với các nội dung của quy hoạch khoáng sản, phương án quản lý về địa chất, khoáng sản (như thay đổi, chỉnh lý tên khu vực khoáng sản, tên loại khoáng sản, tài nguyên, trữ lượng, tọa độ điểm khép góc, công suất sau khi thăm dò nâng cấp tài nguyên, trữ lượng...).
Trong nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung của Luật Quy hoạch đã bổ sung Điều 54a đề cập đến quy trình điều chỉnh quy hoạch theo thủ tục rút gọn. Tuy nhiên, đại biểu Vương Quốc Thắng đề nghị, tiếp tục xem xét, bổ sung Điều 54a theo hướng quy định rõ việc điều chỉnh thông thường 5 năm một lần thì thực hiện như Luật Quy hoạch; việc điều chỉnh theo trình tự rút gọn được thực hiện theo trình tự, thủ tục, thẩm quyền quy định bởi Luật Quy hoạch nhưng riêng đối với nội dung điều chỉnh quy hoạch thì cần căn cứ theo pháp luật chuyên ngành.
Tại khoản 2, Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 9 của Luật Quy hoạch về chi phí cho hoạt động quy hoạch có quy định “chi phí lập, thẩm định, điều chỉnh nhiệm vụ lập quy hoạch; thẩm định; đánh giá; điều chỉnh quy hoạch theo trình tự, thủ tục rút gọn quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh sử dụng nguồn chi thường xuyên theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước". ĐBQH Sùng A Lềnh (Lào Cai) đề nghị bổ sung cụm từ “và các nguồn vốn hợp pháp khác” vào dự thảo Luật, tức là cả ngân sách nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác. Bởi, việc cho phép lồng ghép các nguồn vốn sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình thực hiện, giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước trong trường hợp huy động được các nguồn vốn hợp pháp khác.
Các ĐBQH cũng cho ý kiến với dự án Nghị quyết của Quốc hội thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự.
