Sáng 30.10, sau khi nghe tờ trình và các báo cáo thẩm tra về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu (dự thảo 1 luật sửa 4 luật) và dự thảo Nghị quyết về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự, Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ và các tỉnh Điện Biên, Vĩnh Long, Kon Tum (Tổ 8) thảo luận tại tổ về hai nội dung này.

Thành lập Quỹ Hỗ trợ đầu tư là rất cần thiết

Phát biểu tại phiên họp, ĐBQH Nguyễn Mạnh Hùng (Cần Thơ) cho rằng, việc sửa đổi 4 luật là cần thiết và cấp bách, giúp tháo gỡ cho các dự án được triển khai nhanh hơn, đặc biệt là nhấn mạnh phân cấp, phân quyền.

“Khi đi công tác ở Trung Quốc, chúng tôi thấy họ phân quyền rất mạnh cho địa phương kèm theo giám sát, mỗi tỉnh có cách làm khác nhau và rất thành công. Đây là cơ chế ta có thể nghiên cứu học hỏi”.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng, sửa toàn diện các luật thì tốt hơn, bởi một luật sửa nhiều luật sẽ ảnh hưởng đến tính thống nhất của hệ thống pháp luật và khó tra cứu cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, vì tính cấp bách và sự cần thiết nên sử dụng phương án này để xử lý các vấn đề trước mắt.

Góp ý nội dung sửa đổi Luật Đầu tư, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, nội dung rất mới là quy định thành lập Quỹ Hỗ trợ đầu tư.

Tại Kỳ họp thứ Sáu vào cuối năm 2023, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024 và trong Nghị quyết Kỳ họp, Quốc hội đã giao Chính phủ xây dựng dự thảo Nghị định về việc thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư từ nguồn thu thuế tối thiểu toàn cầu để ổn định môi trường đầu tư, thu hút các nhà đầu tư chiến lược và thu hút đầu tư vào một số lĩnh vực cần khuyến khích, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng thông tin.

Dự thảo 1 luật sửa 4 luật quy định: Chính phủ thành lập Quỹ Hỗ trợ đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn thu hợp pháp khác để thu hút nhà đầu tư chiến lược, tập đoàn đa quốc gia và hỗ trợ doanh nghiệp trong nước đối với một số ngành, nghề ưu đãi đầu tư.

Quỹ Hỗ trợ đầu tư là Quỹ quốc gia được giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư quản lý; hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, không vì mục tiêu bảo toàn nguồn tài chính của Quỹ. Quỹ trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hoạt động theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập và theo các quy định riêng về tổ chức và cơ chế hoạt động do Chính phủ quy định.

Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng, dự thảo 1 luật sửa 4 luật quy định chưa rõ địa vị pháp lý của Quỹ. “Dù giao Chính phủ nhưng nếu vượt quá thẩm quyền của Chính phủ thì sao? Cơ chế hoạt động đang quy định ở mức nguyên tắc, nếu quy định rõ hơn thì tốt hơn”.

Cũng ủng hộ dự thảo 1 luật sửa 4 luật quy định về Quỹ Hỗ trợ đầu tư, ĐBQH, Thượng tọa Thích Đức Thiện (Điện Biên) cho rằng, việc hình thành Quỹ này là hết sức cần thiết để giữ chân các nhà đầu tư chiến lược đã đầu tư vào Việt Nam và mời gọi các doanh nghiệp lớn vào Việt Nam, thu hút đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao.

“Các doanh nghiệp đi đâu rất chú trọng ưu đãi đầu tư. Ưu đãi đầu tư cũng là tranh thủ nguồn lực của các doanh nghiệp FDI và tranh thủ tiếp nhận khoa học công nghệ, phát triển đất nước”, Thượng tọa Thích Đức Thiện nói.

Đề cập việc ông chủ Tập đoàn Nvidia đến Việt Nam rất sớm nhưng lại đầu tư 200 triệu USD vào Indonesia để xây dựng trung tâm dữ liệu AI; hay mới đây, Google thông báo sẽ đầu tư 1 tỷ USD vào Thái Lan để xây dựng trung tâm dữ liệu, Thượng tọa Thích Đức Thiện cho rằng, nguy cơ đánh mất cơ hội đón nhà đầu tư lớn của chúng ta là rất cao.

“Để không đánh mất cơ hội như thế, phải hỗ trợ các nhà đầu tư nhanh nhất”, Thượng tọa Thích Đức Thiện nhấn mạnh và cho biết các nước xung quanh đang tạo thuận lợi rất lớn cho các doanh nghiệp, ví dụ, Vingroup đầu tư nhà máy Vinfast ở Ấn Độ, từ lúc gặp gỡ đến lúc khởi công chỉ mất 1 tháng. “Chúng ta cũng phải hỗ trợ nhà đầu tư nhanh như vậy”.

Khẳng định Quỹ Hỗ trợ đầu tư là rất cần thiết, Thượng tọa Thích Đức Thiện cũng đề nghị quy định cụ thể cơ chế hoạt động Quỹ này và đặc biệt cơ chế chi tiêu của Quỹ phải thực sự nhanh để tận dụng được cơ hội thu hút, mời gọi đầu tư.

Không nên quy định chi tiết các dự án được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt

Một điểm mới đáng chú ý khác khi sửa Luật Đầu tư lần này đó là Chính phủ đề xuất áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt đối với một số dự án đầu tư tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và khu chức năng trong khu kinh tế.

Các dự án được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt gồm: dự án xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D); dự án đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp mạch tích hợp bán dẫn, công nghệ thiết kế, chế tạo linh kiện, vi mạch điện tử tích hợp (IC), điện tử linh hoạt (PE), chip, vật liệu bán dẫn;; dự án thuộc lĩnh vực công nghệ cao được ưu tiên, khuyến khích đầu tư theo quyết định của Thủ tướng.

Dự án được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư; thủ tục thẩm định hoặc có ý kiến về công nghệ theo quy định của pháp luật về chuyển giao công nghệ.

Với dự án này, nhà đầu tư cũng không phải lập, thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; nhưng phải thực hiện thủ tục cấp Giấy phép môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Dự án đầu tư có cấu phần xây dựng được miễn Giấy phép xây dựng, không phải lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng và không phải thực hiện các thủ tục để được cấp giấy phép, phê duyệt, chấp thuận, cho phép, xác nhận và các yêu cầu khác thuộc các lĩnh vực xây dựng, phòng cháy, chữa cháy.

“Rất nhất trí” với việc thiết kế thủ tục đầu tư đặc biệt để rút ngắn thời gian thực hiện dự án và thu hút nhà đầu tư, hơn nữa cơ chế này đã nằm trong chuỗi các Nghị quyết đặc thù cho một số địa phương, song đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng băn khoăn về các quy định trong dự thảo.

“Chúng ta đang đổi mới tư duy làm luật, luật quy định khung, nguyên tắc, nhưng ở đây chúng ta đang liệt kê những lĩnh vực được hưởng ưu đãi đặc biệt. Đề nghị để Chính phủ quy định chi tiết các dự án được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt, do công nghệ biến đổi hàng ngày, còn luật chỉ quy định khung lĩnh vực áp dụng thủ tục này”, đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng góp ý.