Phải bỏ quy định cứng nhắc
Điều 4, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) chia việc áp dụng pháp luật thành hai nhóm. Nhóm thứ nhất quy định trong trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Đầu tư (sửa đổi) và luật khác về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh hoặc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, thì thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư (sửa đổi), cụ thể là theo Khoản 2, Điều 4. Nhóm thứ hai quy định sẽ áp dụng trình tự, thủ tục, bảo đảm đầu tư, điều kiện đầu tư kinh doanh theo quy định của Luật Đầu tư (sửa đổi), trừ các trường hợp sẽ áp dụng theo Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, Luật Đầu tư công, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Kinh doanh bảo hiểm, Luật Dầu khí, Luật Chứng khoán và một số luật khác (Khoản 3, Điều 4).
 | |
| Đại biểu Quốc hội Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) | Ảnh: Truyền hình Quốc hội |
ĐBQH Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) nhận thấy, nếu thực hiện theo nguyên tắc khi có quy định khác nhau giữa Luật Đầu tư và các luật khác thì thực hiện theo luật chuyên ngành là phù hợp. Đây vốn là quy định điển hình trong các luật chung khác như Luật Doanh nghiệp, Luật Thương mại, Bộ luật Dân sự, Luật Khiếu nại, tố cáo, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Đấu thầu… Nguyên tắc ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành cũng đang được nhiều quốc gia sử dụng. Để nguyên tắc ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành không mâu thuẫn với nguyên tắc áp dụng luật ban hành sau do cùng một cơ quan ban hành, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường chỉ rõ, tại dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp này - PV) đã bổ sung quy định tại Điều 12 về áp dụng luật với trường hợp tương tự.
Đại biểu cũng chỉ ra một thực tế khác là nguyên tắc áp dụng pháp luật được quy định tại Điều 4, dự thảo Luật mới xuất hiện tại Luật Đầu tư năm 2014. Luật Đầu tư năm 2005 với tư cách là luật chung về đầu tư đã nhận biết, lường trước được những nội dung mà luật chuyên ngành sẽ quy định khác với luật này, nên quy định sẽ thực hiện theo quy định chuyên ngành để phù hợp với từng lĩnh vực cụ thể. “Dù là luật ban hành sau nhưng Luật Đầu tư năm 2005 đã nhường sự điều chỉnh cho luật chuyên ngành được ban hành trước đó”. Nhấn mạnh điều này, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường cũng nhận thấy, Luật Nhà ở, Luật Thi hành án hình sự, Luật Cạnh tranh… tuy từng quy định nguyên tắc áp dụng pháp luật tương tự như quy định tại Điều 4, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) nhưng đến nay đều đã sửa đổi, bãi bỏ. Trong các luật được ban hành từ năm 2000 đến nay, chỉ có 15/250 luật có cách quy định như dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi). Với thực tế nêu trên, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường khẳng định, phải bỏ cách quy định cứng nhắc nếu cứ có quy định khác nhau lại quay lại áp dụng Luật Đầu tư.
Chưa thuyết phục
Không đồng tình với các quy định tại Khoản 2, Khoản 3, Điều 4, dự thảo Luật, ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông) cho rằng, cần bãi bỏ nguyên tắc áp dụng pháp luật tại các khoản này. Bởi trong trường hợp có quy định khác nhau giữa luật ban hành trước và Luật Đầu tư về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, hoặc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, thì phải quy định sửa đổi cụ thể ngay tại Luật Đầu tư, để tuân thủ đúng quy định tại Điều 12, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Nếu không đoán trước tình huống phát sinh sẽ áp dụng theo nguyên tắc được quy định tại Điều 156, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tức là sẽ áp dụng văn bản ban hành sau nếu do cùng một cơ quan ban hành.
Theo đại biểu Nguyễn Trường Giang, nếu quy định như Khoản 2 và Khoản 3, Điều 4, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) sẽ dẫn đến tình trạng khó áp dụng pháp luật. Và, nếu thực hiện theo nguyên tắc này thì khi trong tương lai Quốc hội ban hành luật có quy định khác sẽ không thể áp dụng theo nguyên tắc quy định tại Điều 156, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Việc duy trì đồng thời hai nguyên tắc chỉ thực hiện theo Luật Đầu tư và nguyên tắc được áp dụng theo luật ban hành sau sẽ khiến các cơ quan không biết phải áp dụng theo luật nào.
ĐBQH Nguyễn Thị Mai Phương (Gia Lai) cũng chỉ ra sự mâu thuẫn giữa quy định về nguyên tắc áp dụng pháp luật tại Điều 4, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, cũng như dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Đi vào xem xét việc sửa đổi, bổ sung các luật liên quan được đưa ra trong dự thảo Luật, nhiều ĐBQH cũng nhận thấy còn một số điểm chưa thực sự hợp lý, không sát với quy trình, thủ tục đang triển khai trong nhiều lĩnh vực.
Giải trình băn khoăn này của các ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) đã bổ sung quy định để sửa đổi, bổ sung các luật khác nhằm bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Tuy nhiên, giải trình của Bộ trưởng cũng chưa thuyết phục được các ĐBQH bởi vẫn chưa bảo đảm sự tương thích với nguyên tắc áp dụng pháp luật đã được hoàn thiện thêm một bước trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
