Tình hình thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022

Ngăn chặn tham nhũng, tiêu cực ngay từ công tác xây dựng pháp luật

Cho ý kiến với Báo cáo về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu, Chính phủ, các bộ, ngành phải coi công tác xây dựng pháp luật là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, phấn đấu tập trung nguồn lực để hoàn thành tốt kế hoạch, chương trình đề ra. Đặc biệt, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, cần chú ý thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả chủ trương của Đảng về chống tham nhũng, tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật.

Ngăn chặn tham nhũng, tiêu cực ngay từ công tác xây dựng pháp luật -0
Quang cảnh Phiên họp. Ảnh: Hồ Long

 Công tác thi hành Hiến pháp, luật có nhiều đổi mới

Ngay phát biểu gợi mở thảo luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý, công tác triển khai thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời gian từ ngày 1.10.2021 đến ngày 30.7.2022 có rất nhiều đổi mới. Và một trong những đổi mới căn bản đó là Thường trực Ủy ban Pháp luật và Bộ Tư pháp đã phối hợp để tiến hành rà soát các đề cương báo cáo từ trước đến nay cũng như yêu cầu tại các nghị quyết của Quốc hội, qua đó xây dựng dự thảo Đề cương báo cáo thống nhất để báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Từ đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành kết luận yêu cầu Chính phủ thực hiện báo cáo theo Đề cương nêu trên.

Qua theo dõi công tác này trong nhiều năm qua, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đánh giá cao việc Chính phủ đã nghiêm túc thực hiện Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong chuẩn bị báo cáo có chất lượng, đúng thời hạn, nội dung theo yêu cầu. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, các thông tin, số liệu cơ bản đầy đủ, rõ ràng, phản ánh khá toàn diện và sát thực tình hình triển khai thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong năm 2022.

Đối với công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ trong xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, đã có nhiều chuyển biến tích cực, trở thành công tác trọng tâm, thường xuyên, với nhiều đổi mới, sáng tạo hiệu quả, thích ứng với tình hình mới. “Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế là cơ sở quan trọng để thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh nước ta thời gian qua phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn do tình hình dịch Covid-19 và sức ép lạm phát cao, rủi ro thị trường tài chính, tiền tệ gia tăng, chuỗi cung ứng đứt gãy, thị trường bị ảnh hưởng”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật ghi nhận.

Đánh giá cao sự quan tâm của Chính phủ, Thủ tướng và các bộ, ngành đối với công tác này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, thời gian qua, Chính phủ đã tổ chức nhiều phiên họp chuyên đề cho ý kiến về các dự án Luật, dự thảo Nghị quyết, trong đó có nhiều phiên họp Thủ tướng trực tiếp chủ trì. Quá trình xây dựng mỗi dự án Luật không có sự phân biệt về vai trò giữa cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra qua các giai đoạn. Từ lần đầu trình đến khi xem xét thông qua dự án Luật, dự thảo Nghị quyết, cơ quan chủ trì thẩm tra và cơ quan chủ trì soạn thảo luôn sát cánh bên nhau, tâm huyết và trách nhiệm. "Không có đồng chí bộ trưởng nào bảo vòng 1 của cơ quan chủ quản soạn thảo xong rồi, quá trình tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật, Nghị quyết thuộc sân của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội", Chủ tịch Quốc hội nói.

Số văn bản quy định chi tiết còn nợ đọng vẫn cao

​​​​Trong phát biểu kết luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, Chính phủ và các cơ quan cần hết sức coi trọng công tác thể chế hóa và triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả chủ trương của Đảng về chống tham nhũng, tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tham nhũng chính sách, lồng kết lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ của cơ quan quản lý nhà nước trong văn bản quy phạm pháp luật. Đây là tinh thần của Văn kiện Đại hội XIII của Đảng và nội dung này cũng đã được Chủ tịch Quốc hội phát biểu, kết luận, chỉ đạo tại Hội nghị về công tác xây dựng pháp luật do Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ phối hợp tổ chức vào cuối tháng 8 vừa qua.

Chính phủ cần chỉ đạo tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác xây dựng pháp luật, bảo đảm tuân thủ chặt chẽ quy trình, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm chất lượng, tiến độ các dự án luật, nghị quyết trình Quốc hội và chất lượng, tiến độ các văn bản ban hành theo thẩm quyền. Đồng thời, quan tâm hoàn thành sớm các văn bản quy định chi tiết còn nợ đọng và phấn đấu khắc phục triệt để tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết.

Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, Báo cáo của Chính phủ đã thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của tồn tại, hạn chế trong công tác triển khai thi hành pháp luật năm 2022. Trong các hạn chế, tồn tại được Báo cáo của Chính phủ chỉ ra, Thường trực Ủy ban Pháp luật và nhiều Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm đến tình trạng: so với năm 2021, việc nợ ban hành văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh đã có hiệu lực tăng, dù số văn bản cần ban hành ít hơn so với cùng kỳ năm trước.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh lưu ý, trong 70/110 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết có hiệu lực trước ngày 1.8.2022, hiện có 59 văn bản đã được ban hành. Ngay ở những văn bản đã ban hành cũng có 34 văn bản ban hành chậm (cá biệt Nghị định hướng dẫn Luật An ninh mạng chậm 3 năm); đến nay còn 11/70 văn bản quy định chi tiết nợ, chưa ban hành. “Việc ban hành văn bản quy định chi tiết chậm là vấn đề tồn tại nhiều năm nay, làm ảnh hưởng đến việc thi hành chính sách cũng như quyền lợi của đối tượng thụ hưởng chính sách”, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội thẳng thắn.

“Dù số văn bản quy định chi tiết luật, pháp lệnh cần ban hành ít hơn so với cùng kỳ năm trước, nhưng số văn bản nợ tăng, thậm chí có luật trong thời kỳ trước đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn” là vấn đề được Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý và đề nghị “cần phân tích kỹ lưỡng”. Để làm rõ hơn nguyên nhân của tình trạng chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, cũng như góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các cơ quan chức năng cần rà lại một số văn bản quy phạm pháp luật, từ luật đến nghị định, thông tư xem còn gì vướng mắc hay không?

Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội lưu ý về hiện tượng một số văn bản quy định chi tiết trong quá trình thực hiện vừa qua đã phát hiện sơ hở, gây thiệt hại cho Nhà nước, người dân, đòi hỏi các cơ quan chức năng chủ động rà soát, làm rõ trách nhiệm. Hay, cụ thể hơn là xác định do quy định của Luật hay chất lượng từ chính văn bản quy định chi tiết; làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị. “Có những vấn đề chúng ta chưa kết luận được, nhưng phải nêu ra để còn yêu cầu, báo cáo, giải trình”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Trong Báo cáo của Chính phủ cũng đã thẳng thắn chỉ rõ, trách nhiệm của người đứng đầu một số cơ quan, đơn vị chưa cao. Việc xem xét, xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân liên quan đến việc ban hành văn bản chưa bảo đảm chất lượng, tiến độ nhìn chung chưa được thực hiện nghiêm túc, chỉ mới dừng lại ở mức phê bình, rút kinh nghiệm, đánh giá việc hoàn thành công vụ, chưa bảo đảm tác dụng giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương trong công tác xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, tại Báo cáo của Chính phủ chưa đề cập rõ việc xem xét xử lý trách nhiệm người đứng đầu và đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu cơ quan liên quan trong thực hiện công tác này. Do vậy, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị, Chính phủ cần bổ sung đánh giá về vấn đề trên vào Báo cáo.

Có thể thấy, công tác triển khai thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong năm 2022 có nhiều chuyển biến tích cực, đổi mới, sáng tạo, nhất là có sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ Chính phủ, Thủ tướng. Ghi nhận những kết quả này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, trong các tháng cuối năm 2022 và năm 2023 cần xác định việc triển khai Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị, Đề án định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV và Kế hoạch 81 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên thực hiện; phấn đấu tập trung nguồn lực để hoàn thành tốt kế hoạch, chương trình đề ra, bảo đảm chất lượng và tiến độ.

Diễn đàn Quốc hội

QH thảo luận tại Tổ
Diễn đàn Quốc hội

Cân nhắc kỹ lưỡng, đánh giá tác động toàn diện về mức thuế suất và đối tượng chịu thuế

Thảo luận tại Tổ về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), các ĐBQH cho rằng, việc điều chỉnh mức thuế suất đối với hàng hóa, dịch vụ có tác động lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và người dân. Do đó, cần cân nhắc kỹ lưỡng, đánh giá tác động toàn diện để đưa ra quy định phù hợp về bổ sung đối tượng nộp thuế, điều chỉnh mức thuế suất…, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người nộp thuế.

Động lực để Huế phát triển nhanh và mạnh mẽ hơn nữa
Diễn đàn Quốc hội

Động lực để Huế phát triển nhanh và mạnh mẽ hơn nữa

Nhất trí việc thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương là phù hợp với lịch sử hình thành và phát triển của đô thị Huế, các đại biểu Quốc hội đề xuất nhiều giải pháp nhằm thực hiện thành công Đề án. Trong đó, cần làm rõ các giải pháp đồng bộ về cơ chế, chính sách để phát huy cao nhất tiềm năng, nguồn lực của thành phố Huế và của Trung ương cho đầu tư phát triển.

Quốc hội thảo luận về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam
Diễn đàn Quốc hội

Sẽ tạo bước đột phá trong phát triển hạ tầng giao thông

Thảo luận tại Hội trường về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, các đại biểu Quốc hội nhất trí với sự cần thiết đầu tư dự án để thể chế hóa chủ trương của Đảng, tạo bước đột phá trong phát triển, hiện đại hóa kết cấu hạ tầng giao thông. Đồng thời, tin tưởng, với sự huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, dự án sẽ sớm được hiện thực hoá thành công, phát huy hiệu quả, đóng góp tích cực cho sự phát triển của đất nước cả trước mắt và tương lai lâu dài.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp
Quốc hội và Cử tri

Nhanh chóng giải quyết khó khăn về đời sống nhà giáo

Cho ý kiến về dự thảo Luật Nhà giáo, nhiều đại biểu cho rằng, việc quy định tiền lương nhà giáo ở cơ sở giáo dục công lập được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp sẽ giải quyết được những khó khăn về đời sống của nhà giáo. Đồng thời, khuyến khích thu hút nguồn nhân lực và những người giỏi tham gia vào ngành sư phạm nhiều hơn, giúp ngành giáo dục ngày càng bảo đảm về số lượng và tốt về chất lượng.

ĐBQH Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ)
Diễn đàn Quốc hội

Thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới

Từ thực tiễn nắm bắt các ý kiến, kiến nghị của cử tri và hoạt động giám sát tại địa phương, cơ sở, tham gia thảo luận tại Hội trường về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị, bên cạnh việc ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, thì Chính phủ cần thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới, có chính sách cụ thể phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, kinh tế số, kinh tế chia sẻ, chuyển đổi xanh… Đây là những động lực quan trọng để đưa đất nước vững vàng tiến bước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trả lời chất vấn
Diễn đàn Quốc hội

Có giải pháp chấn chỉnh kịp thời các vi phạm

Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội (ĐBQH) về quản lý thực phẩm chức năng tại Kỳ họp thứ Tám, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, vướng mắc nhất hiện nay là những vấn đề liên quan đến quảng cáo trên mạng internet và mạng xã hội. Trong đó, có những trang mạng đặt tại nước ngoài nên rất khó xử lý.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên thảo luận
Diễn đàn Quốc hội

Bảo đảm điều kiện tiếp cận, sử dụng đất và nguồn lực khác công bằng, hiệu quả

Với những hạn chế, khó khăn, vướng mắc đã được nhận diện, Đoàn giám sát của Quốc hội về "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023" đề nghị, Chính phủ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành bảo đảm thực sự khắc phục tồn tại, hạn chế đã chỉ ra, bao gồm cả các văn bản mới ban hành, bảo đảm điều kiện tiếp cận, sử dụng đất và các nguồn lực khác công bằng, công khai, hiệu quả.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải
Diễn đàn Quốc hội

Giao Chính phủ hướng dẫn mức hỗ trợ kinh phí của tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản

Theo dự thảo Luật Địa chất và khoáng sản, căn cứ vào tình hình thực tiễn, HĐND cấp tỉnh quyết định mức hỗ trợ kinh phí của tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản để đầu tư nâng cấp, duy tu, xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình bảo vệ môi trường trên địa bàn. Tại Phiên họp thứ 39 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, một số ý kiến cho rằng, quy định này còn tùy nghi, mỗi địa phương quyết định mức hỗ trợ khác nhau. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị giao Chính phủ hướng dẫn, để có nguyên tắc xác định trình tự, thủ tục, hồ sơ, ngân sách, điều tiết ngân sách hoặc hạch toán sử dụng nguồn thu thống nhất.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp
Quốc hội và Cử tri

Bảo đảm linh hoạt trong quản lý, điều hành và đáp ứng được yêu cầu thực tiễn

Cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế tại Phiên họp thứ 39, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh, dự thảo Luật có phạm vi tác động rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền, lợi ích của người dân, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, Quỹ Bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước, do đó, cần rà soát kỹ lưỡng, nhất là về thủ tục hành chính để bảo đảm linh hoạt trong quản lý, điều hành và đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi)
Diễn đàn Quốc hội

Cần lấy ý kiến đại biểu Quốc hội về việc có áp thuế VAT với phân bón hay không

Trên cơ sở tiếp thu các ý kiến đóng góp tại phiên thảo luận ở hội trường và quá trình làm việc giữa cơ quan thẩm tra với cơ quan chủ trì soạn thảo cho thấy, trong dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) còn một số nội dung có ý kiến khác nhau. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, các cơ quan phối hợp xây dựng phương án cụ thể, đưa ra lấy ý kiến đại biểu Quốc hội, bảo đảm khách quan, nêu rõ căn cứ, các ưu điểm và nhược điểm của từng phương án.

Có các giải pháp đột phá biến cam kết thành hiện thực
Quốc hội và Cử tri

Có các giải pháp đột phá biến cam kết thành hiện thực

Nhìn lại phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV, ĐBQH THÁI THỊ AN CHUNG (Nghệ An) cho rằng, phiên họp diễn ra sôi nổi, ngày càng đổi mới và đi vào thực chất. Đại biểu kỳ vọng, các "tư lệnh" ngành sẽ thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, có các giải pháp đột phá, căn cơ hơn để biến những cam kết, lời hứa trên nghị trường thành hiện thực.

toàn cảnh phiên họp
Diễn đàn Quốc hội

Có cơ chế đặc thù trong phân bổ ngân sách cho địa phương khó khăn, có tính chất phức tạp về ma túy

Để bảo đảm hiệu quả nguồn vốn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030, tại phiên thảo luận chiều 13.11, đại biểu Quốc hội đề nghị, Chính phủ cân nhắc cơ chế đặc thù trong phân bổ ngân sách cho các địa phương khó khăn, có tính chất phức tạp về ma túy và xem xét khả năng huy động thêm các nguồn lực hợp pháp khác để tham gia thực hiện chương trình.

ĐBQH Nguyễn Phương Tuấn (Kiên Giang)
Quốc hội và Cử tri

Đánh giá kỹ hiệu quả tài chính, chuẩn bị phương án, nguồn lực thực hiện

Thảo luận tại tổ về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đa số các đại biểu Quốc hội nhất trí đầu tư Dự án, song cũng đề nghị Chính phủ cần rà soát kỹ lưỡng để đánh giá đúng thực tế hiệu quả tài chính, chuẩn bị các phương án, nguồn lực để bảo đảm thực hiện dự án hiệu quả, đúng tiến độ.

Phiên chất vấn đã thành công tốt đẹp với nhiều cam kết mạnh mẽ trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành
Quốc hội và Cử tri

Phiên chất vấn đã thành công tốt đẹp với nhiều cam kết mạnh mẽ trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành

Đánh giá về phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ Tám, các đại biểu Quốc hội cho rằng, phiên chất vấn đã thành công tốt đẹp, Chủ tịch Quốc hội điều hành chất vấn chắc chắn, linh hoạt và hiệu quả; đại biểu chất vấn sắc sảo, truyền tải nhiều nội dung đang được cử tri và Nhân dân quan tâm; các bộ trưởng, trưởng ngành đưa ra nhiều cam kết mạnh mẽ trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành trong lĩnh vực được giao phụ trách.