Không để ai bị bỏ lại phía sau
Bên cạnh những lý do được Chính phủ, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đưa ra về sự cần thiết ban hành nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, ĐBQH Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cũng chỉ rõ, chính sách này là một giải pháp có tác động rất lớn, quan trọng, góp phần thực hiện chủ trương, quan điểm của Đảng về nông nghiệp, nông thôn và nông dân; góp phần xóa đói, giảm nghèo, hỗ trợ người dân, tổ chức, cá nhân vượt qua khó khăn, có cơ hội đầu tư phát triển nông nghiệp, nông thôn và xây dựng nông thôn mới, nhất là giúp thực hiện mục tiêu không để ai bị bỏ lại phía sau.
 | |
| Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (TP Hà Nội) phát biểu | Nguồn: quochoi.vn |
Việc miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp cũng được thực tiễn chứng minh là đã khuyến khích tập trung sử dụng đất đai để sản xuất nông nghiệp với quy mô lớn, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo hướng hiện đại, góp phần cải thiện, nâng cao đời sống nhân dân, tạo việc làm, yên tâm đầu tư sản xuất nông nghiệp, từng bước nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trên thị trường trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, tạo thêm niềm tin của nhân dân với chủ trương đổi mới sáng tạo của Đảng và Chính phủ. Bên cạnh đó, theo ĐB Nguyễn Ngọc Phương, sau 30 năm đổi mới, nông nghiệp Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc nhưng còn nhiều khó khăn, thách thức và đây là một nguyên nhân cho thấy vì sao cần kéo dài thời gian thực hiện miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp.
Những ý nghĩa chính trị, kinh tế và xã hội của chính sách miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp được ĐB Nguyễn Ngọc Phương đưa ra có lẽ đã đủ để chứng minh cho sự cần thiết của việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội. Dẫu vậy, với tầm nhìn căn cơ và dài hạn hơn, các ĐBQH Mai Hồng Hải (Hải Phòng), Trần Thị Hoa Ry (Bạc Liêu), Nguyễn Hồng Vân (Phú Yên)… băn khoăn với việc tiếp tục ban hành một nghị quyết để sửa đổi Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp năm 1993.
Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp đã được áp dụng trong 27 năm nên nếu thêm lần này nữa thì Quốc hội đã có 6 lần ban hành nghị quyết về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp. Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp có lẽ là luật có hiệu lực thi hành lâu nhất mà chưa được sửa đổi, bổ sung, song cũng là ví dụ điển hình cho việc Quốc hội phải ban hành nhiều nghị quyết nhất để sửa luật. Chỉ ra thực tế này, ĐB Mai Hồng Hải nêu rõ, nội hàm của Luật Thuế sử dụng nông nghiệp năm 1993 không còn đáng bao nhiêu, vì đối tượng, phạm vi nộp thuế đã được sửa đổi, thu hẹp trong 6 nghị quyết của Quốc hội. Còn cách kê khai nộp, quản lý thu, thủ tục hồ sơ miễn giảm đã bị điều chỉnh bởi Luật Quản lý thuế; cách phân loại đất nông nghiệp trong luật không thống nhất với Luật Đất đai hiện hành. Phần còn lại có chăng chỉ là... cách tính thuế và đối tượng chịu thuế ít ỏi, số thuế thu theo Luật này cũng không đáng kể.
Một điều khác được ĐB Mai Hồng Hải quan tâm là cử tri phản ánh phải thực hiện thủ tục hành chính rất phiền hà để được miễn 50 nghìn đồng tiền thuế sử dụng đất nông nghiệp. Cử tri muốn nộp thuế luôn cũng không được. Trong khi đó, Đại biểu cũng nhận thấy, hồ sơ dự án Nghị quyết này được chuẩn bị công phu, chi tiết, nếu được đưa vào kế hoạch sửa đổi Luật thì hoàn toàn đủ điều kiện để xây dựng dự án Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp (sửa đổi). Do vậy, tuy khẳng định cần ban hành nghị quyết của Quốc hội để tiếp tục miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp từ ngày 1.1.2021, ngay sau khi kết thúc thời gian thực hiện Nghị quyết 28/2016/QH14, song nhiều đại biểu đề nghị, Chính phủ sớm triển khai thực hiện sửa đổi Luật hiện hành.
Thuế sử dụng đất nông nghiệp đang mất ý nghĩa?
Trước ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 và tình hình thiên tai, biến đổi khí hậu hiện nay, ĐBQH Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cũng thấy sự hợp lý nhất định của việc kéo dài thời gian áp dụng miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đến ngày 31.12.2025. Nhưng ĐB Hoàng Văn Cường cũng băn khoăn với việc duy trì chính sách miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp một thời gian dài, vì dường như đã làm mất ý nghĩa của loại thuế này. Trong khi đó, thuế sử dụng đất nông nghiệp có ba chức năng cơ bản gồm: Chức năng điều tiết hành vi sử dụng đất vì có thuế, người sử dụng hiệu quả mới giữ đất, còn người sử dụng không hiệu quả sẽ bỏ đất ra; chức năng phân phối lại thông qua việc buộc những người sử dụng đất đai nhiều để tạo ra nguồn lực sẽ đóng một phần thu nhập đó phân phối cho những người còn lại; chức năng đóng góp cho ngân sách.
Báo cáo của Chính phủ cho thấy, tổng số thuế sử dụng đất nông nghiệp được miễn, giảm trong giai đoạn từ năm 2017 - 2020 cũng chưa đến 10 nghìn tỷ đồng, nên không ảnh hưởng đến thu ngân sách nhà nước. Phần kinh phí này cũng không thể thúc đẩy phát triển nông nghiệp, cũng như hỗ trợ đời sống nông dân, vì nếu chia đều cho khoảng 11 nghìn hộ nông dân thì mỗi hộ chỉ được miễn chưa đến một triệu đồng/năm. Chỉ ra tác dụng không quá nhiều của việc miễn thu loại thuế này, ĐB Hoàng Văn Cường cho rằng, việc miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp còn tạo ra tình trạng bình quân hóa, tức là chức năng phân phối lại từ người sử dụng đất nhiều cho người sử dụng ít không được thực hiện. Và điều này cũng dẫn đến không thực hiện được chức năng điều tiết hành vi sử dụng đất nông nghiệp, vì không phải nộp thuế nên người sử dụng đất dù không sử dụng cũng... cứ nhận, nhận càng nhiều càng tốt. Đây cũng là một nguyên nhân thúc đẩy việc bỏ hoang đất.
ĐB Hoàng Văn Cường cũng chỉ ra tình trạng bỏ hoang đất có nhiều nguyên nhân, nhưng do không phải nộp thuế nên dù đã chuyển khỏi khu vực nông nghiệp hay không đủ sức khỏe canh tác nông nghiệp thì nhiều cá nhân vẫn để đất được giao ở đấy. Trong khi đó, những người có nhu cầu sử dụng đất lại không có đất để triển khai canh tác theo quy mô lớn. Do vậy, không chỉ gây lãng phí đất nông nghiệp, mà theo ĐB Hoàng Văn Cường, việc thực hiện miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp còn cản trở tích tụ đất đai để thực hiện xu hướng sản xuất nông nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang được khuyến khích phát triển hiện nay.
Nếu kéo dài thực hiện chính sách này dường như không hoàn toàn đúng tinh thần Kết luận 54 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 Khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Chia sẻ lo ngại này, ĐB Hoàng Văn Cường đề nghị, do chính sách đã thực hiện hơn 20 năm nên nay cần triển khai thu thuế sử dụng đất nông nghiệp. Phần thuế thu được này sẽ dành để chi trả cho những người dân không sử dụng đất nữa như chính sách an sinh xã hội hay chính sách hỗ trợ tạo việc làm, qua đó khuyến khích sử dụng đất nông nghiệp hiệu quả hơn.
