Chính quyền quyết tâm xử lý nạn đeo bám, ăn xin khách du lịch tại Sa Pa

Du khách có lỗi?

Vấn nạn trẻ em đồng bào dân tộc thiểu số (chủ yếu người H’Mông) bán hàng rong, nài nỉ, xin tiền khách du lịch có dịp đến với Sa Pa những năm qua không còn là mới mẻ. Nhưng dịp du xuân Quý Mão 2023 này vẫn chững kiến cảnh các bé thường đi theo nhóm từ 5-7, có khi hơn chục; các em chỉ khoảng 4-5 tuổi địu trên lưng những đứa trẻ sơ sinh 1-2 tháng tuổi đi bán hàng, nhảy nhót, đeo bám xin tiền tại trung tâm thị trấn và điểm dừng chân thuộc phường Ô Quy Hồ…, khiến khách du lịch rủ lòng thương rút tiền cho, hoặc mua hàng ủng hộ.

Lý giải việc cho các bé mỗi cháu 20.000 đồng, chị Hồng Anh, du khách đến từ Thủ đô Hà Nội thở dài: “Nghĩ đến các con mình được nâng niu, chăm bẵm, đủ đầy; trong khi các con ở đây nhìn lem luốc và đáng thương, nên tôi cho các cháu chút tiền”.  Còn bà Hoa, du khách đến từ tỉnh Hà Nam sau chìa trên tay món hàng lưu niệm là chiếc móc chìa khoá làm từ vải thổ cẩm vừa mua với giá 50.000 đồng, bà cười rằng mua để ủng hộ các bé, chứ thực ra đâu có sử dụng, rồi bà đưa cho chị chủ quán bán hàng bản địa.

Đối với anh Trịnh Minh Hoàng, du khách cùng gia đình đi du lịch đến từ tỉnh Hải Dương lại bảo những đứa con mình ra mở cửa xe ô tô lấy xúc xích và nước ngọt, bánh kẹo đem vào chia cho bọn trẻ. Anh Hoàng còn hỏi bọn trẻ thích ăn đồ gì tại quán thì cứ lấy, rồi mình trả tiền. Theo anh Hoàng nhìn nhận, đối với mình thì không đáng gì, nhưng nhìn lũ trẻ thấy tội, nên muốn cho các bé được ăn đồ ngon và ăn no bụng, chứ không phải là cách cho tiền bạc.

Phóng viên thắc mắc sao lũ trẻ nhỏ vậy, mà sao bố mẹ lại để địu em nhỏ sơ sinh vậy đi bán hàng, xin tiền, nhìn “cám cảnh” vậy. Chị Nhâm là người có ki ốt bán hàng thời gian dài tại điểm du lịch Ô Quy Hồ cho biết: Đó là những trẻ đồng bào dân tộc H’Mông, đi theo bố mẹ bán hàng, rồi chị chỉ sang phía bên kia đường có những người lớn tuổi vẫn dõi theo bọn trẻ, để biết có ai cho tiền còn đến “cầm giúp”. Chị Nhâm cũng lý giải, chỉ cần quan sát sẽ thấy bọn trẻ khi được ai mua hàng hay cho quà, là chúng kéo đến mời chào, còn đối với những du khách không mua thì chúng cũng chỉ “ngó lơ”. Trước đây đông lắm, nhưng giờ do có khuyến cáo nên ít người cho, lũ trẻ ở nhà và giảm nhiều. Việc khách du lịch cho tiền, mua hàng, cho quà… là việc thể hiện tình thương, nhưng cũng là nguyên nhân chính khiến người lớn xúi trẻ ra, còn chúng được cho nên cũng ham.

Cả hệ thống chính trị vào cuộc

Đem câu chuyện tình trạng trẻ em đeo bám khách du lịch ở Sa Pa đến cơ quan chức năng, UBND tỉnh Lào Cai mới đây đã ban hành Kế hoạch số 80/KH-UBND ngày 9.2.2023 về việc “Triển khai thực hiện công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em”, giao Sở Lao động Thương binh và Xã hội là đầu mối chủ trì, phối hợp với các sở ban ngành, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cụ thể.

Còn đối với địa phương đang có thực trạng trẻ em đeo bám và ăn xin khách du lịch, Chủ tịch UBND thị xã Sa Pa Tô Ngọc Liễn cho biết: Thị xã đã và đang quyết tâm xây dựng môi trường du lịch lành mạnh, lưu giữ hình ảnh đẹp và cảm xúc thân thiện cho du khách mỗi khi có dịp đến đây. Bắt đầu từ tháng 10.2022 đối với Viettel và Mobi Phone, từ tháng 11.2022 đối với Vina Phone, khi du khách đến với Sa Pa sẽ nhận được tin nhắn vào điện thoại cá nhân với nội dung: “SaPa chào mừng quý khách! Đề nghị quý khách thực hiện: Không dừng, đỗ xe trái quy định; không vứt rác bừa bãi; không cho tiền trẻ em lang thang, ăn xin; không mua hàng từ người chèo kéo, đeo bám”. Bên cạnh đó, thời gian qua, cả hệ thống chính trị của thị xã đã vào cuộc để quyết tâm thực hiện nhiệm vụ này.

Theo tài liệu đồng chí Tô Ngọc Liễn cung cấp, Đảng và Chính quyền thị xã đã ban hàng nhiều văn bản về thực trạng này. Mới đây, Thị uỷ Sa Pa có Quyết định số 613/QĐ-TU ngày 4.1.2023 về việc “Thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giám sát, giúp việc giải quyết tình trạng chèo kéo, đeo bám và ăn xin trên địa bàn…” do Phó Bí thư Trường trực Thị uỷ Thào A Sinh làm Trưởng ban, cùng 15 thành viên là trưởng các cơ quan, đoàn thể, xã phường; thêm vào đó là Tổ giám sát, giúp việc gồm 8 đồng chí cùng vào cuộc.

Theo Quyết định, nhiệm vụ của Ban là “Chỉ đạo, tuyên truyền, kiểm tra và đôn đốc việc thực hiện công việc thực hiện công tác giải quyết tình trạng chèo kéo, đeo bám, xin ăn trên địa bàn; còn nhiệm vụ của Tổ giám sát và giúp việc có trách nhiệm:  “Tham muu giúp Ban Chỉ đạo tổ chức triển khai chương trình có hiệu quả các hoạt động…,”. Thị xã đã phân công nhiệm vụ, rà soát, thống kê danh sách các đối tượng  là người lớn là bố mẹ các trẻ, hoặc đối tượng cung cấp hàng hoá nhằm thu lợi bất chính sau khi các trẻ bán được…, để tuyên truyền giáo dục; lập Đội trật tự đô thị để thường xuyên giám sát và nhắc nhở.

Dù Ban chỉ đạo đã có quán triệt, có các biện pháp mạnh: Nếu bán hàng không đúng nơi quy định sẽ tổ chức thu giữ tang vật, ghi hình, chụp ảnh để làm chứng cứ xử lý. Còn đối với hành vi ăn xin: Trẻ nhỏ không có người lớn đi cùng, tổ công tác thực hiện lập biên bản hiện trường, xác định rõ nội dung, danh tính, vị trí, khu vực,..., rồi đưa về Phòng tạm lánh tại Trung tâm Chính trị thị xã Sa Pa, sau đó mời bố mẹ hoặc người giám hộ đến làm việc, tổ chức ký cam kết với gia đình không để con em đi ăn xin vì có nguy cơ gây mất an toàn. Đối với các trường hợp không có người đến nhận, sẽ tiến hành lập hồ sơ đưa ra Trung tâm công tác xã hội tỉnh theo quy định.

Tuy nhiên, theo thực tế quan sát của phóng viên, các Đội trật tự đô thị đã thường xuyên đi tuần tra, nhưng cũng chỉ dừng lại ở việc phát loa, hoặc nhắc nhở trực tiếp các bé hãy đi về nhà. Trao đổi với lãnh đạo Công an thị xã Sa Pa được chia sẻ rằng lực lượng cũng đang khá bối rối, khó đưa ra biện pháp mạnh, bởi đó chỉ là những đứa trẻ, nhất là lại đồng bào dân tộc thiểu số, nên hiện vẫn chủ yếu ở hình thức tích cực tuần tra, tuyên truyền, nhắc nhở.

Qua câu chuyện trên, thiết nghĩ giải pháp triệt để nhất đó là du khách khi đến Sa Pa hãy thực hiện nghiêm khuyến cáo bằng nội dung tin nhắn gửi đến điện thoại, triệt để không cho tiền, không mua hàng, không cho quà… đối với những trẻ đeo bám, chèo kéo. Có như vậy, du khách chính là giải pháp căn cơ, triệt để nhất giải quyết tình trạng này.