Trong bài viết "Lazada có đang tiếp tay cho vấn nạn hàng nhái trên sàn thương mại điện tử?", Báo Đại biểu Nhân dân đã nêu lên thực trạng hàng hoá kém chất lượng được rao bán công khai trên sàn TMĐT Lazada.
Bên cạnh những sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có tem nhãn phụ bằng tiếng Việt như mỹ phẩm gán mác nội địa Trung, mỹ phẩm xách tay, thực phẩm chức năng hay hàng nhái, hàng giả các thương hiệu nổi tiếng được bán với mức giá rẻ thì còn có một số mặt hàng "cấm" được đăng bán.
Được biết, những mặt hàng này có tên tại mục 2 trong "Quy định chi tiết về hàng hoá bị cấm và bị kiểm soát của P&C" về "Sản phẩm dành cho người lớn".
Đáng chú ý, phần lớn những mặt hàng nêu trên được đăng bán trên sàn TMĐT Lazada có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc và người bán không có hoá đơn chứng từ chứng minh về chất lượng sản phẩm. Việc sử dụng sản phẩm không đảm bảo chất lượng tiềm ẩn những hiểm hoạ khôn lường tới sức khoẻ của người tiêu dùng.
Điển hình là việc bất chấp quy định về "Thuốc lá và Rượu" tại mục 6.1, trên Lazada, mặt hàng "thuốc lá điện tử" ngang nhiên được rao bán với đa dạng mẫu mã và mức giá khác nhau. Đối với loại mặt hàng này, ở nước ta chưa được phân loại hàng hóa, chưa có tiêu chuẩn kỹ thuật và quy chuẩn kỹ thuật để nhập khẩu. Bộ Công Thương đang nghiên cứu để báo cáo Thủ tướng Chính phủ quy định quản lý. Do đó, mặt hàng thuốc lá điện tử, thuốc lá điếu loại không cháy, sử dụng cho tẩu IQOS và tương tự chưa được nhập khẩu vào Việt Nam.
Có thể thấy, quy định là thế nhưng khâu kiểm duyệt nội dung của Lazada không chặt chẽ, đã buông lỏng với nhiều chủ gian hàng để những mặt hàng được quy định là cấm trong chính sách nhưng lại vẫn được đăng bán công khai. Chưa kể đến việc những sản phẩm này không có tem nhãn phụ bằng tiếng Việt.
Câu hỏi đặt ra là Lazada đóng vai trò gì trong trường hợp nếu người dùng xảy ra bất cứ rủi ro nào và Lazada quan tâm đến quyền lợi của người tiêu dùng hay sẽ đùn đẩy trách nhiệm những gian hàng ảo trên không gian mạng?
Theo tìm hiểu, Lazada quy định độ tuổi được được sử dụng ứng dụng là từ 18 tuổi trở lên. Đối với người dưới 18 tuổi, khi sử dụng Lazada phải được sự đồng ý của cha mẹ hoặc có người giám hộ hợp pháp và đáp ứng các điều khoản Lazada quy định.
Quy định là vậy nhưng Lazada không có cách thức nào để chứng minh người sử dụng ứng dụng/website mua hàng Lazada đã đủ 18 tuổi. Trong trường hợp người dùng khai gian số tuổi và tiến hành đặt mua những mặt hàng được quy định là hàng cấm bán trên sàn TMĐT Lazada, ai sẽ là người chịu trách nhiệm nếu có bất cứ vấn đề gì xảy ra?
Theo số liệu khảo sát của InfoQ Việt Nam thực hiện vào năm 2020, người mua hàng trên sàn TMĐT phân bổ nhiều nhất ở nhóm tuổi từ 18 đến 24. Đứng thứ 2 và thứ 3 lần lần là nhóm khách hàng ở độ tuổi từ 25 đến 29; từ 30 đến 34.
Bên cạnh đó, số lượng người mua hàng trên sàn TMĐT có thu nhập từ 5 đến dưới 10 triệu chiếm số đông (39,18%). Tần suất mua hàng trực tuyến vài lần trong tuần chiếm tỷ lệ lớn (40,35%). Dựa trên con số thống kê có thể thấy nhóm khách hàng tiềm năng mua hàng trên sàn TMĐT ở độ tuổi từ 18 đến 30.
Với số lượng người trẻ mua hàng trên sàn TMĐT ngày càng tăng đã tạo điều kiện cho hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng len lỏi vào thị trường trong nước. Cụ thể là hàng kém chất lượng được đưa lên sàn TMĐT để tiêu thụ.
Đứng trước thực trạng trên, để kiểm soát hàng giả, hàng nhái trên thương mại điện tử, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT), ông Trần Hữu Linh cho biết, Tổng cục QLTT đã ban hành Kế hoạch đấu tranh, phòng chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ giai đoạn 2021-2025. Theo đó, Tổng cục QLTT đặt mục tiêu cụ thể hàng năm để đấu tranh chống hàng giả, xâm phạm bản quyền hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ; ký cam kết với các sàn thương mại điện tử lớn để phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi đưa lên sàn các sản phẩm nhập lậu, hàng giả.
Ngoài ra, để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái tác động đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính, thời gian qua, lực lượng chức năng đã liên tục vào cuộc đấu tranh trấn áp các hoạt động gian lận thương mại trên môi trường điện tử, phát hiện hàng nghìn thương hiệu vi phạm sở hữu trí tuệ hoặc kém chất lượng và thực hiện ngăn chặn, gỡ bỏ ra khỏi sàn thương mại điện tử.
Nghị định số 85/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử đã bổ sung một số các quy định mới về thông tin hàng hóa phải công khai trên website thương mại điện tử. Ngoài ra, tăng cường trách nhiệm của chủ sở hữu các sàn giao dịch thương mại điện tử trong quản lý hoạt động thương mại điện tử trên sàn; quản lý người bán nước ngoài trên sàn giao dịch thương mại điện tử tại Việt Nam...
* Báo Đại biểu Nhân dân sẽ tiếp tục thông tin liên quan đến tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên các nền tảng xã hội tới bạn đọc và cử tri cả nước.
