ĐBQH Dương Khắc Mai (Đắk Nông): Vai trò “nhạc trưởng” của Chủ toạ giúp phiên chất vấn cởi mở, dân chủ, rõ trách nhiệm
Phiên chất vấn của Kỳ họp thứ Sáu đã được tiến hành rất thành công. Phiên chất vấn có độ mở cao với phạm vi chất vấn là những lĩnh vực từng được Quốc hội tiến hành giám sát chuyên đề hoặc chất vấn trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XIV đến nửa đầu nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV. Do đó, công tác chuẩn bị tiến hành phiên chất vấn đã được chuẩn bị hết sức kỹ lưỡng.
Trong đó, các đại biểu Quốc hội đã chuẩn bị rất kỹ các câu hỏi, có sự đeo bám đối với những vấn đề được Quốc hội, đại biểu Quốc hội đặt ra, theo dõi sát sao và nghiên cứu kỹ lưỡng các văn bản đánh giá, thẩm tra kết quả thực hiện của Chính phủ, các bộ, ngành và Tổng Thư ký Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội. Nội dung chất vấn ngắn gọn, đi thẳng trọng tâm và rất xác đáng.
Về phần trả lời chất vấn, Thủ tướng Chính phủ và các bộ trưởng, trưởng ngành, thành viên Chính phủ đã trả lời chất vấn rất nghiêm túc, trách nhiệm, thể hiện việc nắm chắc vấn đề, giải trình rõ ràng, trả lời thấu đáo các câu hỏi, đưa ra nhiều giải pháp để khắc phục những tồn tại, hạn chế trong việc tổ chức thực hiện các cam kết, lời hứa. Đây là điều rất tích cực và tôi mong muốn các bộ trưởng, trưởng ngành khi đã đưa ra được các giải pháp rồi thì phải quyết liệt, kiên trì thực hiện bằng được, đặc biệt là những cam kết, lời hứa trước cử tri và nhân dân cả nước. Qua đó, bảo đảm những vấn đề thuộc lĩnh vực do bộ, ngành mình chịu trách nhiệm điều hành, quản lý có chuyển biến thực chất, khẳng định uy tín của không chỉ bộ, ngành mình mà còn là uy tín của cả bộ máy nhà nước đối với cử tri và nhân dân.
Các phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ Sáu tiếp tục ghi dấu ấn đậm nét vai trò “nhạc trưởng” của Chủ toạ điều hành - Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Tôi rất ấn tượng khi Chủ tịch Quốc hội điều hành hết sức sắc sảo, nhịp nhàng, đặc biệt là trong xử lý những tình huống phát sinh. Trong quá trình điều hành, nhiều lần Chủ tịch Quốc hội đã trao đổi thêm về một số vấn đề với các đại biểu và các bộ trưởng, trưởng ngành, bám sát các câu hỏi, bảo đảm sự liên kết giữa người hỏi với người trả lời, tạo sự liền mạch, thống nhất, hài hoà trong tổng thể phiên chất vấn. Có những lúc, Chủ tịch Quốc hội còn “gỡ thế bí” cho các bộ trưởng, trưởng ngành trước những câu hỏi liên tiếp, dồn dập của đại biểu tập trung vào một ngành, lĩnh vực. Qua đó, Chủ tịch Quốc hội không chỉ giữ được “tiết tấu” của các phiên chất vấn vừa sôi nổi, cởi mở, dân chủ vừa hài hoà, có lý, có tình, rõ vấn đề, rõ trách nhiệm.
Lĩnh vực nông nghiệp là lĩnh vực mà tôi rất quan tâm và nhiều đại biểu Quốc hội cũng chất vấn về lĩnh vực này. Trả lời của Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho thấy tâm huyết của ông với ngành nông nghiệp. Bộ trưởng đã trả lời thấu đáo, trách nhiệm, rõ ràng, đưa ra nhiều giải pháp xác đáng để khắc phục những tồn tại, hạn chế của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, tôi mong muốn Bộ trưởng có những giải pháp khả thi, hiệu quả hơn nhằm tháo gỡ khó khăn trong hoạt động sản xuất, tiêu thụ nông sản, nâng cao chất lượng chế biến nông sản nhằm đem lại giá trị gia tăng cho ngành, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường thế giới, góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản cho đất nước.
ĐBQH Nguyễn Thị Mai Hoa (Đồng Tháp): Khẳng định đậm nét tầm quan trọng của hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội
Tại Kỳ họp thứ Sáu, Quốc hội tiến hành chất vấn với 21 lĩnh vực, chia thành 4 nhóm lĩnh vực, trong từng nhóm lĩnh vực không phải chỉ một mà nhiều bộ trưởng, trưởng ngành cùng tham gia trả lời. Cách làm này giúp các Bộ trưởng cùng “chia lửa”, qua đó có thêm thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng hơn cho phần trả lời chất vấn của mình. Thông qua phiên chất vấn cũng giúp Chính phủ, bộ trưởng, trưởng ngành nhìn nhận lại việc triển khai các Nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề và chất vấn trong nhiệm kỳ Khoá XIU và từ đầu nhiệm kỳ Khoá XV.
Đối với Quốc hội, Phiên chất vấn lần này đã tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của giám sát tối cao của Quốc hội thông qua hình thức chất vấn. Sau khi Quốc hội chất vấn, ban hành Nghị quyết, Quốc hội tái giám sát Nghị quyết đó được thực hiện như thế nào. Đây là cơ hội để các đại biểu Quốc hội không chỉ chất vấn Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, các trưởng ngành mà còn hiến kế cho Chính phủ thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình.
Về phía các thành viên Chính phủ, đây là cơ hội rất tốt để báo cáo trước Quốc hội, cử tri, Nhân dân cả nước về việc thực hiện “lời hứa”, cam kết của mình như thế nào, kết quả ra sao. Nếu có tồn tại, hạn chế thì có cơ hội giải trình, đề xuất giải pháp tiếp tục triển khai thực hiện trong thời gian tới.
Với cử tri và Nhân dân, phiên chất vấn và trả lời chất vấn giúp cử tri thấy rõ những vấn đề “nóng”, bức xúc từ xã hội được xem xét trên nghị trường. Cử tri và Nhân dân cũng có điều kiện giám sát khả năng hoàn thành nhiệm vụ của các thành viên Chính phủ; chia sẻ hơn, tỏ tường hơn với những khó khăn, thử thách trong tổ chức thực hiện và qua đó, có thêm niềm tin đối với Quốc hội, Chính phủ.
Về cơ bản các Bộ trưởng, trưởng ngành đều xác định được rõ thực trạng, nguyên nhân và giải pháp. Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đó là bạo lực học đường. Những giải pháp Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nêu ra đều thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự trăn trở của người đứng đầu ngành giáo dục. Tôi đồng tình với các giải pháp này, đó là phát huy trách nhiệm của những người trực tiếp làm công tác giáo dục (phát huy vai trò của nhà trường, giáo viên, tổ chức, đoàn đội). Tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội… Thực hiện được các giải pháp này sẽ góp phần giảm thiểu bạo lực học đường.
ĐBQH Lý Thị Lan (Hà Giang): Nêu cao tinh thần trách nhiệm, giải quyết thấu đáo, tận gốc vấn đề
Dưới sự điều hành linh hoạt, dân chủ, trí tuệ và sắc sảo của Chủ tọa, phiên chất vấn và trả lời chất vấn đã diễn ra thành công tốt đẹp, theo phương châm “hỏi nhanh – đáp gọn”, đáp ứng được sự kỳ vọng, tin tưởng của cử tri và Nhân dân cả nước. Nhiều vấn đề “nóng” đã được mổ xẻ, làm rõ ngay tại nghị trường. Qua đó càng khẳng định chất vấn là “hình thức giám sát đặc biệt hiệu quả, thể hiện đậm nét tính dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, công khai, minh bạch và là một khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội”. Việc tái giám sát, chú trọng giám sát những vấn đề sau giám sát, theo dõi đến cùng các vấn đề đã giám sát, chất vấn và trả lời chất vấn đều hướng tới một mục đích là giúp Chính phủ, các bộ trưởng, trưởng ngành có cơ hội báo cáo với Quốc hội, cử tri và Nhân dân về những việc mình đã làm, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giải quyết thấu đáo, tận gốc những vấn đề Quốc hội đã đặt ra.
Đây cũng là lần đầu tiên trong nhiệm kỳ Khóa XV, Thủ tướng Chính phủ và tất cả các thành viên Chính phủ, các trưởng ngành đã trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội. Với phạm vi chất vấn rất rộng, các đại biểu Quốc hội thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, nghiên cứu kỹ các báo cáo, đặt câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng, có trọng tâm, đi thẳng vào vấn đề; các thành viên Chính phủ, các trưởng ngành nắm chắc thực trạng của ngành, lĩnh vực phụ trách, cơ bản trả lời thẳng thắn, giải trình nghiêm túc, làm sáng tỏ nhiều vấn đề và đã đưa ra được những giải pháp để khắc phục.
Tôi rất ấn tượng với phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng. Liên quan đến đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức đối tác công - tư (PPP) cũng là chủ đề mà nhiều đại biểu quan tâm chất vấn và tranh luận. Trong bối cảnh tiềm lực ngân sách nước ta còn hạn chế thì nguồn lực của khu vực tư nhân đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển hạ tầng giao thông. Tuy vậy, thời gian qua hầu như vắng bóng các dự án PPP trong lĩnh vực này, dù Luật PPP đã được ban hành, đã có khung pháp lý và được tin tưởng sẽ tạo nên sự hứng khởi của các nhà đầu tư trong nước và thêm sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài.
Sau phiên chất vấn và trả lời chất vấn, tôi kỳ vọng các Bộ trưởng, trưởng ngành với trách nhiệm của người đứng đầu sẽ có giải pháp thực hiện, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ cũng như những nội dung đã “hứa” trước nghị trường Quốc hội. Như khẳng định của Chủ tịch Quốc hội là “mặc dù không phải lời hứa, cam kết, nhiệm vụ nào cũng có thể giải quyết nhanh chóng, có thể làm được ngay, nhưng Quốc hội, cử tri và Nhân dân có quyền được biết về tình hình, tiến độ thực hiện và quan trọng nhất, những gì đã hứa trước Quốc hội, cử tri và Nhân dân; những nhiệm vụ Quốc hội đã giao cần phải được hoàn thành”.
