Ít nhất 40 trường đại học ở Nhật Bản đã đang muốn tìm thêm sinh viên nữ cho các lĩnh vực liên quan đến khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) - những lĩnh vực đang không có nhiều sự tham gia của phụ nữ. 40 trường đại học này đang muốn tuyển sinh khoảng 700 sinh viên nữ trong kỳ thi tuyển sinh năm nay.
Những chuyên ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học ở Nhật đang không có quá nhiều sinh viên nữ. Vì thế, phần lớn các trường đại học đều khẳng định rằng, họ mong muốn đa dạng hóa và thúc đẩy cân bằng giới tính trong lớp học.
12 trường đại học cho biết, số ứng viên đăng ký năm nay đã ngang bằng hoặc vượt qua số lượng mà họ dành riêng cho nữ sinh. Một trường đại học cho biết tỷ lệ sinh viên nữ trong lĩnh vực kỹ thuật đã tăng từ 10% lên 15% trong 8 năm qua.
Nhiều người nhấn mạnh sự cần thiết phải cung cấp cơ sở vật chất và nguồn lực tốt hơn cho phụ nữ trong các lĩnh vực STEM mà họ hiện đang thiếu. Ví dụ, tăng số lượng phòng vệ sinh dành cho nữ và cung cấp thêm những sự hỗ trợ học tập cho những sinh viên nữ có nhu cầu.
Nhật Bản xếp cuối cùng trong số 38 quốc gia thuộc OECD - Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế - về tỷ lệ nữ sinh viên tốt nghiệp trong các lĩnh vực STEM.
Dữ liệu gần đây nhất được chính phủ Nhật Bản công bố hồi năm ngoái cho thấy, mặc dù phái nữ chiếm gần một nửa số sinh viên được giáo dục đại học nhưng họ chỉ chiếm khoảng 28% trong số những người tìm kiếm bằng khoa học và 16% trong số những người theo đuổi ngành kỹ thuật.
Theo một cuộc khảo sát chung của The Asahi Shimbun và Kawaijuku, nhà điều hành chuỗi trường luyện thi hàng đầu, hơn 40% các trường đại học được khảo sát đang thực hiện chính sách tích cực dành cho sinh viên nữ.
Tuy nhiên Hiromi Yokoyama, giáo sư khoa học giao tiếp tại Đại học Tokyo và là tác giả cuốn sách “Naze Rikei ni Josei ga Sukunainoka?” (Tại sao có quá ít phụ nữ làm khoa học?), phản đối xu hướng này.
Cô cho biết sự nhấn mạnh như vậy có thể làm tăng thêm nhận thức sai lầm rằng, phụ nữ không giỏi các môn khoa học, một lý do chính khiến sinh viên nữ ở Nhật có xu hướng chọn các ngành khác mặc dù họ có thành tích học tập tốt trong lĩnh vực này.
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, tỷ lệ nữ sinh viên đại học Nhật Bản học chuyên ngành khoa học hoặc kỹ thuật là 7% vào năm 2019, so với mức trung bình của OECD là 15%.
Các chuyên gia cho biết, nhiều giáo viên, phụ huynh tại Nhật cho rằng phụ nữ không giỏi trong lĩnh vực học thuật này.Vì vậy, nhiều nữ sinh cảm thấy chán nản khi bước vào ngành đó.
Tuy nhiên, các nghiên cứu đã nhiều lần chỉ ra rằng, một nhóm nghiên cứu bao gồm các thành viên có nền tảng đa dạng sẽ đạt được kết quả tốt hơn so với một nhóm những người không có nền tảng khác nhau.
Một báo cáo năm 2016 của Ngân hàng Phát triển Nhật Bản cho biết giá trị kinh tế của các bằng sáng chế do các nhóm có sự tham gia của phụ nữ phát triển cao hơn khoảng 1,4 lần so với các bằng sáng chế của các nhóm toàn nam.
Viện Công nghệ Tokyo là một trong những trường đại học quốc gia áp dụng chỉ tiêu dành cho nữ từ mùa xuân này. Viện đã tổ chức các buổi diễn thuyết và cử các nhà tuyển dụng đến thăm nhiều trường trung học trong những năm qua để thu hút học sinh nữ, giảm bớt sự mất cân bằng giới tính trong tuyển sinh.
Nhưng nỗ lực của viện đã không được đền đáp. Theo Jun-ichi Imura, Phó chủ tịch điều hành Viện Công nghệ Tokyo, tỷ lệ sinh viên nữ cơ bản vẫn giữ nguyên như trước. “Chúng tôi không thể mong đợi nhiều nếu chúng tôi tuân theo cách tiếp cận như cũ dù chúng tôi hiểu rằng, học tập trong môi trường sinh viên đa dạng cũng sẽ có lợi cho sinh viên nam.”
Lãnh đạo Viện Công nghệ Tokyo đã đặt mục tiêu có 20% sinh viên nữ trở lên trong số sinh viên đại học, tăng so với mức hiện tại là khoảng 13%.
Theo cuộc khảo sát gần đây, một động thái nhằm cố gắng nâng cao tỷ lệ sinh viên nữ trong khuôn viên trường đang nhanh chóng lan rộng khắp Nhật Bản. Trong khi 23% hiệu trưởng các trường đại học cho biết, họ có ý định tăng tổng số tuyển sinh nữ trong số sinh viên đại học, thì 20% cho biết, họ sẽ làm như vậy đối với các khoa có khoảng cách giới tính lớn; 36% trả lời rằng họ sẽ duy trì tình trạng hiện tại.
Một lãnh đạo của Viện Công nghệ Kitami ở Hokkaido nói: “Chúng tôi hy vọng có được một môi trường đa dạng bằng cách giải quyết khoảng cách đáng kể về tỷ lệ sinh viên nam - nữ”.
Tại Tokyo, Viện Công nghệ Shibaura ủng hộ mục tiêu có nhiều nữ sinh hơn trong khuôn viên trường và nói rằng: “Thúc đẩy sự đa dạng là điều cần thiết cho sự tiến bộ của xã hội”.
Một quan chức của Viện Công nghệ Niigata cho biết, các công ty đang mong muốn tuyển dụng thêm nhân viên nữ có chuyên môn về công nghệ. “Doanh nghiệp và toàn xã hội mong đợi nhiều nữ sinh viên tốt nghiệp đại học hơn”.
