Kỷ niệm ngày Quốc tế nghị viện với chiến dịch Nghị viện vì Hành tinh

Hôm nay, 30.6, các thiết chế dân chủ trên toàn thế giới kỷ niệm Ngày Quốc tế Nghị viện. Đây là dịp để vinh danh các nghị viện trên khắp thế giới và công việc mà thiết chế này đang nỗ lực cho nền dân chủ. Chủ đề của năm 2023 là Nghị viện vì Hành tinh và IPU đã phát động một chiến dịch để kêu gọi các cơ quan lập pháp trên toàn thế giới hành động hướng tới một tương lai xanh hơn và bền vững hơn.

Lịch sử và ý nghĩa

Ngày Quốc tế Nghị viện (30.6) được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (LHQ) thiết lập vào năm 2018 để ghi nhận tầm quan trọng của các thể chế nghị viện. Ngày này có tầm quan trọng lịch sử vì nó đánh dấu việc thành lập Liên minh Nghị viện thế giới (IPU) vào năm 1889. IPU được thành lập thông qua nỗ lực hợp tác của hai cá nhân có tầm nhìn xa trông rộng, William Randal Cremer đến từ Anh và Frederic Passy đến từ Pháp. Mặc dù có nền tảng xã hội khác nhau, cả hai đều có chung niềm tin vào việc giải quyết các xung đột quốc tế thông qua đàm phán hòa bình. William Randal Cremer và Frederic Passy đã đoàn kết các nghị sĩ từ nhiều quốc gia khác nhau, bao gồm Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Hungary, Italy, Liberia, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ, trong cuộc họp liên nghị viện đầu tiên được tổ chức tại Paris, Pháp vào năm 1889. Từ đó, IPU được thành lập, với mục tiêu cao cả là thúc đẩy quản trị dân chủ, thúc đẩy trách nhiệm giải trình và khuyến khích sự hợp tác giữa các nghị viện quốc gia. Hiện tại, IPU gồm 175 nghị viện quốc gia thành viên.  

parliaments_for_the_planet.png -0
Logo của Chiến dịch "Nghị viện vì Hành tinh". Ảnh: IPU

Sự kiện kỷ niệm Ngày Quốc tế nghị viện hàng năm cũng là dịp nhắc nhở các các cơ quan lập pháp trên khắp thế giới xem xét lại các thông lệ, chính sách và sáng kiến ​​của họ, với mục đích tăng cường mối quan hệ giữa các đại biểu và công dân mà họ phục vụ.

Chủ đề Ngày Quốc tế Nghị viện 2023

Hàng năm, LHQ công bố chủ đề cho năm kỷ niệm và danh sách các sự kiện, dựa vào đó để tổ chức ngày Quốc tế Nghị viện. Chẳng hạn vào năm 2022, LHQ đặt ra chủ đề về sự tham gia của công chúng nhằm khuyến khích sự tham gia của công chúng vào công việc của Nghị viện.

Đối với năm 2023, LHQ đã đặt ra chủ đề “Nghị viện vì Hành tinh” (Parliament for the Planet) nhằm gửi đi thông điệp đơn giản ằng:  “Hành động vì khí hậu cần bắt đầu ở mỗi nước”. Chủ đề này cũng nhằm mục đích: thúc đẩy giảm lượng khí thải carbon; khuyến khích các quốc gia áp dụng các chính sách xanh hơn; nỗ lực vì một tương lai bền vững.

Chiến dịch Nghị viện vì Hành tinh

Cùng với chủ đề bao trùm mà LHQ đặt ra, IPU đã phát động chiến dịch “Nghị viện vì Hành tinh”, được thiết kế để vận động các nghị viện và nghị sĩ hành động trong trường hợp khẩn cấp về khí hậu. Chiến dịch này được phát động tại Đại hội đồng IPU lần thứ 146 ở Manama, Bahrain hồi tháng 3 vừa qua, với sự nhất trí ủng hộ của đại diện các Nghị viện đến từ hơn 130 quốc gia.

tổng thư ký ipu martin chungong và chủ tịch ipu duarte pacheco khởi động chiến dịch nghị viện vì hành tinh vào ngày 14.3.2023 tại đại hội ipu lần thứ 146 diễn ra ở manama, bahrain. ảnh ipu.jpg -0
Tổng Thư ký IPU Martin Chungong và Chủ tịch IPU Duarte Pacheco khởi động Chiến dịch Nghị viện vì Hành tinh vào ngày 14.3.2023 tại Đại hội IPU lần thứ 146 diễn ra ở Manama, Bahrain. Ảnh IPU

Chiến dịch sẽ khuyến khích các nghị viện cùng tất cả các cơ quan của nghị viện “làm gương” và đi tiên phong trong nỗ lực giảm lượng khí thải carbon trong chính hoạt động của mình; thực hiện các biện pháp cụ thể để thực hiện Thỏa thuận Paris về khí hậu nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Với khẩu hiệu: “Nghị viện của chúng ta, Hành tinh của chúng ta và tương lai toàn cầu chung”, chiến dịch bao gồm hai phần: Phần một khuyến khích các nghị viện “trở thành một thiết chế xanh hơn” bằng cách áp dụng các biện pháp khử carbon áp dụng trong chính hoạt động hàng ngày của tòa nhà nghị viện và hoạt động của cá nhân các nghị sĩ. Để hỗ trợ các nghị viện thực hiện mục tiêu này, IPU đã xuất bản hướng dẫn: 10 hành động để nghị viện xanh hơn.

z4475608012350_4c8f6596231db6d63e9971035e3cf1ca.jpg -0
Hướng dẫn của IPU về 10 hành động để nghị viện xanh hơn. Ảnh: IPU

10 hành động bao gồm các biện pháp giúp hoạt động của nghị viện bền vững hơn, chẳng hạn như theo dõi lượng khí thải của chính nghị viện và đặt ra các mục tiêu để giảm thiểu chúng; chuyển đổi sang năng lượng tái tạo; triển khai thực hành mua sắm xanh; và chấp nhận số hóa.

Các nghị sĩ được khuyến khích trở thành nhà “những người tiên phong” trong nỗ lực chống khí hậu bằng cách nâng cao nhận thức cho các cử tri của họ, thúc đẩy hợp tác giữa các đảng phái để đề xuất các chính sách xanh cả trong và ngoài nghị viện.

Phần hai của chiến dịch được thiết kế để trao quyền cho các nghị viện và các nghị sĩ xây dựng luật hiệu quả về biến đổi khí hậu, bỏ phiếu thông qua ngân sách cần thiết phục vụ mục tiêu khí hậu, trao quyền cho nghị viện giám sát kỹ lưỡng hành động của chính phủ, đặc biệt là tiến độ khi thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) để thực hiện Thỏa thuận Paris.

Các NDC đề ra những nỗ lực mà mỗi quốc gia đang thực hiện để giảm lượng khí thải quốc gia và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu. Chiến dịch sẽ khuyến khích các nghị viện tham gia chặt chẽ hơn vào các quy trình của Công ước khung của LHQ về biến đổi khí hậu, đặc biệt là trước thềm COP28, sẽ được tổ chức tại Các Tiểu vương quốc Ảrập Thống nhất vào tháng 12 tới.

Hành động của IPU

Song song với chiến dịch, IPU cũng đóng vai trò là nền tảng để chia sẻ những kinh nghiệm hay, thú vị của các nghị viện trên thế giới mà các nước khác có thể áp dụng và học tập bằng cách nêu bật các sáng kiến ​​mà các nghị viện và nghị sĩ đang thực hiện để trở nên xanh hơn, cũng như các ví dụ về pháp luật hiệu quả.

Bên cạnh đó, LHQ cũng hợp tác với Viện Nghiên cứu Grantham của Trường Kinh tế London tiến hành thống kê, tập hợp hơn 3.000 luật và chính sách liên quan đến khí hậu để tạo thành Cơ sở dữ liệu về Luật Biến đổi Khí hậu của Thế giới, một cơ sở dữ liệu quý giá mà các quốc gia khác có thể tham khảo.

IPU hợp tác chặt chẽ với các tổ chức và đối tác kỹ thuật của LHQ để đảm bảo các nghị sĩ được tiếp cận với những kiến ​​thức khoa học và giải pháp mới nhất liên quan đến biến đổi khí hậu. Chiến dịch này cũng được hỗ trợ bởi Phòng thí nghiệm Tương lai Toàn cầu Julie Ann Wrigley  tại Đại học Bang Arizona.

Để liên kết với chiến dịch, Tặng thưởng Cremer-Passy năm 2023 (Tặng thưởng của IPU) sẽ được trao cho cá nhân hoặc nhóm nghị sĩ có đóng góp xuất sắc cho hành động khí hậu. Tặng thưởng này được đặt theo tên của những người sáng lập IPU William Randall Cremer và Frédéric Passy.

Nghị viện thế giới

Australia: Hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân trực tuyến ác ý sẽ bị phạt tù tới 7 năm
Quốc tế

Australia: Hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân trực tuyến ác ý sẽ bị phạt tù tới 7 năm

Để tăng cường bảo vệ thông tin cá nhân của công dân và bảo đảm quyền riêng tư trong thời đại kỹ thuật số, Chính phủ Australia đã trình dự thảo Luật sửa đổi về quyền riêng tư và các quy định khác năm 2024 lên Quốc hội. Do Bộ trưởng Tư pháp Mark Dreyfus thúc đẩy, dự luật này nhằm củng cố pháp luật về quyền riêng tư, đặc biệt tập trung vào việc hình sự hóa hành vi chia sẻ dữ liệu cá nhân một cách ác ý (doxxing).

Có nên tăng tỷ lệ đóng góp của doanh nghiệp?
Nghị viện thế giới

Có nên tăng tỷ lệ đóng góp của doanh nghiệp?

Tỷ lệ đóng góp vào quỹ hưu trí theo luật định của người sử dụng lao động tại Trung Quốc vẫn tương đối cao. Biện pháp hạ tỷ lệ đóng góp có thể là giải pháp để giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp nhưng lại làm gia tăng gánh nặng đối với quỹ hưu trí.

Bao phủ toàn dân bằng hệ thống ba trụ cột
Nghị viện thế giới

Bao phủ toàn dân bằng hệ thống ba trụ cột

Trong hơn ba thập kỷ, Trung Quốc đã nỗ lực chuyển đổi từ mô hình kinh tế kế hoạch cũ, nơi lương hưu được trả và bảo đảm hoàn toàn thông qua các doanh nghiệp nhà nước, sang mô hình phù hợp với thị trường. Hiện tại, Trung Quốc thúc đẩy mô hình hưu trí ba trụ cột, bao gồm hệ thống lương hưu cơ bản do nhà nước lãnh đạo; chương trình lương hưu tự nguyện của người lao động từ người sử dụng lao động; chương trình lương hưu tự nguyện của cá nhân.

Trung Quốc với mối đe dọa nhân khẩu học
Nghị viện thế giới

Trung Quốc với mối đe dọa nhân khẩu học

Lực lượng lao động suy giảm và dân số già hóa nhanh chóng của Trung Quốc đã làm gia tăng mối lo ngại về tính bền vững trong tương lai của quỹ hưu trí, một báo cáo dự đoán rằng tổng chi tiêu của quỹ sẽ bắt đầu vượt quá mức đóng góp vào năm 2028 và dự trữ sẽ giảm theo cấp số nhân sau đó, dẫn đến quỹ sẽ cạn kiệt hoàn toàn vào năm 2035.

image_sapo
Quốc tế

Bài 2: Bảo đảm tiếng nói của khu vực được lắng nghe

Hội đồng Liên bang (Thượng viện) là một trong hai viện của Quốc hội Liên bang Nga, đóng vai trò quan trọng trong quy trình lập pháp và giám sát các vấn đề của quốc gia, qua đó cho thấy tiếng nói của khu vực trong các quyết định quan trọng của đất nước.

image_sapo
Quốc tế

Bài 1: “Xương sống lập pháp” của quốc gia

Quốc hội Liên bang Nga, được nêu trong Điều 94 của Hiến pháp Nga (2020), hoạt động như cơ quan lập pháp và đại diện của Liên bang Nga. Đây là Quốc hội lưỡng viện bao gồm: Hội đồng Liên bang và Duma Quốc gia. Hai viện có vai trò khác biệt, nhưng cùng nhau tạo thành "xương sống lập pháp" của đất nước.

10 điều đặc biệt về vị trí Chủ tịch Quốc hội
Nghị viện thế giới

10 điều đặc biệt về vị trí Chủ tịch Quốc hội

Chức vụ Chủ tịch Quốc hội là một chức vụ có từ thời kỳ đầu thiết lập Nghị viện vương quốc Anh. Đây là một đặc điểm thiết yếu của hệ thống nghị viện và là một trong những chức vụ “lâu đời nhất” của hệ thống Westminster. Theo thời gian, vị trí Chủ tịch Quốc hội ngày càng chứng tỏ vai trò với tư cách là những “nhạc trưởng” quan trọng trong phiên họp của Quốc hội nói riêng và trong hoạt động của Quốc hội nói chung.

Bài 3: Hai đạo luật mới tạo điều kiện cho người dân sở hữu nhà
Nghị viện thế giới

Bài 3: Hai đạo luật mới tạo điều kiện cho người dân sở hữu nhà

Một trong những mục tiêu mà Chính phủ Bảo thủ trước kia của Anh và tân Chính phủ Công đảng (vừa lên nắm quyền vào tháng 7.2024) hướng tới là tháo gỡ những rào cản để tạo thuận lợi cho người dân sở hữu nhà ở. Điều này được thực hiện thông qua hai văn bản pháp lý: Đạo luật Cải cách chế độ sở hữu nhà thuê và sở hữu vĩnh viễn năm 2024 (đã trở thành luật) và Dự luật Cải cách chế độ sở hữu nhà thuê và sở hữu chung, đang chuẩn bị được đưa ra xem xét tại Nghị viện.

Bài 2: Dự luật Quy hoạch và Cơ sở hạ tầng: Kỳ vọng tháo gỡ các nút thắt
Nghị viện thế giới

Bài 2: Dự luật Quy hoạch và Cơ sở hạ tầng: Kỳ vọng tháo gỡ các nút thắt

Trong buổi lễ khai mạc Nghị viện khóa mới ngày 17.7 vừa qua, Vua Charles của Vương quốc Anh đã đọc diễn văn khai mạc và công bố một gói gồm 39 dự luật mà Chính phủ mới của Công đảng sẽ thúc đẩy Nghị viện thông qua nhằm hồi sinh nền kinh tế. Trong số 39 dự luật được công bố, dự luật Quy hoạch và Cơ sở hạ tầng đã thu hút sự quan tâm của dư luận, bởi đây được xem là nỗ lực của Công đảng trong thực hiện cam kết tranh cử là giải quyết tình trạng thiếu nhà ở trầm trọng.

Cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ cộng đồng bản địa
Quốc tế

Cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ cộng đồng bản địa

Tây Ban Nha từ lâu là một trong những điểm đến hàng đầu của khách du lịch, thu hút hàng triệu khách mỗi năm. Tuy nhiên, lượng du lịch tăng đột biến gần đây đã thúc đẩy nước này đưa ra nhiều quy định mới nhằm cân bằng giữa lợi ích kinh tế từ ngành du lịch với việc bảo vệ cộng đồng địa phương.

Ảrập Xêút: Tầm nhìn chiến lược dài hạn
Quốc tế

Ảrập Xêút: Tầm nhìn chiến lược dài hạn

Ảrập Xêút đang trải qua cuộc chuyển đổi đáng kể trong ngành du lịch với nhiều quy định pháp lý mới, các khoản đầu tư chiến lược và dự án đầy tham vọng. Kế hoạch Tầm nhìn 2030 của vương quốc định hướng cho những thay đổi này, hướng tới mục tiêu đa dạng hóa nền kinh tế và biến du lịch thành yếu tố đóng góp chính cho tăng trưởng quốc gia.

Luật Du lịch mới của Hy Lạp: Chìa khóa cho tăng trưởng
Quốc tế

Luật Du lịch mới của Hy Lạp: Chìa khóa cho tăng trưởng

Tháng trước, các nghị sĩ Hy Lạp đã thông qua luật về du lịch mới được thiết kế để nâng cao cơ sở hạ tầng du lịch, giáo dục và tính bền vững của đất nước. Theo giới quan sát, động thái lập pháp này đánh dấu bước tiến quan trọng cho ngành công nghiệp nói trên của xứ sở các vị thần.

Không ngừng đổi mới để đáp ứng mong mỏi của cử tri
Nghị viện thế giới

Không ngừng đổi mới để đáp ứng mong mỏi của cử tri

Nền dân chủ và Nghị viện của Nam Phi đã phát triển và trưởng thành rõ rệt kể từ cuộc bầu cử tự do đầu tiên vào năm 1994. Tính đến nay, đã có 7 cuộc bầu cử quốc gia, cuộc bầu cử gần đây nhất vào tháng 5.2024. Trong giai đoạn này, Quốc hội không ngừng đổi mới, cải tổ thủ tục để tăng cường quyền hạn, trách nhiệm, củng cố chức năng giám sát và tăng cường trách nhiệm giải trình của Chính phủ.

“Mài sắc” công cụ giám sát
Nghị viện thế giới

“Mài sắc” công cụ giám sát

Vào năm 1999, sau khi Quốc hội dân chủ khóa thứ hai được bầu, cơ quan này đã tiến hành nghiên cứu về nhiệm vụ, thủ tục, thông lệ giám sát và trách nhiệm giải trình. Quá trình nghiên cứu đã đưa đến báo cáo về “Mô hình giám sát và trách nhiệm giải trình”, trong đó khẳng định vai trò giám sát của Quốc hội trong việc tăng cường tính dân chủ; đồng thời đưa ra những quy định và cơ chế mới để “mài sắc” công cụ giám sát.

Một Quốc hội minh bạch và dễ tiếp cận
Nghị viện thế giới

Một Quốc hội minh bạch và dễ tiếp cận

Quốc hội Nam Phi đã chứng kiến quá trình chuyển đổi sang một cơ quan lập pháp dân chủ công khai, minh bạch, hoạt động hiệu quả. Cùng với đó là sự phát triển của hệ thống pháp luật và các quy định nhằm thúc đẩy trách nhiệm giải trình của cơ quan công quyền.

Thích ứng với tương lai
Quốc tế

Thích ứng với tương lai

Hệ thống giáo dục của Nhật Bản được đánh giá là một trong những hệ thống nghiêm ngặt và hiệu quả nhất trên thế giới. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, đất nước mặt trời mọc ngày càng nhận thấy cần phải tiến hành cải cách để đáp ứng nhu cầu thay đổi của thế kỷ XXI.

Ngoại ngữ và lập trình được dạy từ cấp tiểu học
Quốc tế

Ngoại ngữ và lập trình được dạy từ cấp tiểu học

Hướng tới mục tiêu bồi dưỡng một thế hệ toàn diện, sáng tạo và hòa nhập toàn cầu, Nhật Bản chú trọng đưa ra nhiều biện pháp cải thiện hệ thống giáo dục để mang lại tương lai tươi sáng hơn cho toàn xã hội. Trong đó, tiếng Anh và lập trình sớm được đưa vào chương trình giảng dạy từ cấp tiểu học.

Khuyến khích giáo dục tiếng Nhật bằng luật mới
Quốc tế

Khuyến khích giáo dục tiếng Nhật bằng luật mới

Giáo dục tiếng Nhật tại đất nước mặt trời mọc đang chuẩn bị cho sự chuyển đổi đáng kể với việc giới thiệu hệ thống công nhận quốc gia mới. Theo Luật Công nhận các cơ sở giáo dục tiếng Nhật, có hiệu lực từ tháng 4.2024, việc giảng dạy tiếng Nhật sẽ được nâng cao tiêu chuẩn, bảo đảm tính phù hợp, đáng tin cậy, từ đó đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người nước ngoài đang cư trú và học tập tại quốc gia này.

"Sự vắng mặt" của luật pháp quốc tế
Quốc tế

"Sự vắng mặt" của luật pháp quốc tế

Nhà triết học nổi tiếng của thế kỷ XIII Thomas Aquinas từng nói: “Luật pháp là một sắc lệnh có lý trí vì lợi ích chung, được thực hiện bởi những người quan tâm đến cộng đồng”. Thật không may, câu nói nổi tiếng này không phù hợp với luật pháp quốc tế về không gian mạng. Cho đến nay, thế giới vẫn thiếu các công cụ pháp lý quốc tế hiệu quả để điều chỉnh lĩnh vực ngày càng quan trọng và phức tạp này.