Tham nhũng đội lốt vận động chính sách
Khoảng 100 cảnh sát liên bang Bỉ đã tiến hành 21 cuộc khám xét vào 13.3 như một phần của cuộc điều tra của công tố viên liên bang về tham nhũng trong Nghị viện châu Âu. Vụ án được cho là liên quan đến các hành vi tham nhũng trong hoạt động vận động hành lang của công ty viễn thông Trung Quốc Huawei. Văn phòng Công tố liên bang Bỉ sau đó đã xác nhận thông tin này của các cơ quan báo chí và thông tấn. Động thái này gợi nhớ đến vụ bê bối Qatargate năm 2022, khi Qatar bị cáo buộc đã hối lộ các nghị sĩ nhằm tác động đến các quyết định chính sách của EU.
"Tham nhũng bị cho là đã diễn ra thường xuyên và rất kín đáo từ năm 2021 đến nay, dưới chiêu bài vận động hành lang thương mại và dưới nhiều hình thức khác nhau, chẳng hạn như trả thù lao cho việc nắm giữ các vị trí chính trị hoặc tặng quà quá mức như chi phí ăn uống và đi lại hoặc thường xuyên mời đến các trận bóng đá", Văn phòng Công tố liên bang Bỉ chỉ ra trong thông báo.
Giới điều tra tin rằng các khoản thanh toán bất hợp pháp có thể đã được "trộn" vào các luồng tài chính liên quan chi phí hội nghị để che giấu mục đích thực sự của các khoản thanh toán như thế, theo các công tố viên. "Theo quan điểm này, cuộc điều tra cũng nhằm phát hiện bất kỳ bằng chứng nào về rửa tiền, tùy từng trường hợp", Văn phòng Công tố liên bang Bỉ thông báo.
Cũng theo các công tố viên, sau các cuộc đột kích, một thẩm phán giám sát vụ án đã ra lệnh niêm phong văn phòng của hai trợ lý nghị viện tại trụ sở Nghị viện châu Âu ở thành phố Strasbourg của Pháp. Các công tố viên nói rằng họ không thể tiết lộ thêm thông tin chi tiết, trong đó có danh tính của những nghi phạm.
Đáp lại, Nghị viện châu Âu cho hay họ đã nhận được yêu cầu hợp tác từ chính quyền Bỉ và sẽ "nhanh chóng và hoàn toàn tôn trọng" yêu cầu này.
Huawei thì nói rằng tập đoàn xem những cáo buộc trên "một cách nghiêm túc" và sẽ "khẩn trương liên lạc về cuộc điều tra để hiểu rõ hơn về tình hình". "Huawei có chính sách không khoan nhượng đối với tham nhũng hoặc hành vi sai trái khác và chúng tôi cam kết tuân thủ mọi luật và quy định hiện hành mọi lúc", Huawei nhấn mạnh trong một tuyên bố hôm nay 14.3.
Kêu gọi tăng cường minh bạch trong hoạt động của Nghị viện châu Âu
Những cáo buộc mới liên quan đến hối lộ, tham nhũng, làm giả tài liệu và rửa tiền đã làm gia tăng áp lực buộc các nghị sĩ EU phải có hành động quyết liệt hơn đối với tình trạng vận động hành lang bất minh.
Sau Qatargate, lãnh đạo EU đã đề xuất các biện pháp siết chặt kiểm soát tham nhũng và vận động hành lang, nhưng những nỗ lực này đã gặp nhiều cản trở. Một nhóm các Nghị sĩ cánh hữu, trong đó có Đảng Nhân dân châu Âu (EPP) - lực lượng chính trị của Chủ tịch Nghị viện Roberta Metsola, đã phản đối việc thành lập một cơ quan đạo đức chung, lo ngại rằng nó có thể trở thành công cụ kiểm soát các nhà lập pháp một cách tùy tiện.
Phó Chủ tịch Nghị viện phụ trách minh bạch và chống tham nhũng, ông Victor Negrescu, nhấn mạnh rằng những diễn biến mới nhất cho thấy sự cấp bách của việc tăng cường giám sát và trách nhiệm giải trình. Trong khi đó, nghị sĩ Bart Groothuis của Đảng Tự do Hà Lan kêu gọi cần phải có những biện pháp cứng rắn và rõ ràng để ngăn chặn tái diễn các vụ bê bối như Qatargate.
Phó Chủ tịch Nghị viện Victor Negrescu nhấn mạnh rằng những diễn biến mới nhất cho thấy sự cấp bách của việc tăng cường giám sát và đảm bảo trách nhiệm của các nghị sĩ. Trong khi đó, Nghị sĩ Bart Groothuis của Đảng Tự do Hà Lan kêu gọi cần có các biện pháp cứng rắn và rõ ràng để ngăn chặn tái diễn các vụ bê bối như Qatargate.
Dù EPP từ lâu phản đối việc thành lập một cơ quan giám sát chung, chính bà Metsola từng đề xuất sáng kiến này sau vụ Qatargate như một phần trong kế hoạch cải cách 14 điểm của bà vào năm 2023. Kế hoạch bao gồm các quy định mới về minh bạch, kiểm soát xung đột lợi ích và đào tạo về tố giác tham nhũng. Tuy nhiên, việc thực thi vẫn gặp nhiều trì hoãn khi EPP không chỉ làm chậm quá trình đề cử nhân sự mà còn cùng các nhóm cực hữu bỏ phiếu cắt giảm 110.000 euro ngân sách dành cho tổ chức này.
Nghị sĩ Manon Aubry, đồng Chủ tịch nhóm The Left, chỉ trích bà Metsola vì đã không thực hiện các biện pháp cần thiết để loại bỏ những kẽ hở tạo điều kiện cho các hành vi tham nhũng tiếp diễn, tương tự như những gì từng xảy ra trong vụ Qatargate.
Trái ngược với quan điểm này, ông Lorant Vincze, nhà lập pháp cấp cao của EPP trong Ủy ban Các vấn đề Hiến pháp, phủ nhận mối liên hệ giữa cuộc điều tra Huawei và yêu cầu thành lập cơ quan giám sát chung. Ông cho rằng không có luật lệ hay cơ quan giám sát nào có thể ngăn chặn hoàn toàn các hành vi vi phạm và chỉ trích chính quyền Bỉ vì đã làm rò rỉ thông tin điều tra, gây tổn hại đến danh tiếng của Nghị viện châu Âu.
Trong khi đó, các nghị sĩ khác tiếp tục kêu gọi tăng cường giám sát và minh bạch hơn nữa. Bà Aubry cho rằng vụ bê bối Huawei một lần nữa phơi bày sự thất bại của EU trong việc bảo đảm tính liêm chính của các nghị sĩ và bảo vệ nền dân chủ châu Âu.
Một trong những biện pháp được đề xuất trong kế hoạch cải cách của bà Metsola là yêu cầu nhân viên Nghị viện khai báo các cuộc gặp với các nhà vận động hành lang và đại diện nước ngoài trong một cơ sở dữ liệu chung. Tuy nhiên, nhân viên các nhóm chính trị không bị bắt buộc phải tuân theo quy định này, trừ khi nhóm của họ tự nguyện thực hiện. Cho đến nay, chỉ có nhóm Renew Europe, Greens và The Left xác nhận sẽ áp dụng biện pháp này, trong khi các nhóm chính trị khác vẫn đang đàm phán để thống nhất cách triển khai.
Giám đốc Văn phòng Tổ chức Minh bạch Quốc tế tại Brussels, ông Nicholas Aiossa, nhận định vụ bê bối Huawei có quy mô và mức độ nghiêm trọng không kém Qatargate, đồng thời nhấn mạnh rằng nếu Nghị viện châu Âu muốn bảo vệ tính liêm chính của mình, họ cần thúc đẩy cải cách đạo đức một cách toàn diện và triệt để.
