Chính sách "giảm kép" của Trung Quốc về dạy thêm: Học sinh bị áp lực cả "thừa" lẫn "thiếu"

Chương trình đánh giá học sinh quốc tế (PISA) chỉ ra Trung Quốc tiếp tục là quốc gia dẫn đầu về xếp hạng học sinh. Không chỉ ở Thượng Hải và Bắc Kinh, học sinh ở các vùng nông thôn, vùng khó khăn cũng vượt trội so với các bạn cùng lứa ở một số quốc gia. Tuy nhiên, vị thế này cũng gây nhiều áp lực trong môi trường học tập, khi trẻ em phải dành quá nhiều thời gian cho việc học tập trong khi rất ít thời gian nghỉ ngơi hoặc vận động.

Thừa thời gian học

Các nghiên cứu cho thấy, thời gian mà thanh, thiếu niên Trung Quốc dành cho học tập nằm trong số các nước cao nhất thế giới. Trẻ em từ 12 - 14 tuổi ở Thượng Hải dành 8 - 9 tiếng mỗi ngày để học chính khóa. Thời gian học trung bình của học sinh là 55 giờ/tuần, cao hơn rất nhiều so với mức trung bình trên thế giới là 44 giờ. Con số thực tế còn lớn hơn rất nhiều bởi hầu hết học sinh Trung Quốc còn tiếp tục tham gia các lớp học thêm hoặc gia sư ngoài giờ.

Hình ảnh trong bộ phim truyền hình nổi tiếng của Trung Quốc năm 2021 kể về một phụ huynh ám ảnh bởi thành tích học tập của con và rơi vào cuộc đua học thêm. Nguồn: Market Place
Hình ảnh trong bộ phim truyền hình nổi tiếng của Trung Quốc năm 2021 kể về một phụ huynh ám ảnh bởi thành tích học tập của con và rơi vào cuộc đua học thêm. Nguồn: Market Place

Do áp lực cạnh tranh của kỳ thi tuyển sinh đại học (kỳ thi cao khảo), học sinh trung học phổ thông ở các thành phố hàng đầu của Trung Quốc hầu hết tìm cách cải thiện thành tích học tập của mình qua các lớp học thêm. Tại Thượng Hải, hơn 45% học sinh tham gia các lớp học thêm ít nhất 4 giờ một tuần và hơn 20% dành hơn 4 giờ để học phụ đạo. Giờ học phụ đạo của các em vào cuối tuần cũng tăng từ 0,7 giờ lên 2,1 giờ từ 2005 đến 2015.

Thiếu thời gian ngủ, vận động, vui chơi

Thiếu ngủ đã trở thành một căn bệnh của học sinh Trung Quốc, vì bài tập về nhà, có khối lượng lớn, chỉ có thể được hoàn thành sau giờ học thêm. Nghiên cứu do nền tảng giáo dục Trung Quốc Afanti thực hiện đã chỉ ra rằng 45% học sinh rất vất vả trong việc hoàn thành bài tập về nhà vì thiếu thời gian. 87,6% học sinh trung học cơ sở hoặc trung học phổ thông (tuổi từ 13 - 18) hoàn thành bài tập về nhà sau 10 giờ tối và ngủ trung bình dưới 8 giờ. 13,3% học sinh tiểu học (tuổi từ 6 - 12) bị thiếu ngủ trầm trọng vào các ngày trong tuần.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, khối lượng bài tập về nhà được giao vào các ngày trong tuần có mối tương quan tỷ lệ thuận với tỷ lệ thanh thiếu niên Trung Quốc thừa cân. Tỷ lệ béo phì ở trẻ em Trung Quốc từ 5 đến 19 tuổi đã vượt quá 18% vào năm 2016, gần gấp 5 lần tỷ lệ này được ghi nhận vào năm 1975. Học sinh tiểu học từ 7 đến 8 tuổi đối mặt với nguy cơ béo phì nghiêm trọng nhất, với tỷ lệ 5,7% đối với bé trai và 8% đối với bé gái. 19,6% học sinh lớp 1 bị thừa cân và tỷ lệ béo phì ở học sinh tiểu học từ lớp 1 đến lớp 3 đang tăng nhanh hơn so với học sinh từ lớp 4 đến lớp 6.

… và những câu chuyện đáng tiếc

Vào năm 2008, dư luận Trung Quốc rúng động bởi vụ tự tử của một bé gái được coi là thần đồng nhỏ tuổi. Cô bé Đàm Dao (sinh năm 1994) thể hiện tố chất thần đồng từ nhỏ khi 4 tuổi đã vào học lớp 1 và liên tục vượt cấp nên khi 12 tuổi đã là học sinh của một trường chuyên cấp 3 trọng điểm số 1 ở Chi Giang. Năm 2008, cô bé bất ngờ tự tử và để lại một lá thư tuyệt mệnh, trong đó nói rằng đã quá mệt mỏi vì áp lực học tập.

Tự tử được ghi nhận là nguyên nhân gây tử vong cao nhất ở thanh, thiếu niên Trung Quốc. Năm 2013 chứng kiến 79 vụ tự tử ở học sinh tiểu học và trung học có nguyên nhân trực tiếp từ áp lực của nền giáo dục chú trọng thi cử ở Trung Quốc và sự cạnh tranh khốc liệt ở các trường học. Thống kê cho thấy, 63% các vụ tự tử thường xảy ra vào học kỳ thứ hai, thời điểm kỳ thi tuyển sinh trung học phổ thông và kỳ thi tuyển sinh đại học đang đến gần. Trầm cảm do căng thẳng là một yếu tố hàng đầu gây ra tự tử và hơn 10% thanh, thiếu niên Trung Quốc bị trầm cảm. Hơn nữa, Trung Quốc cũng thiếu các nguồn lực để cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý đầy đủ, điều này gây khó khăn cho học sinh gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần.

Kỳ vọng và áp lực

Chi phí giáo dục cao dẫn đến áp lực kinh tế đáng kể đối với các gia đình Trung Quốc. Khảo sát hộ gia đình của Viện Nghiên cứu tài chính giáo dục Trung Quốc (CIEFR) cho thấy, các gia đình Trung Quốc đã chi 296 tỷ USD cho giáo dục mầm non và tiểu học từ năm 2016 đến năm 2017, mặc dù giáo dục bắt buộc được miễn học phí hoàn toàn. Các gia đình ở các thành phố hạng nhất chi trung bình 16.800 nhân dân tệ cho giáo dục của học sinh trong giai đoạn giáo dục bắt buộc. Họ coi việc bỏ tiền cho con cái học thêm là khoản “đầu tư cho tương lai”.

Các gia đình Trung Quốc chịu ảnh hưởng của Nho giáo và khoảng cách thu nhập cao giữa các trình độ giáo dục đều có quan niệm rằng, thành tích học tập tốt cũng như việc vào được một trường đại học là con đường duy nhất để có được vị trí trong xã hội sau này. Quan niệm này, cùng với tâm lý đố kỵ và nỗi sợ hãi do thua kém khiến các gia đình tăng chi tiêu cho giáo dục, đặc biệt là cho việc học thêm đắt đỏ sau giờ học.

Thế giới 24h

Prensa Latina ca ngợi thông điệp “Dân tộc Việt Nam là một” của Tổng Bí thư Tô Lâm
Thế giới 24h

Prensa Latina ca ngợi thông điệp “Dân tộc Việt Nam là một” của Tổng Bí thư Tô Lâm

Bài viết “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một” của Tổng Bí thư Tô Lâm đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của hãng Thông tấn xã Mỹ Latin Prensa Latina, được Prensa Latina trích dẫn và đăng lại trong loạt bài nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975-30.4.2025).

Thái Lan xem xét thành lập các đặc khu kinh tế mới
Thế giới 24h

Thái Lan xem xét thành lập các đặc khu kinh tế mới

Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra dự kiến sẽ xem xét kế hoạch thành lập các đặc khu kinh tế mới ở phía Bắc và Đông Bắc, trong nỗ lực thúc đẩy kinh tế tại các khu vực nằm cách xa Hành lang kinh tế phía Đông (EEC), vốn đã được đầu tư mạnh mẽ trong mấy năm trở lại đây.

Nguồn: Shutterstock
Thế giới 24h

Bảo vệ người lao động trong kỷ nguyên AI

Trong kỷ nguyên kỹ thuật số và ứng dụng AI, bảo vệ người lao động không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là thước đo của sự tiến bộ xã hội; các chính sách bảo vệ người lao động đang được mở rộng để đáp ứng những thay đổi sâu rộng của nền kinh tế toàn cầu, từ bảo đảm mức lương đủ sống, môi trường làm việc an toàn, đến quyền lợi về bảo hiểm… Bảo vệ quyền lợi của người lao động là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội công bằng, bền vững và nhân văn.

Lớp học về giấc ngủ cho thanh thiếu niên ở Mỹ thu hút sự quan tâm
Nhịp cầu giáo dục

Lớp học về giấc ngủ cho thanh thiếu niên ở Mỹ thu hút sự quan tâm

Các nghiên cứu gần đây ngày càng chứng tỏ rằng, chất lượng giấc ngủ có liên quan chặt chẽ đến tâm trạng, sức khỏe tinh thần và các hành vi tự làm hại bản thân. Trong nhiều năm qua, các chuyên gia về giấc ngủ đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng khủng hoảng giấc ngủ ở thanh thiếu niên. Cải thiện chất lượng giấc ngủ cho các em cần sự phối hợp của cả nhà trường, gia đình và xã hội.

Canada hướng tới giấc mơ châu Á
Thế giới 24h

Canada hướng tới giấc mơ châu Á

Ngày 28.4 giờ địa phương (ngày 29.4 giờ Việt Nam), cử tri Canada sẽ đi bỏ phiếu bầu Nghị viện khóa mới. Trong bối cảnh các chính sách của nước láng giềng Hoa Kỳ đang tác động sâu sắc tới sự lựa chọn của cử tri, Canada phải khẩn trương xác định lại ưu tiên đối ngoại và thương mại quốc tế của mình. 

NATO đối mặt sức ép tăng chi tiêu quốc phòng
Thế giới 24h

NATO đối mặt sức ép tăng chi tiêu quốc phòng

Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Mark Rutte vừa có chuyến thăm Mỹ và hội đàm với nhiều quan chức cấp cao của Nhà Trắng. Tại đây, người đứng đầu NATO tiếp tục lên tiếng kêu gọi các thành viên NATO tăng chi tiêu quân sự trong thời gian tới.

Mỹ khôi phục tình trạng pháp lý cho sinh viên nước ngoài
Thế giới 24h

Mỹ khôi phục tình trạng pháp lý cho sinh viên nước ngoài

Ngày 25.4, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ khôi phục tình trạng cư trú hợp pháp cho sinh viên quốc tế tại Mỹ, sau làn sóng kiện tụng từ sinh viên phản đối việc đột ngột bị đình chỉ thị thực những ngày qua. Tuy nhiên, Mỹ vẫn để ngỏ khả năng xây dựng các chính sách cung cấp khuôn khổ pháp lý để thực thi việc đình chỉ này trong tương lai.

Trung Quốc có thể xóa bỏ thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ
Thế giới 24h

Trung Quốc có thể xóa bỏ thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ

Chính phủ Trung Quốc đang cân nhắc việc hoãn áp thuế 125% đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ, do chi phí kinh tế của cuộc chiến thương mại ăn miếng trả miếng đang đè nặng lên một số ngành công nghiệp nhất định, hãng tin Bloomberg dẫn nguồn tin hiểu rõ vấn đề cho biết.

Sinh viên Trung Quốc đang dần từ bỏ “giấc mơ Mỹ”
Nhịp cầu giáo dục

Sinh viên Trung Quốc đang dần từ bỏ “giấc mơ Mỹ”

Thời gian gần đây, việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump siết chặt thị thực và cắt giảm tài trợ cho các trường Đại học đã trở thành mối lo ngại lớn đối với sinh viên quốc tế. Với sinh viên Trung Quốc, nhiều người chia sẻ khó khăn còn gia tăng do cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh và làn sóng phân biệt ngày càng rõ rệt, khiến “giấc mơ Mỹ” không còn trở thành một sự lựa chọn hàng đầu.

Gian nan con đường chấm dứt xung đột Nga - Ukraine
Thế giới 24h

Gian nan con đường chấm dứt xung đột Nga - Ukraine

Những diễn biến gần đây giữa Nga và Ukraine đã cho thấy tính thiếu chắc chắn về các nỗ lực ngoại giao nhằm chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài hơn 3 năm qua. Bản thân Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng phải thừa nhận, chấm dứt cuộc xung đột này khó khăn hơn ông tưởng.

Nhà Trắng cân nhắc cắt giảm thuế đối với Trung Quốc: Dấu hiệu hạ nhiệt căng thẳng
Quốc tế

Nhà Trắng cân nhắc cắt giảm thuế đối với Trung Quốc: Dấu hiệu hạ nhiệt căng thẳng

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang cân nhắc giảm thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc để giảm căng thẳng thương mại. Bản thân Tổng thống Trump đánh tiếng thuế quan có thể được cắt giảm hơn một nửa. Mặc dù con số này vẫn ở mức rất cao và không có ý nghĩa về mặt thương mại, nhưng đã cho thấy thiện chí của hai cường quốc sẵn sàng “xuống thang”.

Mỹ cân nhắc thưởng tiền để khuyến khích phụ nữ sinh con
Thế giới 24h

Mỹ cân nhắc thưởng tiền để khuyến khích phụ nữ sinh con

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang xem xét hàng loạt biện pháp khuyến khích người dân lập gia đình và sinh con, khi tỷ lệ sinh ở nước này liên tục giảm và hiện tiệm cận mức thấp kỷ lục. Một trong những biện pháp được đề xuất là thưởng tiền mặt trị giá 5.000 USD (khoảng 130 triệu đồng) cho mỗi phụ nữ Mỹ sau khi sinh con.

Thổ Nhĩ Kỳ rung chuyển vì động đất
Thế giới 24h

Thổ Nhĩ Kỳ rung chuyển vì động đất

Theo Cơ quan Quản lý thảm họa và tình trạng khẩn cấp của Thổ Nhĩ Kỳ (AFAD), trận động đất mạnh 6,2 độ Richter xảy ra ở Biển Marmara gần Silivri, nằm cách Thủ đô Istanbul khoảng 70km về phía Tây, các cơn dư chấn vẫn đang tiếp diễn.