Theo số liệu do Công ty giám sát chất lượng không khí IQAir của Thụy Sĩ tổng hợp, chỉ có 7 quốc gia gồm Australia, New Zealand, Bahamas, Barbados, Grenada, Estonia và Iceland đạt tiêu chuẩn chất lượng không khí theo hướng dẫn của WHO.
Trong khi đó, CH Chad và Bangladesh là những quốc gia ô nhiễm nhất thế giới vào năm 2024, với mức độ khói bụi trung bình cao hơn 15 lần so với hướng dẫn của WHO.
Tuy nhiên, quá trình tổng hợp dữ liệu vẫn có những khoảng trống đáng kể, đặc biệt là ở Châu Á và Châu Phi, làm lu mờ bức tranh toàn cầu. Trước đây, nhiều nước đang phát triển chỉ có thể dựa vào các máy cảm biến chất lượng không khí gắn trên các tòa nhà đại sứ quán và lãnh sự quán Hoa Kỳ để theo dõi mức độ khói bụi. Tuy nhiên, gần đây, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã chấm dứt chương trình này, với lý do hạn chế về ngân sách. Điều này đã khiến hơn 17 năm dữ liệu đã bị xóa khỏi trang web giám sát chất lượng không khí chính thức của chính phủ Hoa Kỳ airnow.gov vào tuần trước.
Christi Chester-Schroeder, Giám đốc khoa học chất lượng không khí của IQAir, cho biết: "Hầu hết các quốc gia đều có một số nguồn dữ liệu khác, nhưng quyết định của Chính phủ Mỹ sẽ tác động đáng kể đến Châu Phi, vì thông thường đây là nguồn dữ liệu giám sát chất lượng không khí theo thời gian thực duy nhất có sẵn công khai".
Những lo ngại về dữ liệu đã khiến Chad bị loại khỏi danh sách năm 2023 của IQAir, nhưng nước này cũng được xếp hạng là quốc gia ô nhiễm nhất vào năm 2022, chịu ảnh hưởng của bụi Sahara cũng như tình trạng đốt nương rẫy không kiểm soát.
Nồng độ trung bình của các hạt nhỏ, nguy hiểm trong không khí được gọi là PM2.5 đã đạt 91,8 microgam trên mét khối (mg/m3) vào năm ngoái tại quốc gia này, cao hơn một chút so với năm 2022. WHO khuyến cáo mức này không quá 5 mg/m3, một tiêu chuẩn chỉ có 17% thành phố đạt được vào năm ngoái.
Ấn Độ, quốc gia đứng thứ năm trong bảng xếp hạng ô nhiễm không khí, sau Chad, Bangladesh, Pakistan và Cộng hòa Dân chủ Congo, ghi nhận mức PM2.5 trung bình giảm 7% trong năm xuống còn 50,6 mg/m3. Nhưng quốc gia này chiếm tới 12 trong số 20 thành phố ô nhiễm nhất, trong đó Byrnihat, một thành phố công nghiệp hóa mạnh ở phía đông bắc đất nước, đứng đầu với mức PM2.5 trung bình là 128 mg/m3.
Ông Chester-Schroeder cảnh báo rằng biến đổi khí hậu đang đóng vai trò ngày càng lớn trong việc gia tăng ô nhiễm, khi nhiệt độ cao hơn gây ra các vụ cháy rừng dữ dội và kéo dài hơn, quét qua một số khu vực Đông Nam Á và Nam Mỹ.
Christa Hasenkopf, giám đốc Chương trình Không khí sạch tại Viện Chính sách Năng lượng (EPIC) của Đại học Chicago, cho biết ít nhất 34 quốc gia sẽ mất quyền truy cập vào dữ liệu ô nhiễm đáng tin cậy sau khi chương trình của Hoa Kỳ kết thúc.
Bà Hasenkopf cho biết chương trình của Bộ Ngoại giao đã cải thiện chất lượng không khí tại các thành phố nơi đặt máy theo dõi, giúp tăng tuổi thọ và thậm chí giảm mức trợ cấp nguy hiểm cho các nhà ngoại giao Hoa Kỳ, nghĩa là chương trình đã tự chi trả. "Đây là một đòn giáng mạnh vào những nỗ lực cải thiện chất lượng không khí trên toàn thế giới", bà nói.
