Rà soát, hoàn thiện pháp luật

Ngày 30.12.2021, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 2238/QĐ-TTg về việc thực hiện Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2030. Ngay sau khi Quyết định được ban hành, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 2 Chương trình thuộc Chiến lược: Chương trình Phòng, chống bạo lực gia đình trong tình hình mới đến năm 2025 (Quyết định số 45/QĐ-TTg ngày 13.1.2022) và Chương trình giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình đến năm 2030 (Quyết định số 96/QĐ-TTg ngày 19.1.2022).

Ngay sau đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng hồ sơ trình Chính phủ trình Quốc hội Khóa XV đã thông qua Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2023. Đồng thời, tiếp tục rà soát, hoàn thiện, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về: giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình; phòng, chống bạo lực gia đình; thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới, phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em và chăm sóc người cao tuổi; ngăn chặn các tác động tiêu cực đến sự phát triển của gia đình trong xã hội hiện đại.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết đang tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao tại Chiến lược và các chương trình của Chiến lược. Tập trung xây dựng, tổ chức thử nghiệm dịch vụ công về giáo dục kiến thức, kỹ năng xây dựng gia đình hạnh phúc trước khi kết hôn; xây dựng và tổ chức thí điểm bộ chỉ số gia đình hạnh phúc.

Thời gian qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đẩy mạnh nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành, cộng đồng và mọi cá nhân trong xã hội, đặc biệt là người đứng đầu cơ quan, đơn vị, tổ chức về vị trí, vai trò, giá trị của gia đình trong phát triển bền vững kinh tế - xã hội của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng và phát triển gia đình. Tăng cường, đổi mới, đa dạng hóa nội dung, hình thức và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống ngay từ trong gia đình; giáo dục, phòng ngừa tác động tiêu cực ảnh hưởng đến sự phát triển của gia đình, đặc biệt là các gia đình trẻ.

Đầu tư xứng tầm, huy động nguồn lực cho công tác gia đình

Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, quá trình triển khai thực hiện nhiệm vụ công tác gia đình tại các địa phương trên cả nước cũng gặp một số hạn chế, bất cập. Đó là, một số cấp ủy Đảng, chính quyền, cơ quan, ban, ngành, đoàn thể chưa thực sự quan tâm đến công tác gia đình cũng như việc tổ chức quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện Chiến lược. Việc tổ chức triển khai thực hiện Chiến lược còn lúng túng, chưa đề ra được biện pháp cụ thể, chưa thật sự coi trọng công tác gia đình, còn cho đó là việc riêng của ngành văn hóa; kinh phí cấp cho công tác gia đình còn hạn hẹp, chủ yếu là lồng ghép với các chương trình, nhiệm vụ về phát triển văn hóa, xã hội.

Nguồn lực đầu tư cho công tác gia đình nói chung, thực hiện Chiến lược nói riêng còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Đội ngũ cán bộ làm công tác gia đình tại địa phương thường xuyên thay đổi, biến động. Hiện nay một số Phòng Xây dựng nếp sống văn hóa và gia đình tại các Sở đã sáp nhập thành Phòng Nghiệp vụ văn hóa, giảm cán bộ thực hiện công tác gia đình; chưa có mạng lưới cộng tác viên về lĩnh vực gia đình ở cơ sở.

Công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến kiến thức về gia đình cũng bộc lộ một số tồn tại như: thiếu tài liệu tập huấn, tài liệu truyền thông và đội ngũ báo cáo viên. Thực tế này dẫn đến nhiều gia đình chưa nhận thức hết tầm quan trọng của việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật, giáo dục đạo đức, lối sống cho các thành viên...

Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết sẽ tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên đối với công tác gia đình trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ, chương trình, đề án đã được quy định trong Chiến lược; đưa công tác gia đình là một trong những nội dung quan trọng trong các kế hoạch, chương trình, nhiệm vụ công tác của địa phương.

Tăng cường tuyên truyền, phổ biến các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác gia đình. Tăng cường và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác gia đình. Thường xuyên quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác gia đình, đặc biệt là cấp cơ sở (thôn, ấp, bản, khu phố, cộng đồng dân cư).

Ban hành thí điểm Bộ chỉ số gia đình hạnh phúc; tổ chức thử nghiệm dịch vụ công về giáo dục kiến thức, kỹ năng xây dựng gia đình hạnh phúc trước khi kết hôn. Nghiên cứu, đánh giá tổng thể về gia đình; xây dựng cơ sở dữ liệu về gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình.

Đầu tư kinh phí từ nguồn ngân sách Nhà nước xứng tầm với việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đề ra; đẩy mạnh công tác xã hội hóa, huy động các nguồn lực cho công tác gia đình. Khen thưởng, động viên kịp thời những tập thể, cá nhân tiêu biểu có thành tích xuất sắc trong việc chỉ đạo, triển khai, thực hiện công tác gia đình.

Để đạt được các mục tiêu Chiến lược đề ra, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch kiến nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo, bố trí nguồn nhân lực, kinh phí cho bộ máy cơ quan quản lý Nhà nước về công tác gia đình từ tỉnh đến cơ sở. Các bộ, ban, ngành, đoàn thể ở Trung ương tiếp tục quan tâm, ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn về công tác gia đình; tích cực triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ, đề án, chương trình về công tác gia đình đã được quy định trong Chiến lược.

Đối với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đề nghị tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc triển khai, thực hiện các nội dung về công tác gia đình; tăng nguồn lực cho công tác gia đình tại địa phương. Đưa các chỉ tiêu về gia đình vào chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội địa phương, gắn việc thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu về công tác gia đình với trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Thực hiện nghiêm công tác báo cáo, kịp thời điều tra, xử lý nghiêm minh các vi phạm pháp luật về gia đình...