3/10 người trưởng thành bị cholesterol máu cao

Đó là số liệu được đưa ra trong buổi Hội thảo Báo động thực trạng thừa Cholesterol: Hệ lụy và giải pháp do Tổng hội Y học Việt Nam, Viện Y học ứng dụng Việt Nam tổ chức, ngày 25.8.

Phát biểu tại Hội thảo, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội Y học các nước Đông Nam Á, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam PGS. TS Nguyễn Thị Xuyên nhấn mạnh, theo thống kê về gánh nặng bệnh tật toàn cầu vào năm 2019, rối loạn lipid máu, thường được biết tới với tên gọi mỡ máu cao gây ra gần 4,4 triệu ca tử vong, tương đương 7,78% số ca tử vong trên toàn cầu và được xác định là một trong các yếu tố nguy cơ chính của nhiều bệnh mạn tính không lây. Nhưng đáng lo ngại hơn, tại Việt Nam, theo thống kê, có đến gần 50% người trưởng thành sống tại thành thị bị mỡ máu cao. Trong đó, thừa cholesterol do chế độ dinh dưỡng và vận động không hợp lý là nguyên nhân chính gây nên tình trạng này”.

Mỡ máu cao đã và đang trở thành vấn đề báo động, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, nhưng cộng đồng vẫn chưa được trang bị kiến thức đúng đắn, trong khi tình trạng này có thể dự phòng và kiểm soát được thông qua chế độ dinh dưỡng và vận động.

Tại Hội thảo, PGS. TS Nguyễn Quang Dũng, Phó Trưởng bộ môn Dinh dưỡng và An toàn thực phẩm (Đại học Y Hà Nội) kiêm Phó trưởng Khoa Dinh dưỡng và tiết chế (Bệnh viện Phổi Trung ương) đã cập nhật một số xu hướng thay đổi về tình hình rối loạn chuyển hóa lipid máu, thừa cholesterol hiện nay trên thế giới, giải thích mối quan hệ giữa thừa cholesterol và tình trạng mỡ máu cao, đồng thời nhấn mạnh đến những hậu quả nghiêm trọng mà nó có thể gây ra đối với sức khỏe.

Theo PGS. TS Nguyễn Quang Dũng, trên toàn cầu, một phần ba số ca nhồi máu cơ tim là do tăng cholesterol máu. Việc tăng cholesterol máu gây ra 2,6 triệu ca tử vong mỗi năm (4,5% tổng số tử vong). Thống kê năm 2008, tỷ lệ cholesterol máu cao ở người trưởng thành trên toàn cầu là 39% (37% nam và 40% nữ). Tại Việt Nam, cứ 10 người trưởng thành có 3 người cholesterol máu cao (30%), ở thành thị là 44,3%. Hơn 50% phụ nữ 50-65 tuổi bị thừa cholesterol máu. “Chứng tỏ cộng động có thái độ thờ ơ với tăng cholesterol-mỡ máu như ăn nhiều đồ xào rán, nhiều thịt mỡ, ít rau, trái cây, ít hoạt động thể lực”, PGS. TS Dũng cho hay.

Việc tăng cholesterol xấu (LDL cholesterol) là nguyên ngây gây tử vong xếp hạng 15 năm 1990, xếp hạng 11 năm 2007 và hạng 8 năm 2019. Không chỉ vậy, tăng cholesterol còn gây tác động xấu đến hệ tim mạch, tuần hoàn, hệ nội tiết, hệ thần kinh, hệ tiêu hóa. “Cần tầm soát cholesterol máu ở mọi đối tượng: người trẻ tuổi, trung niên, cao tuổi, nam và nữ, người có và không có bệnh tim”, PGS.TS Dũng nhấn mạnh.

Hạn chế sử dụng nguồn chất béo từ phủ tạng động vật, mỡ động vật…

Tại Hội thảo, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam TS. BS Trương Hồng Sơn đưa ra khuyến nghị dinh dưỡng mới nhất dành cho người bị thừa cholesterol trong máu từ các tổ chức quốc tế cũng như tại Việt Nam. TS. BS Trương Hồng Sơn đã phân tích cụ thể ảnh hưởng của một số yếu tố dinh dưỡng đến tình trạng cholesterol máu, từ đó đưa ra các hướng dẫn cụ thể về việc lựa chọn từng nhóm thực phẩm tốt cho người bị mỡ máu cao, đặc biệt là những thực phẩm có chứa Phytosterol và Gamma-Oryzanol, hai dưỡng chất đã được nhiều nghiên cứu chứng minh có khả năng làm giảm cholesterol, ngăn ngừa mỡ máu.

TS. BS Trương Hồng Sơn nhấn mạnh đến quan điểm sai lầm của người Việt cho rằng để giảm cholesterol, ngừa mỡ máu cao thì cần loại bỏ hoàn toàn chất béo ra khỏi khẩu phần ăn. Đây là quan niệm không đúng vì chất béo là một nhóm chất thiết yếu mà cơ thể cần bổ sung mỗi ngày với hàm lượng hợp lý. Nhiều chế độ ăn tốt cho sức khoẻ trên thế giới cũng nhấn mạnh đến việc không cần thiết phải kiêng sử dụng chất béo hoàn toàn. “Thay vì loại bỏ, chúng ta cần chọn lọc nguồn chất béo có lợi cho sức khoẻ để nạp vào cơ thể. Cụ thể, nên hạn chế sử dụng nguồn chất béo từ phủ tạng động vật, mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp… Thay vào đó, cần tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi - thường được tìm thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích; trong quả bơ, ô liu, trong các loại dầu thực vật như dầu gạo lứt, dầu đậu nành, dầu hướng dương…Ưu tiên sử dụng các loại dầu ăn có chứa dưỡng chất Gamma-Oryzanol và Phytosterol vì còn có khả năng giảm hấp thụ cholesterol từ thực phẩm”, TS. BS Trương Hồng Sơn cho biết.

Bên cạnh đó, TS. BS Trương Hồng Sơn đã đưa ra gợi ý về thực đơn chuẩn LIGHT dành cho người bị mỡ máu cao, dựa trên 5 nguyên tắc: L - Lựa chọn chất béo có lợi; I - Ít tiêu thụ da mỡ, nội tạng động vật; G - Giảm muối khi nấu nướng; H - Hạn chế rượu, bia; T - Tăng cường rau xanh, ngũ cốc.