Đề xuất điều chỉnh một số nội dung để nâng cao hiệu quả thực thi Luật Thủy Lợi

Luật Thuỷ lợi đã được Quốc hội thông qua năm 2017 và có hiệu lực thi hành từ 1.7.2018.

Sau hơn 6 năm thi hành, Luật Thuỷ lợi đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi phục vụ phát triển kinh tế-xã hội đất nước.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn còn những vướng mắc trong các hoạt động từ đầu tư xây dựng đến quản lý khai thác, bảo vệ công trình. Những vướng mắc này đặt ra yêu cầu phải rà soát, đánh giá kết quả thi hành Luật Thuỷ lợi.

Năm 2024, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) hỗ trợ Cục Thủy lợi tiến hành khảo sát, rà soát, đánh giá việc thực thi Luật Thủy lợi từ tháng 5-8.2024.

Việc rà soát, đánh giá Luật Thuỷ lợi được tiến hành trên cơ sở: (i) rà soát đánh giá những tồn tại vướng mắc trong quá trình thực thi dựa trên kết quả tổng hợp báo cáo đánh giá của các tỉnh, thành và kết quả tham vấn tại 08 địa phương đại diện theo vùng địa lý và loại hình tổ chức quản lý khai thác (các tỉnh Bắc Giang, Nam Định, Quảng Bình, Ninh Thuận, Đắc Lắk, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An và Hậu Giang); và (ii) rà soát các quy định của các luật khác có liên quan (09 luật) đến Luật Thủy lợi.

Việc rà soát, đánh giá đã chỉ ra những bất cập, hạn chế, tồn tại và nguyên nhân, đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường hiệu lực pháp lý và hiệu quả của công tác thủy lợi, phục vụ xây dựng sửa đổi bổ sung Luật Thủy lợi và các văn bản pháp luật có liên quan.

Những hạn chế về việc thực thi Luật Thuỷ lợi và các văn bản pháp luật có liên quan

Quá trình rà soát, đánh giá từ báo cáo tổng hợp của các địa phương và tham vấn với 08 tỉnh cho thấy, việc thực thi Luật Thuỷ lợi có một số vấn đề chính đang gặp nhiều vướng mắc cần được tháo gỡ như sau:

- (i) Đầu tư xây dựng công trình thuỷ lợi nhất là sửa chữa, bảo trì, vẫn còn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế của nhiều địa phương, nhất là công trình thuỷ lợi nhỏ, thuỷ lợi nội đồng;

- (ii) Phân cấp quản lý công trình thuỷ lợi còn hạn chế, chưa gắn với quản lý kết cấu hạ tầng thuỷ lợi, tiêu chí phân cấp vẫn chưa đề cập đến hết những đặc thù của các địa phương, loại hình tổ chức quản lý khai thác công trình thuỷ lợi ở một số địa phương chưa đúng với quy định của Luật, năng lực của các tổ chức quản lý khai thác còn hạn chế, nhất là các tổ chức thuỷ lợi cơ sở. Hoạt động quản lý khai thác chưa đem lại hiệu quả cao. Nhiều doanh nghiệp chưa chủ động, mở rộng các hoạt động dịch vụ khác để khai thác tiềm năng của hệ thống;

- (iii) Chưa thực hiện được các quy định về xây dựng, ban hành và thực thi giá sản phẩm, dịch vụ thuỷ lợi trong khi đó cơ chế hỗ trợ tiền sử dụng sản phẩm dịch vụ thuỷ lợi chưa đầy đủ, thủ tục phức tạp khiến cho vấn đề này trở thành một trong những hạn chế lớn nhất, ảnh hưởng đến toàn bộ các hoạt động quản lý, vận hành và bảo vệ để phát huy hiệu quả hệ thống công trình thuỷ lợi;

- (iv) Công tác vận hành, bảo vệ công trình thuỷ lợi cũng còn nhiều vướng mắc, nhiều hệ thống công trình thuỷ lợi chưa có quy trình vận hành. Việc cắm mốc hành lang bảo vệ, xử lý vi phạm trong hành lang bảo vệ công trình còn nhiều khó khăn, vẫn còn những vi phạm chưa xử lý triệt để;

- (v) Việc cấp phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi còn gặp nhiều khó khăn, phức tạp kéo dài từ khâu lập hồ sơ đến công tác thẩm định, việc quản lý, giám sát chất lượng nước trong hệ thống công trình thuỷ lợi cũng là vấn đề nổi cộm ở nhiều địa phương.

Một số nội dung còn chưa thống nhất của Luật Thuỷ lợi với các Luật hiện hành khác

Kết quả rà soát với hệ thống văn bản luật hiện hành có 5 nhóm vấn đề chính có liên quan đến 09 luật (Tài Nguyên nước, Đất đai, Bảo vệ môi trường, Luật Giá, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Điện lực, Luật Khoáng sản và Luật Ngân sách, Luật Hợp tác xã).

Năm nhóm vấn đề của Luật Thủy lợi có nội dung liên quan đến các luật khác, sắp xếp theo thứ tự mức độ ảnh hưởng đến hiệu quả, hiệu lực thực thi Luật Thuỷ lợi bao gồm: (i) Giá sản phẩm dịch vụ thuỷ lợi; (ii) Quản lý, khai thác, vận hành công trình thuỷ lợi gồm cả kết cấu hạ tầng; (iii) Bảo vệ, đảm bảo an toàn công trình thuỷ lợi; (iv) Chất lượng nước; và (vi) Quy hoạch, đầu tư xây dựng công trình thuỷ lợi. Về cơ bản các nhóm vấn đề chính này cũng tương đối phù hợp với các tồn tại rút ra từ quá trình rà soát, tham vấn, đánh giá và tổng kết việc thi hành Luật Thuỷ lợi của các địa phương trên toàn quốc.

Đề xuất điều chỉnh một số nội dung và các quy định có liên quan

Căn cứ vào kết quả rà soát việc thực thi Luật Thuỷ lợi, một số đề xuất lớn để sửa đổi, nâng cao hiệu quả, hiệu lực thực thi Luật theo thứ tự ưu tiên bao gồm bao gồm:

(i) Sớm sửa đổi các quy định về giá sản phẩm, dịch thuỷ lợi và cơ chế miễn, giảm tiền sử dụng sản phẩm dịch vụ thuỷ lợi theo quy định cụ thể tại Nghị định 96/2018. Cụ thể là sửa đổi nguyên tắc, phương pháp định giá sản phẩm, dịch vụ công ích đảm bảo tính đúng, đủ các khoản chi phí. Điều chỉnh, cải thiện cơ chế cấp đủ kinh phí hỗ trợ tiền sử dụng sản phẩm dịch vụ công ích thuỷ lợi.

(ii) Sửa đổi các quy định để tăng cường phân cấp quản lý, thực hiện sắp xếp, kiện toàn tổ chức quản lý khai thác để nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác công trình thuỷ lợi: Thực hiện phân cấp quản lý khai thác công trình thuỷ lợi, phát huy nội lực và vai trò của các bên liên quan, nhất là tổ chức thuỷ lợi cơ sở và người dân trong công tác thuỷ lợi, gắn phân cấp quản lý với quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng thuỷ lợi. Kiện toàn, củng cố các tổ chức thuỷ lợi bao gồm cả doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp và tổ chức thuỷ lợi cơ sở. Nâng cao chất lượng dịch vụ thuỷ lợi, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả trong hệ thống thuỷ lợi.

(iii) Tăng cường công tác vận hành, bảo vệ và đảm bảo vận hành an toàn công trình: Thực hiện các giải pháp đảm bảo an toàn công trình, tăng cường kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm trong hành lang bảo vệ công trình thuỷ lợi. Tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong việc thực thi pháp luật về thủy lợi tại địa phương. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định của Chính phủ về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước giúp các địa phương thực hiện hiệu quả bảo đảm an toàn CTTL và an ninh nguồn nước.

(iv) Tăng cường đầu tư phát triển hạ tầng thuỷ lợi có trọng tâm, theo hướng đồng bộ, hiện đại, để đảm bảo đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Bố trí đủ kinh phí từ nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước, đồng thời thu hút các nguồn lực của xã hội để xây dựng công trình thuỷ lợi.

(v) Tăng cường đôn đốc việc thực thi các quy định của Luật Thuỷ lợi để triển khai đồng bộ, hiệu quả việc thực hiện các quy định của Luật Thuỷ lợi nhất là các nội dung liên quan đến công tác quản lý, vận hành, khai thác và bảo vệ công trình thuỷ lợi.

Chính sách và cuộc sống

Ảnh minh họa.
Chính sách và cuộc sống

Quy chuẩn, tiêu chuẩn bất cập cũng là lãng phí

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm trong bài viết mới đây đặt yêu cầu trọng tâm cho công tác chống lãng phí; bài viết đã nhận diện và chỉ ra một số dạng thức lãng phí đang nổi lên hiện nay. Soi chiếu theo đó, những bất cập trong tiêu chuẩn, quy chuẩn gây khó khăn và tốn kém chi phí cho doanh nghiệp, người dân cũng là một dạng lãng phí - lãng phí nguồn lực.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp
Chính sách và cuộc sống

Phải “ngấm” ngay từ khâu soạn thảo

Dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp được Chính phủ đề nghị trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám tới để thay thế cho Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp hiện hành (Luật 69).

Ảnh minh họa
Quốc hội và Cử tri

Sớm gỡ vướng pháp lý cho bất động sản

Vướng mắc về các dự án bất động sản, thị trường bất động sản còn có nội dung chưa được tháo gỡ. Điều tiết thị trường bất động sản còn bất cập, mất cân đối cung cầu. Giá bất động sản một số địa bàn tăng cao vượt quá khả năng mua của đa số người dân, vẫn còn hiện tượng đầu cơ, thổi giá. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đã nhấn mạnh thực trạng này tại Phiên họp thứ 38 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Hóa giải nghịch lý
Chính sách và cuộc sống

Hóa giải nghịch lý

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Tổng cục Hải quan, 9 tháng năm 2024, kim ngạch nhập khẩu gạo của nước ta đạt tới gần 1 tỷ USD, tăng 57,3% so với cùng kỳ năm trước, vượt tổng kim ngạch nhập khẩu của năm 2023. Đây là mức nhập khẩu cao kỷ lục từ trước đến nay.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Doanh nghiệp vẫn còn gặp khó!

Hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn; tỷ lệ số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trên số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường vẫn cao hơn cùng kỳ. Đây là một trong những nội dung đáng chú ý được nêu trong Báo cáo của Ủy ban Kinh tế thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024; dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025.

Ảnh minh họa.
Chính sách và cuộc sống

Ưu tiên cho tăng trưởng

Nền kinh tế đang phục hồi tích cực, với tăng trưởng GDP quý III.2024 ước đạt 7,4% so với cùng kỳ, cao hơn 0,7% so với kịch bản tại Nghị quyết số 01/NQ-CP (6,7%), và khớp với kịch bản tăng trưởng cả năm 7% như đã báo cáo tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6. Tính chung 9 tháng, tăng trưởng GDP đạt 6,82%. Với diễn biến này, không còn quá lo về việc có đạt mục tiêu tăng trưởng năm nay. Tuy nhiên, phía trước vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua để đạt được những thành tựu ấn tượng hơn nữa.

Công dân tra cứu TTHC tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Bắc Giang.
Chính sách và cuộc sống

Cắt bỏ thủ tục hành chính rườm rà, ách tắc

Bên cạnh những kết quả đạt được, báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 cũng cho thấy, việc phân cấp, phân quyền, cắt giảm một số quy định, thủ tục hành chính, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, điều kiện kinh doanh rườm rà chưa triệt để, thủ tục hành chính còn rườm rà, ách tắc.

Chính sách đơn lẻ sẽ khó đạt mục tiêu
Chính sách và cuộc sống

Chính sách đơn lẻ sẽ khó đạt mục tiêu

Tại cuộc họp báo quý III.2024 diễn ra mới đây, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ đồng tình với đề xuất nghiên cứu chính sách đánh thuế với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất nhằm hạn chế đầu cơ, mua đi bán lại trong thời gian ngắn để kiếm lời của Bộ Xây dựng. Bộ Tài chính sẽ tiếp thu, nghiên cứu, hoàn thiện các chính sách thuế liên quan đến bất động sản…

Ảnh minh họa.
Chính sách và cuộc sống

Giảm thời gian xử lý thủ tục để tăng hiệu quả hỗ trợ

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang xây dựng dự thảo Nghị định về cơ chế, chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh thực vật, thay thế cho Nghị định 02/2017/NĐ-CP. Một trong những yêu cầu đặt ra là phải rút ngắn thời hạn giải quyết thủ tục hành chính để chính sách hỗ trợ nhanh chóng đến với đối tượng thụ hưởng.

Sau hơn 3 năm thực hiện Luật PPP, hiện có 31 dự án mới đang được triển khai thực hiện và 11 dự án đang chuẩn bị đầu tư theo phương thức PPP
Chính sách và cuộc sống

Không làm "sống lại" những tồn tại trước đây

Theo đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu, có khoảng 20 điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư sẽ được sửa đổi, bổ sung, tập trung vào 3 nhóm chính sách: Một là, mở rộng, đa dạng hóa lĩnh vực, hình thức, phương thức thực hiện dự án Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP); hoàn thiện cơ chế tài chính đối với dự án PPP nhằm tối đa hóa nguồn lực từ khu vực tư nhân, bảo đảm vai trò dẫn dắt của đầu tư công. Hai là, đơn giản hóa thủ tục, đẩy mạnh phân cấp quản lý nhà nước đối với dự án PPP, tạo thuận lợi cho công tác chuẩn bị đầu tư, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án. Ba là, xử lý dứt điểm những khó khăn, vướng mắc đối với dự án BOT, BT chuyển tiếp.

Lớp học tiếng Anh của cô Hà Ánh Phượng (Phú Thọ). Ảnh: qdnd.vn
Chính sách và cuộc sống

Bảo đảm chính sách khả thi

Dự án Luật Nhà giáo vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 37 vừa qua; với mong muốn tạo điều kiện để nhà giáo yên tâm công tác, tâm huyết và trách nhiệm với nghề, dự thảo đã có quy định chính sách tiền lương, đãi ngộ đối với nhà giáo.

Không nên cứng nhắc…
Chính sách và cuộc sống

Không nên cứng nhắc…

Trả lời kiến nghị của cử tri một số tỉnh, thành phố gửi đến sau Kỳ họp thứ Bảy, Quốc hội Khóa XV đề nghị xem xét sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân theo hướng điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội, mức sống và phù hợp với chủ trương tăng lương từ ngày 1.7, Bộ Tài chính vẫn “kiên định” với quan điểm chưa thể sửa đổi.

Khu đô thị mới Thủ Thiêm
Chính sách và cuộc sống

Tránh kẽ hở, bất cập khi hồi sinh dự án BT

Vì những bất cập, sai phạm, kẽ hở gây thất thoát tài sản công trong các dự án “đổi đất lấy hạ tầng”, phương thức đầu tư BT (đầu tư - chuyển giao) bị tạm dừng từ đầu năm 2021 theo quy định của Luật Đầu tư theo phương thức công - tư (PPP); sửa đổi Luật PPP lần này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất triển khai lại BT vì nhiều lý do.

Đổi mới tư duy và cách thức xây dựng pháp luật
Chính sách và cuộc sống

"Đúng vai, thuộc bài"

Đổi mới tư duy và cách thức xây dựng pháp luật là yêu cầu được Lãnh đạo Quốc hội đặc biệt nhấn mạnh tại các phiên họp vừa qua của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong đó, một quan điểm đổi mới hết sức quan trọng là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa, minh bạch hóa hệ thống pháp luật.

Ảnh minh họa
Chính sách và cuộc sống

Tránh tình trạng “nhờn” luật!

Đề nghị bổ sung trong báo cáo đầy đủ hơn về thông tin, về danh mục các bộ, ngành, địa phương, đơn vị làm tốt để biểu dương và những đơn vị chưa tốt để nhắc nhở, nhất là những nơi ít tiếp công dân... Cần làm rõ vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đã nhấn mạnh điều này tại Phiên họp thứ 37 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành chính năm 2024.

Cơ chế phải thực tế và chi tiết hơn
Chính sách và cuộc sống

Cơ chế phải thực tế và chi tiết hơn

Phát biểu tại cuộc họp của Thường trực Chính phủ về dự thảo Nghị định quy định cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Nghị định cần khuyến khích phát triển loại hình năng lượng này để phát huy tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của Việt Nam về điện mặt trời.

Ảnh minh họa.
Chính sách và cuộc sống

Giảm "dấu chân carbon" bằng những tòa nhà xanh

Tại một sự kiện về phát triển bền vững diễn ra mới đây, ông Tan Boon Thor, Giám đốc khối bất động sản thương mại và quản lý thiết kế tại Frasers Property Vietnam cho biết, hiện nhiều khách hàng chỉ thuê những công trình có chứng nhận xanh. Với các khu công nghiệp, nhiều nhà đầu tư cũng kiểm tra kỹ càng xem công trình họ sắp thuê có thực sự xanh như giấy chứng nhận hay không.