Việc nâng cao vai trò giám sát của Quốc hội, HĐND là hoàn toàn phù hợp

Cho rằng quy định như Luật hiện hành chưa làm rõ nội hàm của từ “giám sát”, một số ý kiến cho rằng, cần hoàn thiện khoản 1 Điều 2 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 theo hướng bổ sung các hình thức giám sát. Bên cạnh đó, cần quan tâm đến công tác phối hợp giữa Đoàn ĐBQH và HĐND trong thực hiện giám sát.

Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Mai Bộ:
N
ghiên cứu kỹ tiêu chí lựa chọn chuyên đề giám sát

Tại khoản 1 Điều 2 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 giải thích từ “giám sát”, tuy nhiên nội dung chưa làm rõ nội hàm của từ “giám sát” với “xem xét báo cáo”, “xem xét các văn bản quy phạm pháp luật”, “giám sát chuyên đề”, “chất vấn”, “giải trình” và “lấy phiếu tín nhiệm”.

Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Mai Bộ

Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Mai Bộ

Tại khoản 5 và 6 Điều này có giải thích “Giám sát của Quốc hội” và “Giám sát của HĐND” gồm các giám sát của các chủ thể giám sát. Do vậy, cần hoàn thiện khoản 1 Điều 2 Luật hiện hành theo hướng bổ sung các hình thức giám sát vào khoản này như sau: “Giám sát là việc chủ thể giám sát theo dõi, xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát trong việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, xử lý theo thẩm quyền hoặc yêu cầu, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý; bao gồm xem xét báo cáo, xem xét các văn bản quy phạm pháp luật, giám sát chuyên đề, chất vấn, giải trình và lấy phiếu tín nhiệm”.

Hoặc có thể quy định theo hướng “Giám sát là việc chủ thể giám sát theo dõi, xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát trong việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, xử lý theo thẩm quyền hoặc yêu cầu, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý; giám sát của Quốc hội và HĐND bao gồm xem xét báo cáo, xem xét các văn bản quy phạm pháp luật, giám sát chuyên đề, chất vấn, giải trình và lấy phiếu tín nhiệm”.

Tại khoản 5, 8, 17, 26, 34, 36, 42, 46 Điều 1 dự thảo Luật bổ sung quy định về tiêu chí lựa chọn chuyên đề giám sát của các chủ thể giám sát nhưng rất chung chung, cụ thể là những vấn đề mang tính thời sự, xảy ra nhiều vi phạm pháp luật, có nhiều hạn chế trong chỉ đạo, điều hành, quản lý nhà nước... Quy định như trên vừa khó xác định chuyên đề giám sát vừa không phù hợp với quy định tại Điều 27 Luật Tổ chức Quốc hội về trách nhiệm của ĐBQH với cử tri là thu thập, phản ánh trung thực ý kiến, kiến nghị (trong đó có kiến nghị về giám sát) của cử tri với Quốc hội. Do đó, cần nghiên cứu lại quy định về tiêu chí lựa chọn chuyên đề giám sát, bảo đảm đồng bộ với quy định tại Điều 27 Luật Tổ chức Quốc hội.

GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, Trường Đại học Tôn Đức Thắng:
Chất vấn - công cụ hiệu quả nhất của giám sát

Trong tất cả các công cụ giám sát của Quốc hội, chất vấn và cho ý kiến về các báo cáo là các công cụ được sử dụng nhiều nhất. Chất vấn dường như là công cụ hiệu quả nhất của giám sát. Với các phiên chất vấn công khai, báo chí đóng một vai trò rất quan trọng trong việc bảo đảm hiệu quả công tác giám sát của Quốc hội.

GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, Trường Đại học Tôn Đức Thắng

GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, Trường Đại học Tôn Đức Thắng

So sánh các kỳ họp trước đây với kỳ họp gần đây có thể thấy, vấn đề chất vấn của ĐBQH cũng như việc trả lời của các Bộ trưởng có nhiều tiến bộ một cách rõ rệt. Về phía ĐBQH, câu hỏi được nêu ra một cách xác đáng, rõ ràng, cụ thể hơn. Phần trả lời của các Bộ trưởng cũng tốt hơn, đã nhận thấy trách nhiệm trong lĩnh vực thuộc thẩm quyền phụ trách.

Để hoạt động chất vấn ngày càng phát huy tác dụng hơn nữa, cần làm rõ việc các Bộ trưởng, trưởng ngành phải thực hiện lời hứa, cam kết và có giải pháp gì để khắc phục điểm nghẽn, vướng mắc còn tồn tại trong lĩnh vực được giao quản lý. Chất vấn của ĐBQH là một hình thức thực hiện chức năng giám sát trực tiếp của Quốc hội đối với các cơ quan, người có trách nhiệm thực thi các luật và nghị quyết của Quốc hội. Hình thức giám sát này có hiệu năng cao hơn các hình thức khác ở chỗ sẽ phát huy được sức mạnh của công luận, nhất là khi phiên họp của Quốc hội được phát thanh, truyền hình trực tiếp.

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà:
Không cần thiết bổ sung hoạt động giải trình tại Ban của HĐND

Từ thực tiễn tại địa phương cũng như qua hoạt động giám sát, có thể thấy còn những nội dung bị trùng đối tượng giám sát. Cấp thực thi trực tiếp là ở địa phương, nếu chỉ giám sát ở Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương sẽ không thể đi đến cùng vấn đề để xem xét việc thực hiện chính sách có đạt được yêu cầu hay không?

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà

Tôi đồng tình với quan điểm quy định về nguyên tắc, còn cụ thể đối tượng giám sát của từng chuyên đề giám sát sẽ xác định theo kế hoạch và nghị quyết của chuyên đề đó. Như vậy sẽ mang lại hiệu quả tích cực hơn. Thời gian qua, rất nhiều chuyên đề giám sát đã xác định có những công việc giao cho Đoàn ĐBQH chủ trì giám sát nhưng có những việc do các Tổ công tác của Đoàn giám sát thực hiện, tạo linh hoạt trong triển khai thực hiện.

Báo cáo đề dẫn tại Hội thảo cũng đã nêu vấn đề có nên bổ sung hoạt động giải trình tại phiên họp của Ban của HĐND hay không, theo tôi là không cần thiết vì hiện nay hàng tháng hoặc hàng kỳ các Ban của HĐND đều phải báo cáo với Thường trực HĐND. Nên quy định Thường trực HĐND chủ trì thực hiện Phiên giải trình thay cho việc bổ sung hoạt động giải trình tại phiên họp của Ban của HĐND sẽ có tính bao phủ rộng rãi hơn, và các Ban sẽ đóng vai trò tham mưu cho Thường trực HĐND trong tổ chức Phiên giải trình.

Mặt khác, Quốc hội vừa thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), trong đó quy định rõ việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương. Vì vậy, việc nâng cao hơn nữa vai trò giám sát của Quốc hội và HĐND là hoàn toàn phù hợp và thỏa đáng.

Bên cạnh đó, cần quan tâm đến công tác phối hợp giữa Đoàn ĐBQH và HĐND trong thực hiện giám sát. Hiện nay chưa có nguyên tắc mang tính thống nhất và hướng dẫn cụ thể nên dẫn đến tình trạng mỗi đoàn, mỗi địa phương phối hợp giám sát cũng khác nhau. Do đó, cần có nguyên tắc yêu cầu phối hợp cụ thể để thực hiện giám sát hiệu quả hơn, tránh bị trùng lặp về nội dung, đối tượng giám sát.

Lập pháp

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp
Quốc hội và Cử tri

Tháo gỡ vướng mắc, tạo sự thông thoáng, năng động cho doanh nghiệp

Cho ý kiến với dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp tại Phiên họp thứ 44, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện dự thảo Luật, bảo đảm các quy định sẽ giải quyết, tháo gỡ được các khó khăn, vướng mắc hiện nay; bao quát những vấn đề mới, bảo đảm yêu cầu phát triển kinh tế tư nhân trong mối quan hệ với đầu tư vốn của nhà nước và các yêu cầu trong tình hình mới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Quốc hội và Cử tri

Tạo cơ sở pháp lý toàn diện phát triển bền vững ứng dụng năng lượng nguyên tử

Cho ý kiến về dự án Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát, đối chiếu các quy định của dự thảo Luật với các luật có liên quan để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất; đồng thời, rà soát, tham chiếu, bảo đảm tương thích với điều ước quốc tế về năng lượng nguyên tử mà Việt Nam là thành viên, nhằm xây dựng cơ sở pháp lý đầy đủ, toàn diện cho phát triển bền vững ứng dụng năng lượng nguyên tử.

Ảnh minh họa
Xây dựng luật

Nên luật hóa nghĩa vụ chuyển giao công nghệ với hợp đồng điện hạt nhân

PGS.TS. Vương Hữu Tấn - Nguyên Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam

Dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) nên bổ sung một điều quy định về phát triển điện hạt nhân, trong đó tuyên bố chính sách dài hạn, bền vững của quốc gia về phát triển điện hạt nhân với mục tiêu phải chiếm một tỷ lệ hợp lý trong cán cân cung cấp điện năng và chúng ta có khả năng làm chủ, phát triển công nghệ để vận hành an toàn, khai thác hiệu quả. Đồng thời, luật hóa nghĩa vụ chuyển giao công nghệ đối với hợp đồng điện hạt nhân.

Tổng Biên tập Báo Nhân dân Lê Quốc Minh
Lập pháp

Sửa đổi Luật Chứng khoán, tạo điều kiện cho start-up công nghệ huy động vốn

Nhấn mạnh Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã đặt ra yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, khuyến khích đổi mới sáng tạo, loại bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, Viện trưởng Viện IDS Trần Văn đề nghị cần sớm xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán, nghiên cứu dành riêng một chương về điều kiện cho các start-up công nghệ có thể huy động vốn trên thị trường.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi chủ trì phiên họp phát biểu
Diễn đàn Quốc hội

Cần chính sách đủ mạnh để khuyến khích phục hồi doanh nghiệp

Dự án Luật Phá sản (sửa đổi) dự kiến sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Chín tới, trong đó có một điểm mới nổi bật là bổ sung quy định về phục hồi doanh nghiệp trước khi phá sản. Tại phiên họp mở rộng của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính thẩm tra dự án Luật này, các đại biểu đề nghị, cần rà soát, nghiên cứu để có khung pháp lý, chính sách đủ mạnh nhằm khuyến khích thực hiện phục hồi doanh nghiệp.

Xem xét tăng thời hạn của giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hóa chất
Quốc hội và Cử tri

Xem xét tăng thời hạn của giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hóa chất

Quan tâm đến thời hạn của giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất hóa chất quy định tại dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội tham dự Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7 đề nghị tăng thời hạn của giấy chứng nhận là trên 5 năm. Bởi, thời hạn trên là quá ngắn, gây khó khăn cho các tổ chức, cá nhân sản xuất hóa chất có điều kiện.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đắk Nông)
Quốc hội và Cử tri

Cân nhắc tăng thuế đối với xe ô tô pick - up chở hàng cabin kép theo lộ trình

Lưu ý nếu quy định tăng thuế cao đối với xe ô tô pick - up chở hàng cabin kép ngay trong một lần như dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) sẽ gây tác động tới tâm lý khách hàng, làm giảm lượng tiêu thụ xe, một số đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc quy định lộ trình tăng thuế trong vòng 3 năm, từ năm 2027 - 2030, mức tăng thêm 3%/năm tương đương với việc chia đều mức tăng 9% trong 3 năm, áp dụng từ năm 2027.

Thường trực Ủy ban Kinh tế họp mở rộng thẩm tra dự án Luật Phá sản (sửa đổi)
Chính trị

Gỡ điểm nghẽn trong thực hiện phá sản

Sáng 27.3, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính họp mở rộng thẩm tra dự án Luật Phá sản (sửa đổi).

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành phiên thảo luận
Quốc hội và Cử tri

Tăng cường quyền kiểm soát của người dân đối với dữ liệu cá nhân

Trong kỷ nguyên số, dữ liệu cá nhân được coi là tài sản phi truyền thống và có liên quan chặt chẽ tới quyền con người, quyền công dân, an toàn, an ninh mạng, an ninh thông tin, an ninh dữ liệu, công nghệ thông tin… Thảo luận về dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, các đại biểu Quốc hội đề nghị, dự thảo Luật cần tăng cường quyền kiểm soát của người dân đối với dữ liệu cá nhân và quy định chế tài có tính răn đe cao đối với những hành vi xâm phạm.

ĐBQH Nguyễn Trường Giang (Đăk-Nông) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Quốc hội và Cử tri

Nghiên cứu kỹ lưỡng chính sách thuế liên quan đến phát triển khoa học, công nghệ

Cho ý kiến về dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội cho rằng, việc ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là rất quan trọng và ảnh hưởng lớn đến quyết định đầu tư cũng như sự phát triển của doanh nghiệp, vì vậy, cần rà soát bảo đảm thể chế hóa đầy đủ và toàn diện các nội dung liên quan đến chính sách ưu đãi về thuế, trong đó có lĩnh vực khoa học, công nghệ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành thảo luận về dự án Luật Công nghiệp công nghệ số
Quốc hội và Cử tri

Đổi mới tư duy, tránh quản lý quá thận trọng

Thảo luận về dự án Luật Công nghiệp công nghệ số, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) hoạt động chuyên trách lần thứ 7, một số ĐBQH cho rằng, dự thảo Luật cần cụ thể hóa đầy đủ Nghị quyết số 57 – NQ/TW của Bộ Chính trị, nhất là yêu cầu đổi mới tư duy quản lý, tránh tư duy "không quản được thì cấm", mở đường cho công nghệ mới qua cơ chế thử nghiệm có kiểm soát. Bởi, nếu quản lý quá thận trọng sẽ kìm hãm đổi mới sáng tạo, khiến doanh nghiệp e ngại thử nghiệm công nghệ mới tại nước ta.

Đại biểu Quốc hội Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) phát biểu. Ảnh: Hồ Long
Chính trị

Cần có chế tài xử lý khi doanh nghiệp không báo cáo hàng năm

Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) quy định, trong thời hạn 5 năm kể từ ngày hóa chất mới được đăng ký, hằng năm, tổ chức, cá nhân có hoạt động hóa chất liên quan đến hóa chất mới phải báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền về quá trình hoạt động với hóa chất mới. Do đó, đại biểu Quốc hội Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) đề nghị, cần bổ sung vào dự thảo Luật quy định về việc giao Chính phủ quy định chế tài xử lý với trường hợp không báo cáo hàng năm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu
Chính trị

Đánh giá kỹ lưỡng câu chuyện dạy thêm, học thêm

Tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7, các ý kiến đề nghị tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng câu chuyện dạy thêm, học thêm, đặc biệt là triển khai Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT quy định về dạy thêm, học thêm để quy định nội dung này trong dự thảo Luật Nhà giáo.

ĐBQH Trần Văn Khải (Hà Nam) phát biểu
Chính trị

Biến chính sách việc làm thành lợi thế cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số

Thảo luận về dự án Luật Việc làm (sửa đổi) chiều nay, 25.3, các đại biểu Quốc hội cho rằng, việc sửa đổi Luật Việc làm lần này là cơ hội vàng để thể chế hoá các định hướng chiến lược của Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, biến chính sách việc làm thành lợi thế cạnh tranh quốc gia trong kỷ nguyên số.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu
Lập pháp

Cần cơ chế, chính sách vượt trội khuyến khích đầu tư phát triển đường sắt

Cho ý kiến với dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) tại Phiên họp thứ 43 vừa qua, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, các chính sách về phát triển, ưu đãi, hỗ trợ trong hoạt động đường sắt phải thể chế hóa tối đa nội dung Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị, nhất là về phân bổ ngân sách, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, hỗ trợ địa phương phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu sửa đổi Luật Đường sắt phải tập trung vào các chính sách đột phá mạnh mẽ, phát triển bứt phá
Chính trị

Phát triển đường sắt với tư duy vượt trội, tầm nhìn dài hạn

“Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, chúng ta mới có đoàn tàu Thống Nhất, bây giờ chuẩn bị kỷ niệm 50 năm rồi đoàn tàu Thống Nhất vẫn không có gì thay đổi về vận tốc, vận tải, có chăng chỉ là thay đổi kết cấu phòng ốc, điều kiện phương tiện, còn vận tốc vẫn y như cách đây 50 năm”.