Việc nâng cao vai trò giám sát của Quốc hội, HĐND là hoàn toàn phù hợp

Cho rằng quy định như Luật hiện hành chưa làm rõ nội hàm của từ “giám sát”, một số ý kiến cho rằng, cần hoàn thiện khoản 1 Điều 2 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 theo hướng bổ sung các hình thức giám sát. Bên cạnh đó, cần quan tâm đến công tác phối hợp giữa Đoàn ĐBQH và HĐND trong thực hiện giám sát.

Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Mai Bộ:
N
ghiên cứu kỹ tiêu chí lựa chọn chuyên đề giám sát

Tại khoản 1 Điều 2 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 giải thích từ “giám sát”, tuy nhiên nội dung chưa làm rõ nội hàm của từ “giám sát” với “xem xét báo cáo”, “xem xét các văn bản quy phạm pháp luật”, “giám sát chuyên đề”, “chất vấn”, “giải trình” và “lấy phiếu tín nhiệm”.

Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Mai Bộ

Nguyên Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh Nguyễn Mai Bộ

Tại khoản 5 và 6 Điều này có giải thích “Giám sát của Quốc hội” và “Giám sát của HĐND” gồm các giám sát của các chủ thể giám sát. Do vậy, cần hoàn thiện khoản 1 Điều 2 Luật hiện hành theo hướng bổ sung các hình thức giám sát vào khoản này như sau: “Giám sát là việc chủ thể giám sát theo dõi, xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát trong việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, xử lý theo thẩm quyền hoặc yêu cầu, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý; bao gồm xem xét báo cáo, xem xét các văn bản quy phạm pháp luật, giám sát chuyên đề, chất vấn, giải trình và lấy phiếu tín nhiệm”.

Hoặc có thể quy định theo hướng “Giám sát là việc chủ thể giám sát theo dõi, xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát trong việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, xử lý theo thẩm quyền hoặc yêu cầu, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý; giám sát của Quốc hội và HĐND bao gồm xem xét báo cáo, xem xét các văn bản quy phạm pháp luật, giám sát chuyên đề, chất vấn, giải trình và lấy phiếu tín nhiệm”.

Tại khoản 5, 8, 17, 26, 34, 36, 42, 46 Điều 1 dự thảo Luật bổ sung quy định về tiêu chí lựa chọn chuyên đề giám sát của các chủ thể giám sát nhưng rất chung chung, cụ thể là những vấn đề mang tính thời sự, xảy ra nhiều vi phạm pháp luật, có nhiều hạn chế trong chỉ đạo, điều hành, quản lý nhà nước... Quy định như trên vừa khó xác định chuyên đề giám sát vừa không phù hợp với quy định tại Điều 27 Luật Tổ chức Quốc hội về trách nhiệm của ĐBQH với cử tri là thu thập, phản ánh trung thực ý kiến, kiến nghị (trong đó có kiến nghị về giám sát) của cử tri với Quốc hội. Do đó, cần nghiên cứu lại quy định về tiêu chí lựa chọn chuyên đề giám sát, bảo đảm đồng bộ với quy định tại Điều 27 Luật Tổ chức Quốc hội.

GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, Trường Đại học Tôn Đức Thắng:
Chất vấn - công cụ hiệu quả nhất của giám sát

Trong tất cả các công cụ giám sát của Quốc hội, chất vấn và cho ý kiến về các báo cáo là các công cụ được sử dụng nhiều nhất. Chất vấn dường như là công cụ hiệu quả nhất của giám sát. Với các phiên chất vấn công khai, báo chí đóng một vai trò rất quan trọng trong việc bảo đảm hiệu quả công tác giám sát của Quốc hội.

GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, Trường Đại học Tôn Đức Thắng

GS.TS. Nguyễn Đăng Dung, Trường Đại học Tôn Đức Thắng

So sánh các kỳ họp trước đây với kỳ họp gần đây có thể thấy, vấn đề chất vấn của ĐBQH cũng như việc trả lời của các Bộ trưởng có nhiều tiến bộ một cách rõ rệt. Về phía ĐBQH, câu hỏi được nêu ra một cách xác đáng, rõ ràng, cụ thể hơn. Phần trả lời của các Bộ trưởng cũng tốt hơn, đã nhận thấy trách nhiệm trong lĩnh vực thuộc thẩm quyền phụ trách.

Để hoạt động chất vấn ngày càng phát huy tác dụng hơn nữa, cần làm rõ việc các Bộ trưởng, trưởng ngành phải thực hiện lời hứa, cam kết và có giải pháp gì để khắc phục điểm nghẽn, vướng mắc còn tồn tại trong lĩnh vực được giao quản lý. Chất vấn của ĐBQH là một hình thức thực hiện chức năng giám sát trực tiếp của Quốc hội đối với các cơ quan, người có trách nhiệm thực thi các luật và nghị quyết của Quốc hội. Hình thức giám sát này có hiệu năng cao hơn các hình thức khác ở chỗ sẽ phát huy được sức mạnh của công luận, nhất là khi phiên họp của Quốc hội được phát thanh, truyền hình trực tiếp.

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà:
Không cần thiết bổ sung hoạt động giải trình tại Ban của HĐND

Từ thực tiễn tại địa phương cũng như qua hoạt động giám sát, có thể thấy còn những nội dung bị trùng đối tượng giám sát. Cấp thực thi trực tiếp là ở địa phương, nếu chỉ giám sát ở Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương sẽ không thể đi đến cùng vấn đề để xem xét việc thực hiện chính sách có đạt được yêu cầu hay không?

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà

Tôi đồng tình với quan điểm quy định về nguyên tắc, còn cụ thể đối tượng giám sát của từng chuyên đề giám sát sẽ xác định theo kế hoạch và nghị quyết của chuyên đề đó. Như vậy sẽ mang lại hiệu quả tích cực hơn. Thời gian qua, rất nhiều chuyên đề giám sát đã xác định có những công việc giao cho Đoàn ĐBQH chủ trì giám sát nhưng có những việc do các Tổ công tác của Đoàn giám sát thực hiện, tạo linh hoạt trong triển khai thực hiện.

Báo cáo đề dẫn tại Hội thảo cũng đã nêu vấn đề có nên bổ sung hoạt động giải trình tại phiên họp của Ban của HĐND hay không, theo tôi là không cần thiết vì hiện nay hàng tháng hoặc hàng kỳ các Ban của HĐND đều phải báo cáo với Thường trực HĐND. Nên quy định Thường trực HĐND chủ trì thực hiện Phiên giải trình thay cho việc bổ sung hoạt động giải trình tại phiên họp của Ban của HĐND sẽ có tính bao phủ rộng rãi hơn, và các Ban sẽ đóng vai trò tham mưu cho Thường trực HĐND trong tổ chức Phiên giải trình.

Mặt khác, Quốc hội vừa thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), trong đó quy định rõ việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương. Vì vậy, việc nâng cao hơn nữa vai trò giám sát của Quốc hội và HĐND là hoàn toàn phù hợp và thỏa đáng.

Bên cạnh đó, cần quan tâm đến công tác phối hợp giữa Đoàn ĐBQH và HĐND trong thực hiện giám sát. Hiện nay chưa có nguyên tắc mang tính thống nhất và hướng dẫn cụ thể nên dẫn đến tình trạng mỗi đoàn, mỗi địa phương phối hợp giám sát cũng khác nhau. Do đó, cần có nguyên tắc yêu cầu phối hợp cụ thể để thực hiện giám sát hiệu quả hơn, tránh bị trùng lặp về nội dung, đối tượng giám sát.

Lập pháp

TS LÊ TRUNG KIÊN – Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
Chính trị

Tinh gọn để phát triển

Theo TS. LÊ TRUNG KIÊN - Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Kết luận số 127 - KL/TW đã chỉ hướng đi rất rõ ràng với quan điểm “tinh gọn để phát triển”, chứ không phải “tinh gọn để cắt giảm”. Trong đó, hưởng lợi nhất là Nhân dân. Bởi, mọi hoạt động của chính quyền là để phục vụ nhân dân. Khi bỏ cấp trung gian là cấp huyện sẽ phát huy tính tinh gọn, cải cách thủ tục hành chính một cách triệt để, nhờ đó, công việc được giải quyết nhanh chóng hơn, tiết kiệm hơn. Người dân đang rất kỳ vọng vào cuộc cách mạng này.

AMH
Lập pháp

Xác định rõ tiêu chí khi sáp nhập tỉnh

Bộ Chính trị vừa ban hành Kết luận số 127-KL/TW về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trong đó yêu cầu nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh. TS. VÕ KIM CƯƠNG, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP. Hồ Chí Minh, cho rằng, sáp nhập tỉnh là chủ trương rất cần thiết, ông “hoàn toàn ủng hộ” và nhấn mạnh cần phải xây dựng được hệ tiêu chí, tránh sáp nhập cơ học.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng trình bày những điểm mới của Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025
Chính trị

Khuyến khích tinh thần chủ động, sáng tạo của địa phương

Theo Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng, để khuyến khích tinh thần chủ động, sáng tạo của địa phương, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 đã bổ sung quy định chính quyền địa phương được chủ động đề xuất với cơ quan có thẩm quyền về việc phân quyền, phân cấp cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở địa phương thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp với khả năng, điều kiện thực tiễn của địa phương.

Quang cảnh hội thảo - ảnh: Thanh Chi
Chính trị

Hội thảo góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa

Sáng 3.3, tại Hà Nội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy và Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công đồng chủ trì hội thảo.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng
Quốc hội và Cử tri

Đột phá về tư duy lập pháp, tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm

Nguyên tắc thiết kế của Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 được xem là một quyết định mang tính lịch sử của Quốc hội, khi lần đầu tiên trong lịch sử lập pháp của nước ta, Quốc hội giao cho Chính phủ thực hiện những nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, chưa có tiền lệ, trong thời điểm lịch sử đặc biệt của đất nước. Đây là một quyết định táo bạo, thể hiện sự đột phá về tư duy lập pháp, thể hiện tinh thần đổi mới, dám nghĩ, dám làm trong đề xuất xây dựng Luật và tinh thần đổi mới mạnh mẽ trong công tác lập pháp của Quốc hội.

ẢNH
Quốc hội và Cử tri

Cần bổ sung quy định về Cơ quan pháp quy hạt nhân

PGS.TS. Vương Hữu Tấn - Nguyên Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam

Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008 quy định rất mờ nhạt về Cơ quan pháp quy hạt nhân. Để không mắc phải khiếm khuyết này, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu để quy định về Cơ quan pháp quy hạt nhân trong dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) cho phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bộ Y tế đề xuất tăng cường hậu kiểm, kiểm soát toàn diện hơn chất lượng thực phẩm.
Lập pháp

Đề xuất tăng cường hậu kiểm, kiểm soát toàn diện hơn chất lượng thực phẩm

Trong dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật an toàn thực phẩm đang đưa ra lấy ý kiến nhân dân, Bộ Y tế đề xuất nhiều quy định liên quan đến công tác hậu kiểm để kiểm soát, nâng cao hơn nữa chất lượng thực phẩm nói chung, thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe nói riêng và kiểm soát tổ chức, cá nhân đứng tên đăng ký bản công bố; tự công bố sản phẩm...

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy
Quốc hội và Cử tri

Xác định rõ phạm vi nội dung được quy định bằng luật, nghị quyết của Quốc hội

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội đã quy định về việc phân định thẩm quyền của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan trong bộ máy nhà nước. Quy định này nhằm cụ thể hóa nội dung về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, xác định rõ phạm vi những nội dung cần được quy định bằng luật, nghị quyết của Quốc hội và quy định có tính nguyên tắc, định hướng về mức độ chi tiết cần được quy định trong luật, làm cơ sở cho việc thực hiện thẩm quyền làm luật và sửa đổi luật của Quốc hội.

Xác định rõ hơn chủ thể và công cụ giám sát
Lập pháp

Xác định rõ hơn chủ thể và công cụ giám sát

Cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, tại Hội thảo do Ủy ban Pháp luật và Tư pháp phối hợp với Hội đồng Dân tộc tổ chức, các đại biểu cho rằng, cần xác định khái niệm giám sát của Quốc hội, HĐND nhằm làm rõ bản chất, mục tiêu của hoạt động giám sát, gắn với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN trong Nghị quyết số 27-NQ/TW. Đồng thời, quy định cụ thể về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thông tin liên quan đến hoạt động giám sát trong việc cung cấp, trao đổi với chủ thể giám sát.

Quang cảnh Hội thảo
Quốc hội và Cử tri

Xây dựng cơ chế quản lý, điều tiết giá hợp lý, là “đòn bẩy” sản xuất kinh doanh nước sạch

Cần xây dựng cơ chế quản lý, điều tiết giá hợp lý, phát huy vai trò là “đòn bẩy” tác động tích cực đến sản xuất kinh doanh nước sạch. Đây là đề xuất được đưa ra tại Hội thảo góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Cấp, thoát nước do Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tổ chức tại TP. Cần Thơ ngày 28.2. 

 Đường sắt Huế: Thực trạng, thách thức và hướng phát triển
Quốc hội và Cử tri

Đường sắt Huế: Thực trạng, thách thức và hướng phát triển

TS. Trần Văn Khải - ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường

Để phát triển đường sắt Huế cần thu hút đầu tư theo mô hình đối tác công tư (PPP), trong đó, cần tạo cơ chế linh hoạt, thông thoáng để thu hút nguồn vốn xã hội hóa dưới hình thức đối tác công tư vào các dự án đường sắt.

Ảnh minh họa
Lập pháp

Để thực thi pháp luật không còn là “khâu yếu”!

Để nâng cao hiệu quả công tác thi hành pháp luật, dự thảo Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) bổ sung quy định về tổ chức thi hành văn bản quy phạm (VBQPPL), quy định trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức, người có thẩm quyền trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm tổ chức thi hành VBQPPL.

Tăng cường gắn kết giữa xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật
Lập pháp

Tăng cường gắn kết giữa xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật

Sự thiếu gắn kết giữa quá trình xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật đã và đang làm giảm hiệu lực và hiệu quả của các quy định pháp luật. Nhằm khắc phục các hạn chế hiện nay và thực hiện sự chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) đã bổ sung quy định về tổ chức thi hành và nguồn lực thi hành.

Cơ quan trình chịu trách nhiệm đến cùng trong xây dựng luật
Lập pháp

Cơ quan trình chịu trách nhiệm đến cùng trong xây dựng luật

Để bảo đảm được tính liên tục trong suốt quá trình xây dựng dự án luật và nâng cao hiệu quả thi hành luật, dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) quy định cơ quan trình chịu trách nhiệm chủ trì, phối hợp với cơ quan thẩm tra và các cơ quan có liên quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội để chỉnh lý dự thảo.

Tiếp tục thu gọn hình thức văn bản quy phạm pháp luật
Lập pháp

Tiếp tục thu gọn hình thức văn bản quy phạm pháp luật

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) đã quy định cụ thể về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của nước ta. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu đổi mới quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật và thực hiện các quan điểm chỉ đạo mới thì việc thu gọn các loại/hình thức văn bản quy phạm pháp luật là rất cần thiết.

Đổi mới tư duy và quy trình xây dựng pháp luật: Vừa nâng cao chất lượng, vừa giải quyết vấn đề cấp bách
Lập pháp

Đổi mới tư duy và quy trình xây dựng pháp luật: Vừa nâng cao chất lượng, vừa giải quyết vấn đề cấp bách

Nhằm khắc phục những hạn chế của quy trình xây dựng pháp luật hiện hành và thể chế hóa chủ trương đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) đã quy định đổi mới toàn diện, mạnh mẽ quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.