Văn hóa trong Đảng - kết tinh những giá trị tốt đẹp nhất, tiên phong nhất của văn hóa dân tộc Việt Nam

Xây dựng văn hóa trong Đảng chính là xây dựng cán bộ, đảng viên

Theo các đại biểu, từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan tâm, chú trọng việc xây dựng Đảng, xây dựng văn hóa Đảng gắn bó chặt chẽ và gắn liền với văn hóa dân tộc. Do đó xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc phải dựa trên cốt lõi là xây dựng văn hóa trong Đảng.

Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc, tháng 11.2021, cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã xác định một trong 6 nhiệm vụ trọng tâm triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng là chú trọng xây dựng Đảng và hệ thống chính trị về văn hóa, đạo đức, kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng và tiêu cực để Đảng thực sự tiêu biểu cho lương tri, phẩm giá con người Việt Nam.

Xây dựng văn hóa trong Đảng thực chất là tác động vào các yếu tố cấu thành, vào những giá trị và những đặc trưng văn hóa của Đảng, mà quan trọng nhất là xây dựng người cán bộ, đảng viên để củng cố sức mạnh bên trong của Đảng. “Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức” (Hồ Chí Minh toàn tập, Sđd, t.6, tr.11), nếu xây dựng, phát triển văn hóa là xây dựng, phát triển con người, thì xây dựng văn hóa trong Đảng chính là xây dựng cán bộ, đảng viên, PSG. TS Phạm Tất Thắng nhấn mạnh.

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9, Khóa XI cũng nêu rõ, “Chú trọng chăm lo xây dựng văn hóa trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước và các đoàn thể; coi đây là nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Trong đó, trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, tận tụy, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, gắn bó máu thịt với nhân dân, có ý thức thượng tôn pháp luật, dân chủ đi đôi với kỷ luật, kỷ cương; tự do cá nhân gắn với trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân. Ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, công chức, đảng viên”.

Dẫn nội dung Nghị quyết nêu trên, PSG. TS Phạm Tất Thắng khẳng định, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên “thấm nhuần đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” chính là củng cố sức mạnh của Đảng về tổ chức.

Nhấn mạnh, văn hóa trong Đảng là chìa khóa, là nền tảng để giữ vai trò cầm quyền của Đảng, làm cho Đảng trong sạch, vững mạnh, làm cho ý Đảng gắn kết với lòng dân, lòng dân gắn kết ý Đảng, văn hóa trong Đảng còn thì Đảng còn, dân tộc còn, văn hóa trong Đảng mất thì Đảng không còn trong sạch. Khẳng định điều này, PGS.TS Bùi Đình Phong lưu ý, “văn hóa của cán bộ, đảng viên là “bộ gien” của tổ chức Đảng, tạo nên tính bền vững, trong sạch của Đảng, phải đưa văn hóa vào bên trong hệ điều tiết của cơ thể Đảng, văn hóa trong Đảng phải trở thành trung tâm Cương lĩnh của Đảng”.

Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng:
Gắn kết chặt chẽ xây dựng văn hóa trong Đảng với xây dựng văn hóa chính trị

Đất nước ta đang bước vào một kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, mở ra những vận hội to lớn nhưng cũng đặt ra không ít thách thức đòi hỏi chúng ta phải có tư duy, cách làm mới, những đột phá trong các quyết sách chiến lược; khơi dậy niềm tự hào, phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, sức mạnh, tinh thần đoàn kết và ý chí của con người Việt Nam; thống nhất chặt chẽ giữa “ý Đảng, lòng dân”; tiếp tục nâng tầm tư duy, trí tuệ, bản lĩnh của Đảng để lãnh đạo đất nước vững bước trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển bền vững.

Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền, bảo đảm Đảng là người cầm lái vĩ đại, đưa dân tộc ta tiến lên mạnh mẽ.

Trong Diễn văn tại Lễ kỷ niệm 90 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng chí cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Một đảng cách mạng chân chính có đường lối đúng, có tổ chức chặt chẽ, có đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, gương mẫu, tận tụy, gắn bó máu thịt với nhân dân, được nhân dân ủng hộ thì đảng đó có sức mạnh vô địch, không thế lực nào ngăn cản nổi trên con đường dẫn dắt dân tộc đi lên”.

Trong bối cảnh mới đó, xây dựng văn hóa trong Đảng lại càng trở nên quan trọng, nhưng cũng là nhiệm vụ trở nên phức tạp, khó khăn hơn, liên quan đến nhiều chủ thể, với nhiều nội dung mới, nhiều khía cạnh khác nhau, nổi bật là:

Thứ nhất, kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về đường lối đổi mới của Đảng; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới đất nước; kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng, để xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Đây là giá trị cốt lõi, khẳng định tính đảng của văn hóa trong Đảng, văn hóa chính trị, cũng là những giá trị đặc trưng của mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam mà chúng ta đang xây dựng.

Thứ hai, trân trọng, bảo vệ, giữ gìn và phát huy những giá trị, truyền thống, thành quả vĩ đại mà Đảng ta đã đạt được trong 95 năm lãnh đạo nhân dân thực hiện thắng lợi cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước; và thực hiện thành công công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước; để tự hào, tự tin, tự lực, tự cường trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Đây cũng là nền tảng vững mạnh để chúng ta kiên quyết, kiên trì đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng.

Thứ ba, tiếp tục xây dựng, gìn giữ và phát huy, lan tỏa những giá trị tốt đẹp, tiến bộ, nhân văn trong mọi hoạt động của các tổ chức đảng, trong nhân cách của mỗi cán bộ, đảng viên, trong mối quan hệ ứng xử tốt đẹp giữa những người đồng chí và giữa cán bộ, đảng viên với nhân dân, tạo sức ảnh hưởng sâu rộng của Đảng đối với toàn xã hội. Gắn kết chặt chẽ xây dựng văn hóa trong Đảng với xây dựng văn hóa chính trị; giữa xây dựng văn hóa trong Đảng với xây dựng tổ chức bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Khơi dậy tinh thần cống hiến, đổi mới sáng tạo, khát vọng, ý chí và quyết tâm phát triển của cán bộ, đảng viên và lan tỏa ra toàn xã hội, vì một Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa:
Xây dựng văn hóa trong Đảng là sự nghiệp của Đảng, là nhiệm vụ rất quan trọng của mỗi cấp ủy, tổ chức Đảng và từng đảng viên

Công tác xây dựng văn hóa trong Đảng giai đoạn mới có những thuận lợi cơ bản trên nền tảng những giá trị, bản sắc văn hóa tốt đẹp của Đảng đã được kết tinh và khẳng định trong thực tiễn. Cùng với đó là quyết tâm chính trị rất cao, sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng.

Tuy nhiên, xây dựng văn hóa trong Đảng là nhiệm vụ căn bản, lâu dài, đã, đang và sẽ phải đối mặt với những khó khăn, thách thức gay gắt. Bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư mở ra những cơ hội to lớn nhưng cũng đặt ra những tác động không nhỏ đối với công tác xây dựng văn hóa trong Đảng, trong đó nổi bật là sự phân hóa, chuyển dịch, thậm chí biến đổi các giá trị trong đời sống xã hội, ảnh hưởng đến những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của Đảng.

Tác động từ mặt trái của cơ chế kinh tế thị trường làm gia tăng tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Trong khi đó, các thế lực thù địch không ngừng đẩy mạnh chống phá Đảng, Nhà nước và nhân dân ta với âm mưu, thủ đoạn ngày càng quyết liệt, tinh vi.

Trong bối cảnh đó, để đẩy mạnh công tác xây dựng văn hóa trong Đảng, góp phần xây dựng Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, Hội thảo thống nhất những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, các cấp ủy, tổ chức Đảng tiếp tục đẩy mạnh quán triệt, tuyên truyền toàn diện và sâu sắc hơn nữa đến đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân về các giá trị văn hóa cao đẹp của dân tộc và của Đảng; về vị trí, vai trò, nội dung, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng văn hóa trong Đảng trong giai đoạn mới. Quán triệt sâu sắc các chủ trương, quan điểm của Đảng về công tác xây dựng văn hóa trong Đảng; đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Xác định rõ, xây dựng văn hóa trong Đảng là sự nghiệp của Đảng, là nhiệm vụ rất quan trọng của mỗi cấp ủy, tổ chức Đảng và từng đảng viên; có ý nghĩa căn bản, cấp thiết, cần phải được triển khai đồng bộ, khoa học, thường xuyên, liên tục. Gắn kết chặt chẽ công tác xây dựng văn hóa trong Đảng với tổng thể nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng và nhiệm vụ xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục, bồi dưỡng, nâng cao trình độ đảng viên về chính trị, tư tưởng, chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức, lối sống.

Hai là, tiếp tục rà soát, đẩy nhanh tiến độ và nâng cao hiệu quả công tác thể chế hóa, cụ thể hóa các nghị quyết, chị thỉ, kết luận, văn bản của Đảng liên quan đến nhiệm vụ xây dựng văn hóa trong Đảng. Thường xuyên kiểm điểm tự phê bình và phê bình, nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ; xây dựng và thực hành phong cách trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với nhân dân của đảng viên. Thực hiện nghiêm các quy định về nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, người đứng đầu các cấp trong hệ thống chính trị. Chủ động phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Ba là, phát huy hiệu quả hơn nữa vai trò, trách nhiệm của các chủ thể, nhất là vai trò, trách nhiệm của cấp ủy Đảng và người đứng đầu cấp ủy Đảng các cấp trong triển khai xây dựng văn hóa trong Đảng. Thu hút sự tham gia, đóng góp hiệu quả hơn nữa của Nhân dân, đội ngũ trí thức, nhà khoa học, văn nghệ sĩ trong công tác xây dựng văn hóa trong Đảng. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai xây dựng văn hóa trong Đảng, gắn với đánh giá, xếp loại, khen thưởng, kỷ luật… tổ chức Đảng, đảng viên, tạo bước chuyển căn bản trong ý thức tự giác và trách nhiệm của từng tổ chức Đảng, đảng viên trong xây dựng, thực hành các giá trị văn hóa trong Đảng.

Bốn là, đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về giá trị văn hóa trong Đảng, về công tác xây dựng văn hóa trong Đảng. Kịp thời biểu dương những mô hình tốt, cách làm hay và phê phán những hiện tượng tiêu cực, lệch lạc trong triển khai nhiệm vụ. Các cơ quan báo chí, truyền thông cần tuyên truyền hiệu quả hơn nữa, góp phần phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp của Đảng, của từng đảng viên, luôn đoàn kết, thống nhất, đồng thuận, quyết tâm cao, dũng cảm và sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung.

Bên cạnh đó, tập trung tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, xuyên tạc, bôi nhọ các giá trị văn hóa tốt đẹp của Đảng, kiên quyết, kiên trì tiến công, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.

Năm là, tăng cường hợp tác quốc tế, mở rộng giao lưu, hợp tác văn hóa với các nước, đa dạng hóa các hình thức văn hóa đối ngoại. Gắn kết ngoại giao văn hóa với ngoại giao chính trị và kinh tế; nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước và các đảng chính trị trên thế giới về xây dựng văn hóa chính trị để chắt lọc, ứng dụng hiệu quả, phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Gương mẫu - tiêu chí, thước đo văn hóa của mỗi cán bộ

Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, không thể phủ nhận rằng Đảng ta đang phải đối mặt với những thách thức to lớn trong thực hành văn hóa Đảng. Nêu vấn đề này, đại diện Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, TS. Nguyễn Thị Oanh cho rằng, hiện nay một bộ phận đảng viên, trong đó có cán bộ lãnh đạo, quản lý chưa nhận thức đầy đủ tính chất tầm quan trọng của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng văn hóa trong các tổ chức đảng. Do đó khâu chỉ đạo, tổ chức thực hiện ở một số tổ chức đảng còn thiếu quyết liệt, có biểu hiện chùng xuống, chất lượng, hiệu quả thấp.

Một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, trong đó có cả cấp chiến lược thiếu gương mẫu, uy tín thấp, năng lực, phẩm chất chưa ngang tầm nhiệm vụ, quan liêu, xa dân, cá nhân chủ nghĩa, vướng vào tham nhũng lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm. Không ít cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước thiếu tu dưỡng, rèn luyện thiếu tính đảng lợi dụng sơ hở trong cơ chế, chính sách, pháp luật, cố ý làm trái trục lợi, làm thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước, gây hậu quả nghiêm trọng bị xử lý kỷ luật đảng và xử lý theo pháp luật. Đây là nhận định được nêu trong Văn kiện Hội nghị Trung ương 7 Khóa XII.

Trước thực tế trên, các đại biểu, nhà khoa học, nhà lý luận tham dự Hội thảo đề nghị cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng và từng cán bộ, đảng viên về xây dựng văn hóa trong Đảng. Văn hóa thẩm thấu tác động đến 5 mặt của công tác xây dựng Đảng, từ việc xác định đúng Cương lĩnh, đường lối, chủ trương, nghị quyết, xây dựng đạo đức của Đảng - đạo đức của mỗi cán bộ, đảng viên đến việc xây dựng hệ thống tổ chức, bộ máy đồng bộ, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Đặc biệt, yếu tố văn hóa góp phần giúp cán bộ, đảng viên nhận diện được hệ giá trị chân - thiện - mỹ, thức tỉnh lương tri phân biệt được đúng, sai để thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ và hoàn thiện nhân cách. Coi nhẹ yếu tố văn hóa sẽ làm cho công tác xây dựng chỉnh đốn Đảng lệch chuẩn, sai phạm ở một số tổ chức cán bộ, đảng viên.

Trong tham luận tại Hội thảo, đại diện Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật cũng nêu rõ, văn hóa thẩm thấu tác động đến công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nhiều hay ít tùy thuộc vào chất lượng đội ngũ cán bộ. Hơn lúc nào hết, đội ngũ cán bộ phải thâu thái được yếu tố văn hóa. Bởi, đây là "hệ điều tiết" để nâng cao nhận thức, hành vi, năng lực, tổ chức hành động, luôn vì lợi ích của Đảng, tập thể và Nhân dân. Mỗi cán bộ, đảng viên phải luôn gương mẫu trong sạch về nhân cách, nói không với tiêu cực, tham nhũng luôn lắng nghe, học hỏi, gần gũi với nhân dân. Bởi như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Người không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Cán bộ giữ chức vụ càng cao càng phải gương mẫu. Gương mẫu là tiêu chí, thước đo văn hóa của người cán bộ.

Cùng quan điểm, Phó Chủ tịch Hội Triết học, GS.TS Nguyễn Trọng Chuẩn nêu rõ, từ chiều sâu bản chất của văn hóa Đảng đòi hỏi bản lĩnh của người cộng sản ở mỗi đảng viên trong việc chống chủ nghĩa cá nhân, “tự soi”, “tự sửa” đến đấu tranh loại bỏ giặc nội xâm, làm trong sạch đội ngũ, mà đỉnh cao là cuộc chiến chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực hiện nay.

Phó Chủ tịch Hội Triết học Việt Nam cũng thẳng thắn chỉ rõ, “công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, xử lý cán bộ vi phạm là một nỗ lực rất lớn trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Việc này giúp lấy lại niềm tin của người dân, bởi "chèo thuyền cũng là dân, lật thuyền cũng là dân", mất niềm tin là mất tất cả. Nếu không sớm bài trừ các tệ nạn này, thì nguy cơ với chế độ là rất lớn".

Theo PSG. TS Phạm Tất Thắng, cán bộ, đảng viên là yếu tố có ý nghĩa hạt nhân, cốt lõi của văn hóa Đảng, vừa là chủ thể sáng tạo, vừa là sản phẩm của văn hóa Đảng. Đảng viên cần làm gương và đi đầu trong mọi phong trào, từ công việc chuyên môn đến lối sống cá nhân.

Có thể khẳng định, văn hóa trong Đảng thể hiện ở tính tiền phong, nêu gương, phong cách ứng xử của mỗi cán bộ, đảng viên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và trong lối sống hàng ngày. Đảng dùng sự gương mẫu để lãnh đạo cách mạng, xem đây là một phương thức lãnh đạo văn minh nhất.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói “một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”, cán bộ, đảng viên “muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”. Nhân cách, đạo đức, trí tuệ, sự gương mẫu của cán bộ, đảng viên là những biểu hiện thực tế sinh động, thuyết phục nhất đối với nhân dân về sự chân chính và năng lực lãnh đạo của Đảng. Sự hoàn thiện văn hóa trong Đảng thông qua những tấm gương sáng về thực hiện các giá trị văn hóa trong Đảng có ảnh hưởng sâu sắc và rộng lớn đến những giá trị văn hóa của toàn xã hội, của dân tộc.