Quy hoạch làng nghề có hai dạng là quy hoạch tập trung và quy hoạch phân tán. Quy hoạch phân tán, nghĩa là trong ngay trong làng thì các công nghệ hay công đoạn nào đó hay bộ phận nào trong làng cùng sản xuất cùng loại để có thể tập trung lại và họ có thể có chung một hệ thống xử lý nước thải, chung một hệ thống thu gom nước thải hay là có nhiều hệ thống xử lý.
Quy hoạch phân tán, tức là trong làng nghề nhưng chỗ nào gây ô nhiễm và được kiểm soát một cách chặt chẽ. Còn những bộ phận vẫn có thể tận dụng lao động lúc nông nhàn, người già hoặc là trẻ em thì lại vẫn có thể được sản xuất cùng trong khu vực gia đình.
Cách làm này đã được áp dụng ở một vài làng nghề cho thấy hiệu quả. Nhưng được thực hiện đối với những loại hình làm sản xuất có thể phân chia được, có thể kiểm soát theo đặc thù riêng của từng đoạn về mức độ ô nhiễm.
Trong khi đó, đối với quy hoạch tập trung, chúng ta sẽ bố trí đưa các cơ sở sản xuất trong làng ra một khu vực ở bên ngoài, nhưng khu vực này phải đảm bảo các yêu cầu tối thiểu về hạ tầng kỹ thuật, phải có hệ thống thu gom nước thải, phải có hệ thống thu gom, lưu giữ chất thải rắn và phải có phải có điều kiện tạo ra sự phối hợp trong vấn đề xử lý khí thải...
Để xử lý vấn đề này cũng gặp khó khăn, bởi có những loại hình, có những công đoạn sản xuất tận dụng lao động nông nhàn thì để người ta để trong nhà, trong làng. Chỉ có những công đoạn nào có tiềm năng gây ô nhiễm, ví dụ quá trình sấy, quá trình nung, quá trình ép quá trình nấu chảy mà gây ô nhiễm về mới đưa ra ngoài.
Yêu cầu về cụm công nghiệp, hiện nay chúng ta cũng đang gặp khó khăn. Thứ nhất, nhiều địa phương không có đất, có nhiều địa phương thì không có điều kiện kinh tế. Ví dụ ai sẽ chịu trách nhiệm xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng cơ sở của các công trình xử lý để cho các hộ dân đưa các bộ phận ô nhiễm của mình ra ngoài, và ai sẽ là người quản lý cụm công nghiệp này trên cơ sở có khả năng đầu tư các công trình xử lý chung cho cả các hộ.
Thực tế cho thấy, có những địa phương đã thành lập cụm công nghiệp, làng nghề nhưng bỗng dưng trở thành cụm giãn dân hoặc là đã thành lập cụm công nghiệp làng nghề nhưng người dân không ra. Bởi vì ra khu vực đó cũng không có hệ thống xử lý nào hỗ trợ mà người dân phải tự xây dựng thì tốn kém kinh phí.
Tôi cho rằng, biện pháp mà quản lý về mặt quy hoạch thì phải tùy theo từng đặc điểm, địa phương, đặc thù của loại hình sản xuất, của công nghệ mà chúng ta quy hoạch tập trung hay quy hoạch phân tán. Quy hoạch tập trung này phải được sự ủng hộ của chính quyền địa phương, phải có điều kiện về kinh tế, phải có điều kiện về công nghệ để đảm bảo cụm công nghiệp làng nghề thực sự là một cụm công nghiệp an toàn chứ không phải là chuyển thành vùng ô nhiễm mới.
