Quyết định cần thiết
Sắc lệnh về tình trạng kinh tế khẩn cấp cho phép chính quyền thực thi quyền tối thượng đối với nguồn lực của các công ty tư nhân, áp đặt kiểm soát tiền tệ đi kèm với các biện pháp kinh tế, chính trị, xã hội khác để cải thiện tình hình. Với sắc lệnh này, Tổng thống Maduro được phép áp dụng một số biện pháp để điều chỉnh nền kinh tế đi đúng hướng, chẳng hạn như cắt giảm trợ cấp nhiên liệu.
Trước đó, Tổng thống Maduro đã nhiều lần tố cáo phe cánh hữu đối lập được sự hậu thuẫn của các thế lực bên ngoài đang tiến hành một cuộc chiến tranh kinh tế chống lại Chính phủ nhằm gây nên tình trạng bất ổn, cũng như những âm mưu của Mỹ trên thị trường dầu khí thế giới khiến giá dầu lao dốc gây thất thu lớn cho Iran, Nga và Venezuela.
Sắc lệnh này được coi là quyết định cần thiết đối với chính quyền Tổng thống Maduro khi đang phải đối mặt với khó khăn trên cả hai mặt trận kinh tế và chính trị. Venezuela là một trong năm thành viên sáng lập Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và dầu mỏ là mặt hàng xuất khẩu chiến lược, chiếm tới 96% nguồn thu ngoại tệ của đất nước. Do vậy, việc giá dầu lao dốc là thách thức không nhỏ với nền kinh tế nước này. Ước tính, khi giá dầu giảm 1 USD/thùng, Venezuela thất thu khoảng 720 triệu USD/năm. Kim ngạch xuất khẩu dầu từ đầu năm 2015 đến nay mới đạt khoảng 42,5 tỷ USD, thấp hơn nhiều con số 74 tỷ USD của năm 2014. Tình trạng khan hiếm lương thực, nhu yếu phẩm và tình trạng lạm phát ở mức cao (lạm phát tính tới hết quý III.2015 đã tăng lên 108,7%) đang khiến cuộc sống của người dân Venezuela khó khăn chồng chất. Người dân phải xếp hàng nhiều giờ đồng hồ để mua dầu ăn, giấy vệ sinh và các nhu yếu phẩm khác với số lượng hạn chế. Dự trữ ngoại tệ của Venezuela hiện chỉ đạt gần 15 tỷ USD, mức thấp nhất kể từ năm 2003.
Trong khi đó, trên chính trường, mâu thuẫn giữa Chính phủ cánh tả với Quốc hội thuộc phe đối lập ngày càng sâu sắc. Kể từ khi Quốc hội Venezuela do Liên minh Bàn Đoàn kết Dân chủ (MUD) đối lập chiếm 2/3 số ghế chính thức tuyên thệ hồi đầu tháng 1 vừa qua, tình trạng đối đầu giữa cơ quan lập pháp và cơ quan hành pháp của Tổng thống Nicolas Maduro liên tục gia tăng gây quan ngại sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng tại quốc gia Nam Mỹ này.
Yêu cầu “chia lửa”
 | |
| Tổng thống Venezuela Manduro ban bố sắc lệnh kinh tế khẩn cấp | Nguồn: AFP |
Trong bối cảnh đó, người dân Venezuela hy vọng Quốc hội và Chính phủ cùng hợp tác để đối phó với cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay của đất nước. Ông Eleazar Diaz Rangel, nhà phân tích chính trị đồng thời là Tổng biên tập nhật báo Ultimas Noticias nhận định, phần lớn những cử tri bỏ phiếu cho liên minh đối lập MUD đều tin tưởng rằng Quốc hội mới sẽ giúp giải quyết tình hình kinh tế bế tắc kéo dài suốt năm qua. Tuy nhiên, một mình Quốc hội sẽ không thể giải quyết vấn đề nếu không hợp tác với cơ quan hành pháp. Mặc dù kết quả bầu cử cho thấy sự thất vọng của người dân với Chính quyền của Tổng thống Manduro nhưng sẽ ngày càng nhiều người đòi hỏi Chính phủ và Quốc hội đạt được sự nhất trí, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế.
Theo các nhà quan sát, nắm bắt được tâm lý mệt mỏi và thất vọng của người dân, Tổng thống Maduro đã quyết định buộc phe đối lập phải “chia lửa” với Chính phủ thông qua sắc lệnh tình trạng kinh tế khẩn cấp, coi đây là cái giá chính trị mà lực lượng này phải gánh vác. Quốc hội của MUD bị đặt vào thế buộc phải lựa chọn, hoặc là thông qua, hoặc là bác bỏ trong vòng 8 ngày. Đây là một câu đố hóc búa đối với liên minh đối lập khi họ buộc phải lựa chọn hoặc chống lại mô hình kinh tế - xã hội hoặc đồng ý với các kế hoạch của Tổng thống Maduro.
Nếu phe đối lập nói “không”, đồng nghĩa với việc họ trao cho chính quyền cánh tả cơ hội đổ lỗi cho MUD khi cuộc khủng hoảng kinh tế trở nên tồi tệ hơn. Khi đó, chính người dân sẽ phán xét thái độ “bất hợp tác” của Quốc hội. Chuyên gia phân tích Diego Moya-Ocampos đến từ IHS Country Risk dự đoán Quốc hội Venezuela sẽ yêu cầu những sửa đổi lớn trong văn kiện này. Điều này sẽ khiến Tòa án Tối cao vốn do cơ quan hành pháp chi phối phải quyết định tính hiệu lực của sắc lệnh. Nếu đi theo hướng này, cuộc đấu đá quyền lực sẽ khốc liệt hơn và chắc chắn dẫn tới tình trạng tê liệt chính trị, kéo theo nguy cơ bạo loạn. Vì vậy, mặc dù chỉ trích chính quyền Maduro, song Chủ tịch Quốc hội Henry Ramos Allup vẫn phải tuyên bố phe đối lập sẽ xem xét sắc lệnh của Tổng thống Maduro, động thái được coi là bước lùi đầu tiên.
Điều 338 Hiến pháp Venezuela quy định, Chính phủ được quyền tuyên bố tình trạng kinh tế khẩn cấp trong những tình huống đặc biệt của quốc gia trong 60 ngày và có thể kéo dài thêm 60 ngày nữa. _____________ Sau cuộc bầu cử lập pháp tháng 12.205, đảng PSUV cầm quyền chỉ giành được 46 ghế, trong khi MUD đối lập đã giành được 99 ghế trong tổng số 167 ghế của Quốc hội. Đây là lần đầu tiên sau 16 năm liên tục, PSUV cầm quyền mất ưu thế đa số trong Quốc hội, khiến phe hành pháp của Tổng thống Manduro buộc phải chung sống chính trị với một Quốc hội do phe đối lập kiểm soát. |
