Đây là nhiệm kỳ thứ 2 ông Trump giữ cương vị chủ nhân Nhà Trắng, sau nhiệm kỳ một từ năm 2016 - 2020; đồng thời là vị Tổng thống thứ hai sau ông Grover Cleveland làm Tổng thống 2 nhiệm kỳ không liên tiếp, một điều chưa từng xảy ra tại Mỹ trong vòng 100 năm qua.
Từ doanh nhân tới chính trị gia
Ông Donald John Trump sinh năm 1946 tại khu Queens của thành phố New York, là con thứ tư trong một gia đình 5 anh em. Sau khi tốt nghiệp trung học năm 1964, ông theo học Đại học Fordham trong 2 năm rồi chuyển sang trường Tài chính Đại học Pennsylvania và tốt nghiệp cử nhân kinh tế năm 1968. Ngay sau tốt nghiệp đại học, ông Trump vào làm việc cho công ty Elizabeth Trump & Son của gia đình. Đây là công ty chuyên kinh doanh bất động sản do cha và mẹ ông thành lập. Ông Trump theo cha học về thương trường và lên nắm quyền điều hành công ty 3 năm sau đó.
Không chỉ nổi tiếng trong giới bất động sản, ông Trump cũng nổi tiếng trong giới truyền thông Mỹ với vai trò người dẫn chương trình kiêm nhà sản xuất của chương trình truyền hình thực tế “The Apprentice” của kênh NBC. Năm 2007, ông được vinh danh với một ngôi sao trên “Đại lộ Danh vọng” vì những cống hiến cho ngành truyền hình; được tạp chí Forbes vinh danh vào top 100 nhân vật nổi tiếng nhất thế giới năm 2013 và top 100 nhân vật quyền lực toàn cầu năm 2015.
Vào năm 2016, ông Trump bắt đầu sự nghiệp chính trị khi ra tranh cử tổng thống và trở thành ứng viên của đảng Cộng hòa. Là người “ngoại đạo” trong giới chính trị, ông Trump với khẩu hiệu đặt nước Mỹ lên trên hết (America first) và làm nước Mỹ vĩ đại trở lại (Make America great again) đã thổi một làn gió mới vào chính trường Mỹ. Đây cũng là một điểm then chốt giúp ông thu hút sự ủng hộ của cử tri. Ngày 8.11.2016, ông giành chiến thắng áp đảo trước đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton và trở thành Tổng thống thứ 45 của Mỹ.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã để lại một số di sản đáng kể như cải cách thuế, tái định hình hệ thống tư pháp liên bang, cải cách hệ thống tư pháp hình sự, thành lập Quân chủng Vũ trụ...
Hành trình chông gai
Có thể nói, hành trình quay trở lại Nhà Trắng của ông Donald Trump là vô cùng khó khăn và nhiều biến động. Vào tháng 5.2024, ông Trump đã bị kết tội về việc làm giả hồ sơ kinh doanh, trở thành cựu Tổng thống Mỹ đầu tiên bị kết án. Ông vẫn đang phải đối mặt với nhiều bản cáo trạng vì liên quan đến cuộc biểu tình tại đồi Capitol vào đầu năm 2021, cũng như hiện đang bị truy tố về tội gian lận bầu cử tại Georgia.
Sau nhiều tháng vướng vào hàng loạt cuộc chiến pháp lý, ông Trump đã giành được chiến thắng chính trị đầy thuyết phục trên con đường đầu tiên trở lại Nhà Trắng. Khi chưa đầy một tháng sau khi bị kết án hình sự, ông đã đến Atlanta để tham gia cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên và duy nhất với ông Joe Biden. Màn tranh luận lúng túng của tổng thống đương nhiệm đã gây hoang mang cho đảng Dân chủ và tiếp thêm sự tự tin cho ông Trump về cục diện cuộc đua. Vài tuần sau, vào ngày 13.7.2024, ông Trump đã trở thành mục tiêu của một cuộc mưu sát tại một sự kiện tranh cử tại bang Pennsylvania, nhưng may mắn sống sót và chỉ bị thương nhẹ ở tai. Vào ngày 15.9, ông Trump tiếp tục sống sót sau một nỗ lực ám sát khác tại câu lạc bộ chơi golf của ông ở West Palm Beach, Florida.
Bên cạnh đó, chiến dịch tranh cử của ông Trump cũng đã vướng phải vô số lời chỉ trích vì đưa ra nhiều tuyên bố sai sự thật và gây hiểu lầm. Cụ thể, ông Trump đã bị cáo buộc đưa ra những tuyên bố sai sự thật rằng cuộc bầu cử năm 2020, cũng như về những người nhập cư. Bất chấp những khó khăn đó, ông Trump đã liên tục chiếm vị trí “áp đảo” trong cuộc bầu cử. Vị cựu Tổng thống đã liên tiếp đánh bại các đối thủ trong đảng Cộng hòa, để trở thành ứng cử viên chính thức của đảng này vào ngày 18.7 tại Đại hội toàn quốc của đảng tại bang Milwaukee. Các cuộc thăm dò dẫn đến cuộc bầu cử cũng cho thấy ông Trump có “ưu thế” hơn so với bà Harris, dù kết quả được đánh giá là rất sát sao.
Sau khi có cuộc tranh luận duy nhất với ứng cử viên của đảng Dân chủ Kamala Harris vào tháng 9, ông Trump đã đẩy nhanh tốc độ chiến dịch tranh cử, tổ chức nhiều sự kiện hơn cả tháng 6 và tháng 7 cộng lại.
Lợi thế về cử tri và chính sách
Theo giới quan sát, với lần tranh cử thứ 3 này, ông Trump giành chiến thắng nhờ xây dựng được những lợi thế vững chắc về mặt cử tri cũng như chính sách của mình. Trước hết phải nhắc tới những cử tri trung thành của ông qua 3 kỳ bầu cử. Ông vẫn giữ được sự ủng hộ của 94% những người đã bỏ phiếu cho ông, bao gồm hầu hết những người ủng hộ ông trong cả năm 2016 và 2020.
Một lợi thế mà ông Trump có được là sự tín nhiệm về kinh tế. Trong nhiều cuộc thăm dò, người Mỹ đều bày tỏ kinh tế là mối quan tâm hàng đầu khi chuẩn bị bỏ phiếu trong cuộc bầu cử này, bởi họ đang phải đối phó với lạm phát cao trong nhiều năm. Đặc biệt, khi Bộ Lao động Mỹ công bố báo cáo việc làm trước ngày bầu cử cho thấy sự tăng trưởng yếu ớt về số lượng việc làm, phần lớn là do tác động của các cơn bão lớn và tình trạng đình công diện rộng dưới thời nắm quyền của ông Joe Biden, cử tri Mỹ càng mong chờ và kỳ vọng vào chính sách kinh tế của ông Donald Trump nhiều hơn.
Một khía cạnh khác được ông Trump đặt làm trọng tâm trong chiến dịch tranh cử là mối đe dọa và sự hỗn loạn do tình trạng nhập cư bất hợp pháp gây ra. Trong cuộc thăm dò toàn quốc cuối cùng, 15% số người được hỏi cho biết nhập cư là vấn đề quan trọng nhất trong việc quyết định lá phiếu của họ. Cách tiếp cận của ông về luật pháp và tội phạm cũng là một điểm cộng trong mắt cử tri. Trong thời đại mà các vấn đề về tội phạm và an toàn công cộng được đưa lên hàng đầu trong các cuộc thảo luận chính trị, sự nhấn mạnh vào luật pháp và trật tự đã tạo được tiếng vang với nhiều cử tri.
Khi chính quyền đương nhiệm đang gây tranh cãi trong việc xử lý các vấn đề đối ngoại, đặc biệt về các cuộc xung đột ở Trung Đông và Ukraine, cử tri Mỹ mong muốn kinh nghiệm và sự đổi mới của cựu Tổng thống về các vấn đề chiến tranh và hòa bình. Phần lớn cử tri cho rằng ông Trump có đủ kinh nghiệm trong các vấn đề đối ngoại và sẽ làm tốt hơn trong chính sách đối với cuộc chiến ở Ukraine, quan hệ với Trung Quốc và cuộc chiến giữa Israel - Hamas.
Trong ngày bầu cử 5.11, ông Trump đã có màn thể hiện xuất sắc với hàng loạt chiến thắng vang dội tại 7 bang chiến trường có ý nghĩa quyết định gồm Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Bắc Carolina, Wisconsin và Pennsylvania, giành trọn 93 phiếu đại cử tri tại những bang nói trên. Cựu tổng thống đã thể hiện sức mạnh trên khắp đất nước, cải thiện thành tích năm 2020 của mình ở mọi nơi, từ vùng nông thôn đến trung tâm thành thị.
Đưa nước Mỹ trở lại "thời kỳ hoàng kim"
Phát biểu mừng chiến thắng trước người ủng hộ tại bang Florida, ông Trump cho biết: "Nhiệm vụ trước mắt chúng ta sẽ không hề dễ dàng, nhưng tôi sẽ đem hết sức lực, tinh thần và sự chiến đấu có trong tâm hồn mình vào công việc mà các bạn đã giao phó cho tôi". Ông cam kết sẽ lãnh đạo "thời kỳ hoàng kim cho nước Mỹ".
Ông cũng cảm ơn người dân Mỹ vì vinh dự được bầu làm Tổng thống thứ 45 và Tổng thống thứ 47 của nước Mỹ.
Ông cho biết thêm: "Cử tri ủng hộ chúng tôi đến từ mọi nhóm và đây là bước tiến mới của đảng Cộng hòa khi đã mở rộng cơ sở ủng hộ sang các nhóm vốn thường bỏ phiếu cho đảng Dân chủ".
"Tôi sẽ chiến đấu vì mọi công dân, mọi gia đình và vì tương lai của các bạn. Mỗi ngày, tôi sẽ chiến đấu vì các bạn và bằng từng hơi thở của mình, tôi sẽ không nghỉ ngơi cho đến khi chúng ta mang lại một nước Mỹ hùng mạnh, an toàn và thịnh vượng mà con cái chúng ta xứng đáng có được và các bạn xứng đáng được hưởng. Đây thực sự sẽ là thời kỳ hoàng kim của nước Mỹ", ông Trump nói.
Ông cho biết rằng kết quả bầu cử đã mang lại cho ông “cảm giác yêu thương tuyệt vời” và tuyên bố đất nước đã trao cho ông “một nhiệm vụ đầy quyền lực”.
Các chuyên gia dự báo rằng, nhiệm kỳ tới sẽ chứng kiến nhiều sự thay đổi lớn trong chính sách kinh tế và ngoại giao của Mỹ. Dự kiến, các đại cử tri đoàn tại các bang sẽ nhóm họp vào ngày 17.12 tới để bỏ phiếu đại cử tri chính thức bầu ứng cử viên Donald Trump làm Tổng thống tiếp theo của nước Mỹ.
