Có gì trong kế hoạch nhập cư mới?
Theo số liệu mới nhất, dân số Canada đã tăng 3,2% từ năm 2023 đến 2024, phần lớn đến từ làn sóng người nhập cư mới, đạt mức 41 triệu người - mức tăng cao nhất kể từ năm 1957. Sự gia tăng này đã dẫn đến giá nhà và nhu cầu thuê đều tăng cao. Đây cũng là một trong nhiều vấn đề gây tranh cãi nhất trong giới chính trị Canada, đặc biệt là khi cuộc bầu cử liên bang sẽ diễn ra trễ nhất là vào tháng 10 năm sau. Các cuộc thăm dò cũng chỉ ra ngày càng nhiều người dân Canada đồng tình với ý kiến hiện quốc gia này đang có quá nhiều người nhập cư ở lại, dẫn đến làn sóng phản đối người nhập cư và gia tăng nhiều vụ án nhắm đến nhóm đối tượng này.
Trước tình trạng này, lần đầu tiên sau nhiều năm, Chính phủ Canada đã quyết định giảm mạnh số lượng người nhập cư. Trong kế hoạch mức nhập cư mới, Chính phủ đặt mục tiêu giảm số lượng thường trú mới xuống còn 395.000 người vào năm 2025, cắt giảm gần 100.000 lượt so với mốc 485.000 người trong năm nay; mức cắt giảm tiếp theo là 380.000 người vào năm 2026 và 365.000 người vào năm 2027. Những thay đổi này sẽ giúp các tỉnh, vùng lãnh thổ và các bên liên quan có thể điều chỉnh năng lực của họ, cho phép dân số tăng trưởng với tốc độ bền vững.
Bên cạnh đó, kế hoạch nhập cư mới sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi từ thường trú tạm thời sang thường trú. Sự thay đổi này dự kiến sẽ mang lại lợi ích cho sinh viên quốc tế và người lao động nước ngoài tạm thời đã ở Canada và đã hòa nhập vào cộng đồng địa phương. Theo kế hoạch, hơn 40% số lượng thường trú mới được tiếp nhận vào năm 2025 sẽ đến từ những cá nhân đã sống ở Canada, đặc biệt là những người có trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc tại Canada. Cách tiếp cận có mục tiêu này nhằm cấp tư cách thường trú cho những người đang đóng góp về mặt kinh tế và định cư, mà không gây thêm áp lực cho các dịch vụ công.
Thêm vào đó, các quy định về giấy phép lao động, đặc biệt là đối với vợ/chồng của sinh viên quốc tế và người lao động tạm thời, cũng sẽ thắt chặt. Những điều chỉnh này được thiết kế để bảo vệ thị trường lao động và các dịch vụ xã hội của Canada.
Bộ Di trú, Người tị nạn và Quyền công dân Canada (IRCC) cho biết, việc điều chỉnh mục tiêu nhập cư dự kiến sẽ giảm bớt căng thẳng hiện tại về nhà ở và kết cấu hạ tầng, ổn định thị trường nhà ở, qua đó giúp người dân hiện tại có thể mua hoặc thuê nhà dễ dàng hơn. Với kế hoạch mới này, dân số Canada dự kiến sẽ giảm 0,2% trong hai năm tới, đồng thời giúp giảm khoảng cách cung nhà ở khoảng 670.000 đơn vị trong vào năm tới. Hơn nữa, kế hoạch này cũng dự kiến sẽ giảm tình trạng tắc nghẽn trên phương tiện giao thông công cộng, trường học và cơ sở chăm sóc sức khỏe, có khả năng cải thiện khả năng tiếp cận và chất lượng dịch vụ cho những người đang sống tại Canada.
Bộ trưởng Bộ Di trú, Người tị nạn và Quyền công dân Marc Miller cho biết, kế hoạch này được thiết kế để cân bằng giữa tăng trưởng bền vững với những lợi ích mà người nhập cư mang lại cho Canada; đồng thời bảo đảm rằng những người dân đang sống ở đất nước này sẽ được trải nghiệm một môi trường ổn định và hỗ trợ, trong khi vẫn có thể tận hưởng sự đa dạng văn hóa và những đóng góp kinh tế từ những cư dân mới.
Liệu có "lợi bất cập hại"?
Trước quyết định thắt chặt chính sách và kiểm soát số lượng người nhập cư, các nhà quan sát nhận định rằng, những thay đổi sắp xảy ra có thể làm đình trệ tăng trưởng ở nước này. Các chuyên gia kinh tế và những người ủng hộ doanh nghiệp cho rằng, việc giảm số lượng người mới nhập cư vào nước này có thể gây ra hậu quả tiêu cực cho nền kinh tế cũng như đặt ra thách thức về thương mại.
Chia sẻ với tờ Financial Post, chuyên gia Charles St-Arnaud của Nhóm công đoàn tín dụng Alberta Central nhận định rằng, nếu không có tốc độ tăng trưởng dân số như năm ngoái, kinh tế Canada đã rơi vào suy thoái vào cuối năm 2023. Theo nhóm này, các doanh nghiệp đang cảnh báo rằng họ cảm thấy sẽ có những hậu quả tiêu cực khi nhập cư bị thu hẹp lại ở Canada. Trong khi đó, Chủ tịch Liên đoàn doanh nghiệp độc lập Canada (CFIB) Dan Kelly cho rằng, những người nhập cư tạm thời và người thường trú là “món quà của Chúa đối với nền kinh tế Canada", đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của các doanh nghiệp trên khắp đất nước. Do đó, những thay đổi đối với nhập cư và chương trình lao động nước ngoài tạm thời của chính phủ sẽ gây tổn hại không nhỏ đến nền kinh tế nước này. Hơn nữa, nhiều người lo ngại sự chuyển hướng chính sách quá nhanh của Canada có thể đẩy nhiều người dân nhập cư vào tình thế ở lại Canada bất hợp pháp.
Ngoài ra, chuyên gia St-Arnaud cho biết thêm, những thay đổi về nhập cư cũng có thể ảnh hưởng đến các quyết định về lãi suất trong tương lai của Ngân hàng trung ương Canada (BoC). Theo đó, BoC không còn có thể kỳ vọng mức tăng trưởng dân số có khả năng giảm ở mức 0% như trong các dự báo gần đây của họ, bởi theo thông báo của Chính phủ, kế hoạch nhập cư mới sẽ khiến dân số giảm 0,2% trong hai năm tới. Điều này có nghĩa là tăng trưởng tiềm năng của nền kinh tế cũng sẽ thấp hơn nhiều so với những gì BoC kỳ vọng, và sẽ cần phải cắt giảm lãi suất nhiều hơn dự kiến trong tương lai. Chính vì vậy, ông cho rằng: “BoC có thể sẽ cần phải tích cực hơn trong việc đưa ra các biện pháp kích thích cho nền kinh tế, để có thể bảo đảm rằng nền kinh tế đủ mạnh để thích ứng với những thay đổi sắp tới”.
Bên cạnh những ý kiến phản đối từ các chuyên gia kinh tế, phản ứng của người dân Canada đối với kế hoạch nhập cư mới khá tích cực. Giám đốc Mạng lưới xu hướng kinh tế xã hội Victoria Esses của Đại học Western nhận xét, người dân sẽ không còn tâm lý lo lắng về sự cạnh tranh việc làm và nguồn lực với những người mới đến.
Trong khi đó, nhà kinh tế Robert Kavcic của Ngân hàng Montréal cho biết, việc hạn chế nhập cư nói chung có thể thay đổi những gì mà người Canada nhìn thấy ở một số phân khúc trong thị trường nhà ở. Ông cũng hy vọng việc cắt giảm nhập cư sẽ làm giảm bớt “sự trì trệ của thị trường việc làm”, nơi những người nhập cư mới và những người trẻ tuổi đang gặp khó khăn.
