Một năm sôi động của quan hệ song phương
- Năm 2023 đánh dấu kỷ niệm 50 năm thiết lập Quan hệ ngoại giao Việt Nam – Anh, ông đánh giá thế nào về những thành tựu hợp tác đạt được cho đến nay; triển vọng cho quan hệ song phương trong năm 2024 và xa hơn nữa?
- Chúng ta vừa kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Vương quốc Anh và Việt Nam. Nhân dịp này, chúng ta đã nhìn lại một số thành tựu thực sự quan trọng trong mối quan hệ dài hơn 50 năm qua.
Một cột mốc quan trọng là thỏa thuận thiết lập Quan hệ Đối tác chiến lược giữa Anh và Việt Nam cách đây 13 năm, sau đó được hai nước gia hạn ba năm trước. Mối quan hệ đối tác chiến lược bao trùm nhiều lĩnh vực hợp tác, và trong năm qua hai nước đã kỷ niệm nhiều thành tựu trong các lĩnh vực thương mại, giáo dục và hợp tác trong phát triển bền vững.
Năm 2023, chúng ta đã chứng kiến nhiều chuyến thăm chính trị cấp cao: Chuyến thăm của Bộ trưởng Môi trường, Thực phẩm và Nông thôn, chuyến thăm của Ngoại trưởng Scotland và một loạt các bộ trưởng khác về thương mại, đối ngoại và quốc phòng. Chúng ta cũng chứng kiến chuyến thăm rất quan trọng của Chủ tịch Nước Việt Nam Võ Văn Thưởng tới Vương quốc Anh nhân lễ đăng quang của Vua Charles III và tôi nghĩ điều đó cho thấy mức độ tin cậy và tầm quan trọng của mối quan hệ chính trị.
Hiện tại, chúng tôi cũng đang nỗ lực trên một số lĩnh vực hợp tác thực sự cụ thể. Tôi tự hào nói rằng quan hệ thương mại của chúng ta đã có bước phát triển đáng kể. Chúng tôi nhận thấy thương mại tăng 29% trong năm ngoái lên 6,9 tỷ GBP (8,72 tỷ USD). Kết quả này có được nhờ hai nước đã nhất trí một hiệp định thương mại tự do cách đây 2 năm và năm nay, với sự hỗ trợ của Việt Nam, Vương quốc Anh đã tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Bên cạnh đó, chúng tôi nhận thấy những tiến bộ thực sự trong hợp tác giáo dục. Hiện có khoảng 11.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Anh. Tôi thực sự vui mừng khi thấy mối quan hệ ngày càng phát triển giữa các trường phổ thông và đại học trong lĩnh vực giáo dục kỹ thuật và dạy nghề. Chúng ta đều biết rằng giáo dục là điều mà mọi gia đình Việt Nam đều quan tâm và Vương quốc Anh có nhiều lợi thế để thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực này.
Tôi cũng đánh giá cao về mối quan hệ và tầm quan trọng ngày càng tăng của cách chúng ta hợp tác trong lĩnh vực an ninh. Năm 2023 chúng ta đã chứng kiến chuyến thăm của tàu Hải quân Hoàng gia tới Thành phố Hồ Chí Minh. Chúng tôi nhận thấy sự hợp tác ngày càng tăng trong các lĩnh vực như an ninh hàng hải và mong chờ chúng ta có thể tăng cường hợp tác hơn nữa trong hiện đại hóa quốc phòng.
Thêm một đòn bẩy cho quan hệ thương mại
- Vương quốc Anh đã kết thúc đàm phán tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) vào ngày 31.3.2023 và ký Nghị định thư gia nhập vào ngày 16.7.2023. Cùng với Hiệp định Thương mại tự do Anh-Việt (UKVFTA), sự kiện này sẽ tác động như thế nào đến quan hệ thương mại song phương?
- Chúng tôi rất vui mừng khi Việt Nam là chủ nhà cho vòng đàm phán cuối cùng để Vương quốc Anh tham gia hiệp định CPTPP một cách đầy đủ. Với Nghị định thư gia nhập của Vương quốc Anh, tôi nghĩ điều đó sẽ bổ sung thêm một đòn bẩy nữa cho mối quan hệ thương mại vốn đã rất hiệu quả và rất bền chặt.
Hiệp định Thương mại Tự do Anh-Việt Nam (UKVFTA) cung cấp cơ sở rất vững chắc cho quan hệ thương mại song phương. Những gì CPTPP bổ sung là một lớp mới trong các lĩnh vực cụ thể với việc nhiều hạng mục thuế quan được dỡ bỏ. Ví dụ, các nhà xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Vương quốc Anh sẽ có hạn ngạch xuất khẩu cao hơn. Chúng ta cũng sẽ chứng kiến nhiều cơ hội hơn nữa đối với các sản phẩm nông nghiệp khác. Và một số lĩnh vực rất cụ thể như sôcôla là một trong những lĩnh vực sẽ được tự do hóa. Đồng thời, tôi nghĩ thương mại giữa hai nước sẽ được mở rộng sang các lĩnh vực khác và CPTPP sẽ củng cố điều đó.
Cuối cùng, tôi cho rằng CPTPP là hiệp định cho tương lai. Với việc Anh tham gia, CPTPP không còn chỉ là một thỏa thuận ở Thái Bình Dương nữa. Đó là một thỏa thuận toàn cầu. Điều đó có nghĩa là thỏa thuận này sẽ thiết lập các tiêu chuẩn cho tương lai. Vương quốc Anh và Việt Nam sẽ giúp định hình các quy tắc thương mại thế giới cho thế hệ tiếp theo.
- Việt Nam đã công bố Kế hoạch huy động nguồn lực để thực hiện Tuyên bố chính trị về việc thiết lập Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) giữa Việt Nam và Nhóm đối tác quốc tế (IPG). Ông đánh giá thế nào về nỗ lực của Việt Nam trong chuyển đổi năng lượng và hợp tác Việt – Anh trong lĩnh vực này?
- Cam kết mà Việt Nam đưa ra tại COP 26 ở Glasgow, Anh về mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 là một minh chứng đầy tham vọng và rất quan trọng về vai trò tiên phong của Việt Nam về khí hậu. Và chúng ta đã thấy điều đó trong hai năm qua, vai trò đó ngày càng sâu sắc và được thúc đẩy không ngừng.
Cam kết của Việt Nam về phát thải ròng bằng 0 đã được hiện thực hóa với việc thành lập một ban chỉ đạo ở cấp quốc gia. Năm 2022, Việt Nam đã cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), đây là cam kết mà mọi quốc gia đưa ra nhằm giảm lượng khí thải theo thời gian. Việt Nam cũng ban hành chiến lược biến đổi khí hậu quốc gia. Như vậy, Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng. Và năm 2023, chúng ta đã thấy sự tiến bộ trong Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). Đây là thỏa thuận giữa các nước G7 và Việt Nam nhằm hỗ trợ và củng cố quá trình chuyển đổi năng lượng xanh của Việt Nam với khoản đầu tư tài chính trị giá 15,5 tỷ USD kèm theo hỗ trợ công nghệ và kỹ thuật.
Đồng thời, Việt Nam đang thực hiện các thay đổi về quy định và tạo ra khuôn khổ phù hợp để lưới điện có thể chuyển từ các lĩnh vực sản xuất năng lượng sử dụng nhiều carbon như than sang năng lượng tái tạo như gió ngoài khơi và năng lượng mặt trời và quá trình chuyển đổi đó đã bắt đầu. Nhưng JETP sẽ thực sự giúp đẩy nhanh tiến độ đó.
Tôi rất vui vì tại COP28, chúng tôi đã chứng kiến Việt Nam khởi động kế hoạch huy động nguồn lực này, đây là bước tiếp theo trong JETP. Điều đó sẽ giúp mở khóa khoản đầu tư đó. Chúng ta cần phải làm việc cùng nhau nhiều hơn nữa. Cùng với EU, Vương quốc Anh là một trong những đồng nghiệp của JETP tại Việt Nam. Chúng ta sẽ làm việc lâu dài, cùng nhau cam kết thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi năng lượng khó khăn nhưng rất quan trọng này.
- Tết cổ truyền của Việt Nam đang đến gần. Ông cảm thấy thế nào về không khí Tết nơi đây?
- Tôi đến từ một phần của Vương quốc Anh - Scotland - với những truyền thống đón năm Mới rất đặc trưng. Một số người dân ở quê hương tôi có tục lệ chào tạm biệt năm cũ bằng cách mở cửa quét dọn, và một số có truyền thống đón năm mới cùng gia đình và hàng xóm. Vì vậy tôi cảm thấy rất gần gũi với truyền thống đón Tết ở Việt Nam. Năm ngoái là lần đầu tiên tôi đến đây và tôi thực sự thích thú với tất cả những truyền thống cũng như cảm giác mà không khí Tết cổ truyền mang lại. Đó là dịp lễ hội, là niềm vui, là sự đoàn tụ, sum họp gia đình. Bạn có thể nhận thấy không khí tưng bừng đó khi bước ra đường những bông hoa nở rộ nhờ sự chăm sóc tỉ mỉ mà mọi người đã dành để trang trí và chào mừng năm Mới. Tôi rất háo hức chờ đớn Tết Nguyên Đán năm nay và tận hưởng những truyền thống đó một lần nữa. Năm ngoái, tôi còn được dạy làm bánh chưng và luyện viết thư pháp. Năm nay, tôi hy vọng có thể học thêm một số kỹ năng mới và hiểu sâu hơn một số phong tục truyền thống của Việt Nam trong dịp Tết.
- Trân trọng cảm ơn Ông!
