Tại phiên họp toàn thể đầu tiên, tập trung vào các xu hướng lớn định hình ASEAN và thế giới vào năm 2035, được điều hành bởi Tiến sĩ Dino Patti Djalal, Người sáng lập và Chủ tịch Cộng đồng Chính sách Đối ngoại Indonesia (FPCI), các đại biểu đã chia sẻ những hiểu biết và khám phá những thay đổi toàn cầu và các xu hướng chính định hình bối cảnh toàn cầu và tương lai của ASEAN đến năm 2035.
Chìa khóa để ASEAN thích ứng với bối cảnh mới
Về cách ASEAN phải thay đổi để thích ứng với thế giới đang thay đổi và khó đoán, Bộ trưởng Ngoại giao Thái Lan Maris Sangiampongsa nhấn mạnh rằng không có quốc gia nào có thể một mình giải quyết các thách thức và các quốc gia thành viên ASEAN cũng không ngoại lệ. Chuyển đổi kỹ thuật số phải là ưu tiên hàng đầu của ASEAN để bắt kịp xu hướng phát triển toàn cầu.
Ông Sangiampongsa cũng đề xuất các giải pháp chính để khối giải quyết các thách thức, bao gồm phát triển Cộng đồng ASEAN; tái khẳng định vai trò trung tâm của khối; hợp tác với các cường quốc để duy trì một môi trường thuận lợi; và tăng cường ảnh hưởng của ASEAN trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu ảnh hưởng đến cấu trúc an ninh khu vực.
Giáo sư Simon Tay, Chủ tịch Viện Quan hệ Quốc tế Singapore bổ sung: bất chấp những bất ổn toàn cầu, ASEAN vẫn tiếp tục phát triển thịnh vượng. Ông tái khẳng định sự cần thiết phải tăng cường tính trung tâm của ASEAN thông qua các nguyên tắc và hợp tác thương mại.
Đại sứ Nguyễn Trung Thành, nguyên Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao, nguyên Trưởng SOM ASEAN Việt Nam (2004-2007) cho biết, bất chấp những bất ổn toàn cầu, ASEAN sẽ duy trì đà tăng trưởng, vẫn là ngọn hải đăng của hòa bình.
Theo Đại sứ Nguyễn Trung Thành, ASEAN chỉ có thể thành công thông qua sự gắn kết mạnh mẽ nội khối và hợp tác với các đối tác bên ngoài; đồng thời phải linh hoạt hơn để thích ứng với hoàn cảnh thay đổi và đảm bảo rằng không có lực lượng bên ngoài nào đưa ra quyết định thay cho khối.
Khám phá các lĩnh vực hợp tác mới
Trong phiên họp toàn thể lần thứ hai về tăng cường các nguyên tắc nền tảng của ASEAN để giải quyết những thách thức trong tương lai, do Giáo sư Tiến sĩ Mohd Faiz Abdullah, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (ISIS) của Malaysia làm chủ toạ, những người tham gia đã xem xét các nguyên tắc cốt lõi của ASEAN trong tình hình địa chính trị mới, nêu bật triển vọng ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, cũng như các cơ hội và thách thức do sự thay đổi địa chính trị khu vực đặt ra, từ đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy các cơ chế do ASEAN lãnh đạo.
Các đại biểu đưa ra các đề xuất để thúc đẩy sự phát triển của ASEAN, từ cải cách thể chế đến tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực mới, thúc đẩy các giải pháp đột phá để giúp ASEAN duy trì sự đoàn kết, tăng cường khả năng phục hồi và bảo tồn các giá trị cốt lõi và bản sắc được định hình trong nhiều thập kỷ.
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia Prak Sokhonn lưu ý rằng, lợi thế của ASEAN nằm ở khả năng điều hướng một môi trường không ổn định trong khi vẫn duy trì sự chung sống hòa bình và trung lập. Ông nhấn mạnh những nỗ lực của ASEAN nhằm giải quyết những khác biệt, đảm bảo sự gắn kết nội khối và duy trì mối quan hệ với các đối tác.
ASEAN phải cố gắng duy trì sự thịnh vượng của mình dựa trên nền tảng hòa bình, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế.
Đại sứ Phạm Quang Vinh, nguyên Thứ trưởng Ngoại giao, nguyên Trưởng SOM ASEAN Việt Nam (2007-2014) nhấn mạnh sự cần thiết phải hồi sinh hợp tác của ASEAN theo cách tiếp cận chủ động hơn, đồng thời thúc đẩy đối thoại sâu sắc hơn, thẳng thắn hơn và dựa trên niềm tin.
ASEAN nên tăng cường đối thoại với các đối tác bên ngoài và mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực ứng phó với biến đổi khí hậu, cạnh tranh địa chính trị, khoa học - công nghệ và phát triển xanh, những vấn đề quan trọng đối với khu vực, và đa dạng hóa quan hệ đối tác của ASEAN, Đại sứ Phạm Quang Vinh lưu ý.
Vào chiều ngày 26.2, tại hai phiên toàn thể cuối cùng, các đại biểu thảo luận về các vấn đề liên quan đến việc quản lý các công nghệ mới nổi để đảm bảo an ninh toàn diện và vai trò của ASEAN trong việc thúc đẩy sự gắn kết và hòa bình trong một thế giới nhiều biến động.
