Chỉ vì một nốt đen nhỏ ở gan bàn chân trông như nốt ruồi, bà K.T.P. (54 tuổi, Hà Nội) suýt mất bàn chân. Bà P. cho biết, ban đầu tổn thương chỉ là một nốt nhỏ không đau, không ngứa, dễ bị nhầm với nốt ruồi lành tính. Bệnh nhân tự theo dõi tại nhà, sau đó đến khám và được xử lý như u lành: chích - khâu mà không sinh thiết.
Tuy nhiên, vết mổ không lành, xuất hiện thêm hai nốt đen mới. Bệnh nhân tiếp tục điều trị tại một cơ sở khác nhưng tổn thương vẫn lan rộng, thậm chí mọc thêm ở các mũi khâu cũ.
Không thấy cải thiện, bệnh nhân ngưng điều trị y tế và chuyển sang tự chữa bằng cách đốt điện và dùng thuốc không rõ nguồn gốc trong hơn 1 tháng. Hậu quả là vết thương lan rộng, loét sâu, sưng tấy và đau đớn khiến việc đi lại gặp nhiều khó khăn.
Chỉ khi gan bàn chân bị tổn thương gần như toàn bộ, bệnh nhân mới đến khám tại cơ sở chuyên khoa da liễu và được sinh thiết, xác định mắc ung thư hắc tố da (melanoma) - một dạng ung thư da tiến triển nhanh, dễ di căn và rất nguy hiểm.
Sau đó, bệnh nhân được chuyển sang bệnh viện chuyên ngành để điều trị và tạo hình nhưng tình trạng không cải thiện. Bệnh nhân tiếp tục được chuyển về Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Theo ThS.BS Nguyễn Ngọc Linh, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, khi nhập viện, bệnh nhân có tổn thương rộng 8x8 cm ở gan bàn chân - vị trí chịu lực chính của cơ thể. Đây là vùng rất khó can thiệp phẫu thuật tạo hình vì nếu xử lý sai, nguy cơ mất chức năng vận động hoặc phải cắt cụt là rất cao.
Ê-kíp bác sĩ đã sử dụng vạt da tại vòm gan chân - nơi ít chịu lực và nuôi dưỡng vạt da bằng động mạch ngược dòng. Sau 3 ngày, vạt da hồi phục tốt, vết mổ khô, ổn định, giúp bệnh nhân phục hồi vận động nhanh chóng.
Bác sĩ đánh giá nếu bệnh nhân đến muộn hơn hoặc xử lý sai ngay từ đầu, nguy cơ cắt cụt bàn chân là rất lớn. Nhờ can thiệp đúng thời điểm và áp dụng kỹ thuật phù hợp, chức năng vận động đã được bảo tồn gần như trọn vẹn.
TS.BS Dương Mạnh Chiến, chuyên gia phẫu thuật tạo hình của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, đây là một trường hợp điển hình cho thấy ung thư hắc tố có thể khởi phát âm thầm như một nốt ruồi, nhưng lại tiến triển rất nhanh và nguy hiểm.
"Vì không đau, không ngứa, nên nhiều người chủ quan. Nếu không được cắt bỏ triệt để ngay từ đầu, tế bào ung thư có thể lan ra hạch, phổi, gan, thậm chí não”, bác sĩ Chiến thông tin.
Bác sĩ Chiến nhấn mạnh, melanoma là ung thư bắt nguồn từ tế bào sắc tố, thường gặp ở vùng da tiếp xúc nhiều với ánh sáng. Tuy nhiên, gan bàn chân - vùng ít ai để ý lại là nơi rất dễ bỏ sót. Nốt lạ tại đây có thể bị nhầm với chai chân, mắt cá, hạt cơm.
Đặc biệt, melanoma không đáp ứng với hóa trị hay xạ trị như nhiều loại ung thư khác. Vì vậy, phẫu thuật cắt bỏ triệt để từ đầu là yếu tố sống còn. Diện cắt an toàn cần rộng gấp 10 lần độ dày khối u. Việc đốt, chọc, cắt bỏ mà không sinh thiết, hoặc trì hoãn điều trị có thể khiến tế bào ung thư lan rộng và di căn nhanh chóng.
Để nhận biết sớm, người dân cần lưu ý nếu có tổn thương sắc tố như nốt ruồi bất thường, cần nghĩ ngay đến melanoma và đi khám bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không được chạm, chọc, sinh thiết hay cắt bỏ một phần khối u khi chưa loại trừ melanoma, vì các động tác này có thể kích thích tế bào ung thư phát tán đi khắp cơ thể (di căn).
Một khi đã xác định là melanoma, bệnh nhân cần được phẫu thuật cắt rộng rãi và tạo hình.
Bác sĩ Chiến khuyến cáo người dân cảnh giác cao với mọi tổn thương sắc tố bất thường trên da, dù là nhỏ. Các dấu hiệu nguy hiểm cần lưu ý bao gồm màu sắc không đều, hình dạng không đối xứng, viền mờ, kích thước tăng nhanh, hoặc xuất hiện thêm các nốt nhỏ xung quanh.
Những vị trí như gan bàn chân, kẽ ngón, vùng kín dù, ít tiếp xúc với ánh sáng nhưng nếu có nốt lạ, cần được thăm khám và sinh thiết tại các cơ sở chuyên khoa.
