Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thông tin, tiếp nhận nữ bệnh nhân (56 tuổi) nhập viện trong tình trạng buồn nôn, tê bì môi và chân tay, tụt huyết áp, đau bụng sau khi ăn một lượng lớn củ ấu tàu thay cơm khoảng một giờ.
Khai thác thông tin, bệnh nhân không có tiền sử dị ứng thực phẩm hay thuốc. Trước đó, người bệnh đã từng ăn củ ấu tàu số lượng ít và không có biểu hiện dị ứng.
Qua thăm khám và làm các xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán người bệnh bị: Ngộ độc Aconitine trong củ ấu tàu. Sau đó, bệnh nhân được điều trị vận mạch, cân bằng điện giải và thuốc chống loạn nhịp. Sau 4 ngày điều trị, người bệnh hồi phục tốt và ra viện.
Bác sĩ Nguyễn Hà Anh, Khoa Da liễu, TT Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, rất nguy hiểm khi các triệu chứng ngộ độc củ ấu tàu như buồn nôn, tê môi tay chân, tụt huyết áp,… dễ bị nhầm với sốc phản vệ – một phản ứng dị ứng nặng thường gặp sau khi ăn thực phẩm lạ. Sốc phản vệ thường khởi phát nhanh, xảy ra ngay sau khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng lần đầu tiên và đáp ứng nhanh với adrenaline.
Theo dõi trường hợp ca bệnh trên, bác sĩ đưa ra một số khuyến cáo như sau:
Không tự ý sử dụng củ ấu tàu hoặc các loại thảo dược có độc tính cao
Việc tự chế biến hoặc sử dụng theo truyền miệng (ngâm rượu, nấu cháo, sắc thuốc…) mà không có hiểu biết rõ ràng về liều lượng và cách khử độc là vô cùng rủi ro.
Luôn hỏi ý kiến chuyên gia y tế trước khi sử dụng các vị thuốc dân gian
- Không phải tất cả các thảo dược đều an toàn – một số loại chỉ có thể dùng khi đã được xử lý đúng cách và đúng liều.
- Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ y học cổ truyền, dược sĩ, hoặc cán bộ y tế có chuyên môn trước khi sử dụng bất kỳ loại dược liệu nào.
Nhận biết sớm dấu hiệu ngộ độc – đi khám ngay khi có triệu chứng bất thường sau ăn uống
- Các dấu hiệu như buồn nôn, chóng mặt, tê bì chân tay, đau bụng, hồi hộp, đánh trống ngực, khó thở hoặc tụt huyết áp là những biểu hiện nghiêm trọng, cần được cấp cứu kịp thời.
- Không nên cố chờ đợi hay tự điều trị tại nhà vì bệnh có thể diễn tiến rất nhanh và nặng lên trong vài giờ.
Đối với nhân viên y tế
- Cảnh giác với ngộ độc thảo dược khi tiếp nhận bệnh nhân có triệu chứng tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim, tê bì, buồn nôn sau ăn uống. Không chỉ nghĩ đến sốc phản vệ, cần đưa ngộ độc thực vật (đặc biệt do củ ấu tàu) vào chẩn đoán phân biệt. Hỏi kỹ về tiền sử ăn uống, đặc biệt với việc sử dụng các loại thuốc nam, rượu ngâm, hoặc món ăn lạ trong vòng 24–48 giờ.
- Ngộ độc aconitin thường biểu hiện bằng rối loạn tiêu hóa sớm (buồn nôn, đau bụng), sau đó là triệu chứng thần kinh (tê bì, chóng mặt) và tim mạch (tụt huyết áp, loạn nhịp, ngừng tim). Ngộ độc thường không đáp ứng với phác đồ xử trí sốc phản vệ: adrenaline, corticoid hoặc kháng histamin.
