Nỗ lực với quy mô lớn hơn
Tại Mỹ, ngoài các khoản nợ thường có như mua nhà, mua xe thì hàng trăm triệu người còn gánh trên lưng một khoản nợ rất lớn khác đó là nợ sinh viên. Tức là khoản vay chính phủ, vay ngân hàng để trang trải học phí từ hồi họ còn là những sinh viên đại học. Theo số liệu mới nhất, quý IV năm ngoái, tổng món nợ này tại Mỹ đã lên tới 1,6 nghìn tỷ USD. Và đây là loại hình vay nợ phổ biến nhất - phổ biến hơn cả nợ tín dụng. Mới đây, trong chiến dịch tranh cử của mình, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố những cam kết chính sách nhằm xóa bỏ một phần của khoản nợ này, với mục đích giúp giảm gánh nặng tài chính cho hàng triệu người Mỹ.
Trong chiến dịch vận động tranh cử tại bang Wisconsin, Tổng thống Joe Biden đã công bố 5 hành động lớn nhằm tiếp tục giảm nợ sinh viên. Hành động đầu tiên của kế hoạch xóa nợ khoản vay là hủy bỏ khoản “lãi suất vượt mức” lên tới 20.000 USD đối với những người nợ nhiều hơn số tiền họ vay ban đầu. Đối với những người Mỹ có thu nhập thấp và trung bình đăng ký tham gia chương trình SAVE của ông Biden, toàn bộ số tiền mà số dư của họ đã tăng lên kể từ khi bắt đầu trả nợ sẽ bị hủy.
Thứ hai, chính quyền của Tổng thống Joe Biden có kế hoạch xóa nợ đối với những người vẫn còn nợ khoản vay sinh viên mặc dù đã trả nợ hơn 20 năm trước. Thứ ba, tự động hủy nợ sinh viên cho khoảng hai triệu người vay đủ điều kiện được xóa nợ thông qua kế hoạch SAVE và các chương trình xóa nợ khác nhưng chưa thể đăng ký. Thứ tư, hủy nợ đối với những người đi vay mà Bộ Giáo dục xác định đã bị các tổ chức hoặc chương trình lừa đảo khiến họ mất tư cách tham gia chương trình hỗ trợ sinh viên Liên bang, dẫn tới gánh những khoản vay không thể chi trả được.
Cuối cùng, Bộ Giáo dục sẽ đề xuất một quy định mới để hủy nợ sinh viên đối với những người Mỹ đang gặp khó khăn về tài chính do các chi phí như chăm sóc trẻ em hoặc chăm sóc sức khỏe khiến họ không thể trả được khoản vay. Nếu các kế hoạch được hoàn thiện, chính quyền sẽ hướng tới việc thực hiện nó sớm nhất là vào mùa thu năm 2024.
Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng, hiện có quá nhiều người Mỹ, đặc biệt là những người trẻ tuổi, đang phải gánh những khoản nợ để đổi lấy tấm bằng đại học. Gánh nặng từ các khoản vay thời sinh viên của người lao động và tầng lớp trung lưu đã trở nên quá nặng nề, nhiều người thậm chí không thể trả được khoản vay đó mấy chục năm sau khi tốt nghiệp. Kế hoạch này có thể giúp thay đổi cuộc sống của họ.
Học phí tại các trường đại học ở Mỹ khoảng từ 10.000 đến 70.000 USD mỗi năm. Theo ước tính của Chính phủ Mỹ, trung bình mỗi sinh viên sau khi tốt nghiệp, ngoài tấm bằng đại học, họ còn nắm trong tay khoản nợ lên tới 25.000 USD. Việc giảm gánh nặng nợ cho sinh viên Mỹ là một trong những mục tiêu mà chính quyền Tổng thống Joe Biden coi trọng trong suốt 2 năm qua.
Tổng thống Joe Biden đã và đang nỗ lực khắc phục hệ thống cho vay dành cho sinh viên nhằm bảo đảm rằng giáo dục đại học là tấm vé mang tới tương lại rộng mở, chứ không phải là rào cản và là gánh nặng. Ông cho biết thêm, việc xóa nợ không chỉ mang lại lợi ích cho người đi vay mà còn mang lại lợi ích cho toàn bộ nền kinh tế.
Tiếp thêm năng lượng cho cử tri trẻ
Việc xóa nợ cho sinh viên là điều được nhiều cử tri quan tâm hàng đầu, đặc biệt là những người trẻ. Công ty nghiên cứu và tư vấn SocialSphere đã thăm dò ý kiến của 3.812 cử tri đã đăng ký, bao gồm 2.601 thế hệ Gen Z và thế hệ trẻ, vào giữa tháng 3 cho thấy, việc xóa nợ vay sinh viên là vấn đề quan trọng đối với họ trong cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội năm 2024.
Ông Joe Biden vốn đã phải đối mặt với sự thiếu nhiệt tình của giới trẻ Mỹ hiện nay. Thế hệ này bày tỏ lo ngại rằng ông đã quá già cho một nhiệm kỳ khác, cũng như không đồng tình với các chính sách của ông.
Chính vì vậy, kế hoạch cho vay sinh viên mới nhất này sẽ mang lại sự cứu trợ cho người Mỹ vào đầu tháng 8 này, vài tuần trước cuộc tổng tuyển cử. Thời điểm đó có thể mang lại cho ông Joe Biden sự thúc đẩy cần thiết từ giới trẻ.
Tổng thống Joe biden đã đến Madison, Wisconsin để công bố kế hoạch này. Ngoài ra, ông cũng dự kiến sẽ gặp những người đã được hưởng lợi từ việc xóa các khoản vay dành cho sinh viên.
Thách thức trước mắt
Kế hoạch xóa nợ cho sinh viên được Tổng thống Joe Biden đưa ra năm 2022 với chi phí ước tính khoảng 400 tỷ USD. Theo kế hoạch này, chính phủ sẽ xóa nợ lên tới 20.000 USD cho những người có mức thu nhập dưới 125.000 USD/năm. Tuy nhiên, Tòa án Tối cao Mỹ hồi tháng 6.2023 đã ra phán quyết ngăn chặn việc triển khai kế hoạch này. Sau đó, ông Joe Biden cam kết tìm biện pháp khác để giải quyết vấn đề nợ sinh viên nói trên.
Để thực hiện cam kết của mình, ông Joe Biden cho biết, kế hoạch mới này dựa trên một luật khác để giảm nợ cho sinh viên vay tiền. Kế hoạch trước đó dựa trên Đạo luật Giải pháp Khẩn cấp Omnibus Phục hồi Kinh tế và Sức khỏe, hay còn gọi là Đạo luật HEROES - một gói kích thích thời kỳ đại dịch Covid-19. Và kế hoạch mới sẽ chuyển sang dựa trên Đạo luật Giáo dục Đại học, qua đó cho phép Bộ trưởng Giáo dục "thỏa hiệp, từ bỏ hoặc giải phóng" các khoản vay liên bang dành cho sinh viên. Thông qua cơ chế này, chính quyền của ông Joe Biden có thể đẩy nhanh việc xóa bỏ các khoản vay dành cho sinh viên, dự kiến bắt đầu hủy các khoản nợ vào cuối năm nay.
Hơn nữa, Bộ Giáo dục cũng có kế hoạch đưa ra đề xuất chính thức trong những tháng tới, và sẽ dành khoảng 2 tháng để lấy ý kiến công chúng. Nếu được hoàn thiện trước ngày 1.11, kế hoạch dự kiến sẽ có hiệu lực vào tháng 7.2025.
Các chuyên gia cho rằng, mặc dù có những biện pháp thay thế hợp lý, nhưng kế hoạch mới chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thách thức tại toà án. Theo đó, Đảng Cộng hòa đã nhiều lần phản đối kế hoạch xóa các khoản vay dành cho sinh viên của ông Joe Biden, và cho rằng đó là một lợi ích không công bằng dành cho những người nộp thuế đã trả các khoản vay hoặc không học đại học. Ngoài ra, Tòa án Tối cao đã nêu rõ rằng, việc hủy bỏ khoản vay trên diện rộng phải đến từ Quốc hội.
Ngày 10.4 vừa qua, 7 bang, dẫn đầu là Missouri, đã đệ đơn kiện liên bang về Kế hoạch SAVE của ông Joe Biden. Và tháng trước, Tổng Chưởng lý ở 11 bang, dẫn đầu là Kansas, cũng đã trình đơn kiện về kế hoạch giảm nợ. Theo đó, nếu kế hoạch mới này của ông Joe Biden tiếp tục phải đối mặt với một vụ kiện khác, tòa án có thể ra lệnh cho chính quyền tạm dừng kế hoạch cho đến khi các vấn đề pháp lý được giải quyết. Kịch bản đó có thể khiến kế hoạch bị trì hoãn sau cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.
