Biên chế cán bộ công đoàn còn thấp
Thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi), ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh) cho biết, hiện nay, nhiệm vụ của công đoàn ngày càng phức tạp, khối lượng công việc ngày càng lớn nhưng biên chế lại rất hạn chế. Điều này làm gia tăng áp lực cho đội ngũ cán bộ công đoàn, nhất là ở cấp cơ sở.
“So với các tổ chức chính trị xã hội khác, biên chế cán bộ công đoàn hiện nay chỉ bằng 1/3. Chẳng hạn, đến tháng 3.2024, tổng biên chế của các tổ chính trị xã hội như Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Nông dân, Mặt trận Tổ quốc khoảng 62.000 người, trong khi tổng biên chế của cán bộ công đoàn địa phương khoảng 5.119 người. Con số này rõ ràng chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhất là khi số lượng công đoàn cơ sở và đoàn viên gia tăng”, đại biểu dẫn chứng.
Cũng theo đại biểu, việc quản lý biên chế cán bộ công đoàn hiện nay chưa đồng bộ giữa các địa phương. Công đoàn trả lương cho cán bộ trong toàn hệ thống nhưng biên chế lại do cấp ủy địa phương quản lý dẫn đến sự không đồng đều trong phân bổ nhân sự. Ví dụ, ở hai địa phương có điều kiện xã hội tương tự nhau, số lượng biên chế cán bộ công đoàn khác nhau do quyết định của cấp ủy khác nhau. Cùng với đó, cán bộ công đoàn cơ sở chủ yếu là những người làm việc tại các doanh nghiệp không thuộc biên chế công chức và thường hoạt động kiêm nhiệm. Điều này làm họ gặp khó khăn, đặc biệt trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động khi chính họ cũng là người lao động và phụ thuộc vào chủ doanh nghiệp.
Theo đó, ĐBQH đề xuất nên quy định ở những doanh nghiệp có từ 200 người lao động trở lên được phép bố trí cán bộ công đoàn chuyên trách để bảo đảm hoạt động một cách tương đối độc lập với chủ doanh nghiệp; đồng thời tạo điều kiện cho cán bộ công đoàn chuyên trách tại các doanh nghiệp có đông công nhân không thuộc biên chế công chức nhưng được tuyển dụng dưới hình thức hợp đồng lao động. Điều này sẽ giúp công đoàn có tiếng nói mạnh mẽ hơn trong việc đại diện bảo vệ quyền lợi cho người lao động.
Đề cập vấn đề nêu trên, ĐBQH Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Bình Dương) nêu thực tế, hiện nay, Bình Dương là một địa phương đứng thứ 53 trong số lượng biên chế thấp nhất của đất nước. Riêng với tổ chức công đoàn, tỉnh có 98 biên chế để quản lý hơn 4.000 công đoàn cơ sở và trên 750.000 đoàn viên công đoàn.
Theo đại biểu, với số lượng cán bộ công đoàn được phân bổ như hiện nay thì các cấp không đủ biên chế để bố trí vào các vị trí chức danh, vị trí việc làm theo yêu cầu. Có những nơi chỉ có 3 cán bộ để thực hiện nhiệm vụ. Do đó, " nên chăng tạo một cơ chế đặc thù cho các tỉnh, thành phố phát triển, đặc biệt là vấn đề về nguồn lực, trong đó cần nghiên cứu hợp lý tỉ lệ điều tiết ngân sách về Trung ương và số lượng biên chế để tạo điều kiện về động lực phát triển tốt nhất cho các địa phương” - ĐBQH Bảo Trân nói.
Giao Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam quyết định số lượng cán bộ chuyên trách
Tham gia ý kiến về vấn đề này, đại biểu Dương Văn Phước (Quảng Nam) cho rằng, hiện nay, số lượng biên chế được giao của công đoàn ít, trong khi đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động liên tục tăng, cơ sở của công đoàn liên tục phát triển cho nên việc quản lý không bảo đảm, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ nếu không bố trí thêm cán bộ công đoàn chuyên trách là người làm việc hợp đồng.
Bên cạnh đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được giao quyền tự chủ trong quản lý nguồn tài chính của công đoàn theo các quy định của pháp luật. Do vậy, để bảo đảm quản lý, tổ chức hoạt động của công đoàn, đại biểu đề nghị dự thảo Luật giữ quy định giao Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được quyền quyết định số lượng cán bộ công đoàn chuyên trách là người làm việc theo hợp đồng lao động trong các cơ quan chuyên trách của công đoàn và công đoàn cơ sở theo từng giai đoạn, phù hợp yêu cầu nhiệm vụ, số lượng đoàn viên công đoàn, người lao động và khả năng tài chính của công đoàn.
Ở góc độ khác, đại biểu Hà Sỹ Huân (Bắc Kạn) cho rằng, Khoản 2, Điều 26 dự thảo Luật quy định: “Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xây dựng cơ cấu tổ chức bộ máy, vị trí việc làm và chức danh cán bộ công đoàn trình cơ quan có thẩm quyền quyết định hoặc quyết định theo thẩm quyền”. Tuy nhiên, quy định này chưa rõ trường hợp nào thuộc thẩm quyền quyết định của Tổng Liên đoàn Lao động, trường hợp nào sẽ trình cơ quan có thẩm quyền quyết định và cơ quan có thẩm quyền quyết định là cơ quan nào, do vậy sẽ dẫn đến sự lúng túng trong quá trình thực hiện. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung, quy định cụ thể hơn.
Liên quan đến vấn đề biên chế công đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang khẳng định, trên tinh thần Nghị quyết số 02 ngày 12.6.2021 của Bộ Chính trị, trong đó đã quy định “nghiên cứu, đề xuất cơ chế giao biên chế cho công đoàn hợp lý, bảo đảm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ và tình hình thực tế”, Tổng Liên đoàn sẽ tiếp tục báo cáo cơ quan có thẩm quyền có sự quan tâm đặc biệt đối với lực lượng cán bộ công đoàn để bảo đảm đủ số lượng, nâng cao chất lượng, tạo điều kiện để tổ chức công đoàn hoạt động ngày càng hiệu quả, nhất là trong bối cảnh xuất hiện cạnh tranh trong hoạt động công đoàn.
