Kiểm soát nhiễm khuẩn là trụ cột quan trọng

Theo ThS Hà Thị Kim Phượng, (Phòng Điều dưỡng-Tiết chế và Kiểm soát Nhiễm khuẩn (Cục Quản lý Khám, chữa bệnh), dự báo đến năm 2050, gần 3,5 triệu người trên thế giới có thể tử vong do nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) mỗi năm, gấp 4,4 lần so với HIV/AIDS và các bệnh lây truyền qua đường tình dục cộng lại.

Theo một thống kê trên toàn cầu do Tổ chức Y tế thế giới thực hiện năm 2022, trong 100 người bệnh tại các bệnh viện chăm sóc cấp tính, có 7 người bệnh ở các quốc gia có thu nhập cao và 15 người bệnh ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình mắc ít nhất một NKBV trong thời gian nằm viện. Trung bình, 1 trong 10 người bệnh bị ảnh hưởng sẽ tử vong do NKBV, và đáng chú ý hơn, hằng năm có khoảng 136 triệu ca NKBV do vi khuẩn kháng kháng sinh.

“Dự báo đến năm 2050, gần 3,5 triệu người có thể tử vong do NKBV mỗi năm, gấp 4,4 lần so với HIV/AIDS và các bệnh lây truyền qua đường tình dục cộng lại (2021)”, thạc sĩ Phượng thông tin. Trong khi đó, tỷ lệ NKBV ở các nước đang phát triển cao gấp 3 lần so với các nước phát triển. Đồng thời, hệ thống y tế chịu áp lực lớn hơn do hạn chế về nguồn lực và kiểm soát nhiễm khuẩn (KSNK).

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho hay kiểm soát nhiễm khuẩn là một trong những trụ cột quan trọng trong bảo đảm an toàn người bệnh, chất lượng dịch vụ y tế, và năng lực ứng phó của hệ thống y tế trước các bệnh truyền nhiễm. Đại dịch COVID-19 đã qua khẳng định vai trò không thể thiếu của công tác này, không chỉ trong phòng chống dịch mà còn trong công tác bảo vệ đội ngũ y tế và cộng đồng.

Trong thời gian qua, ngành y tế đã có nhiều nỗ lực để kiện toàn hệ thống, xây dựng hành lang pháp lý, phát triển nhân lực và triển khai chuyên môn kỹ thuật về kiểm soát nhiễm khuẩn. Những kết quả bước đầu đó đã tạo nền tảng quan trọng cho việc nâng cao chất lượng và bảo đảm an toàn trong các cơ sở khám, chữa bệnh.

Tuy nhiên, chúng ta vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn: sự chênh lệch về nguồn lực và năng lực giữa các cấp KCB; hạ tầng, thiết bị, vật tư kiểm soát nhiễm khuẩn còn thiếu thốn; ý thức tuân thủ quy trình của một bộ phận nhân viên y tế và người bệnh, người nhà người bệnh còn hạn chế; đặc biệt, tình trạng kháng kháng sinh cùng mối đe dọa từ vi khuẩn đa kháng thuốc đang ngày càng gia tăng và sự xuất hiện của các dịch bệnh mới nổi và tái nổi.

Những thách thức đó đòi hỏi toàn hệ thống y tế cần có hành động mạnh mẽ, đồng bộ và kịp thời hơn nữa. Trên cơ sở đó, Bộ Y tế đã xây dựng và ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn giai đoạn 2025–2030. “Đây là tài liệu định hướng quan trọng, có tính chiến lược, nhằm đồng bộ hóa các hoạt động kiểm soát nhiễm khuẩn trên phạm vi cả nước, phù hợp với chiến lược nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và các khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới. Đây sẽ là kim chỉ nam quan trọng để các đơn vị, cơ sở KCB trên cả nước triển khai bài bản, đồng bộ và hiệu quả công tác KSNK”, Thứ trưởng Thuấn nhấn mạnh.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh Nguyễn Trọng Khoa cho hay, Kế hoạch hành động quốc gia về kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh giai đoạn 2025-2030 ban hành ngày 03.1.2025 của Bộ trưởng Bộ Y tế nhằm nâng cao năng lực phòng và KSNK trong các cơ sở KBCB nhằm tăng cường chất lượng KBCB, bảo đảm an toàn người bệnh, nhân viên y tế và cộng đồng.

Kế hoạch hướng tới 7 mục tiêu gồm tăng cường năng lực hệ thống quản lý và chính sách về KSNK; Nâng cao nhận thức và năng lực nhân viên y tế về KSNK; Cải thiện cơ sở hạ tầng và thiết bị KSNK; Giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn liên quan đến chăm sóc y tế; Tăng cường hệ thống giám sát, báo cáo NKBV và tình hình sử dụng kháng sinh; Tăng cường năng lực đáp ứng với bệnh dịch; Thúc đẩy nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế và ứng dụng công nghệ trong KSNK.

Chú trọng giám sát sử dụng kháng sinh

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh để Kế hoạch hành động quốc gia đi vào thực tiễn hiệu quả, các cơ sở y tế, các đơn vị, địa phương phải tập trung vào các nội dung trọng tâm. Theo đó, xác định KSNK là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, có tính nền tảng, gắn chặt với quản lý chất lượng và an toàn người bệnh.

Đây không chỉ là trách nhiệm của riêng các khoa chuyên ngành KSNK mà là trách nhiệm chung của toàn thể cán bộ y tế trong mỗi cơ sở KBCB. Chủ động xây dựng kế hoạch hành động cụ thể tại từng địa phương, đơn vị, phù hợp với tình hình thực tiễn, phân công rõ trách nhiệm, có cơ chế giám sát, đánh giá định kỳ và liên tục cải tiến.

Về phía Chính phủ và Bộ Y tế, sẽ tăng cường đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị, hóa chất, vật tư y tế phục vụ công tác kiểm soát nhiễm khuẩn, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong giám sát, phân tích dữ liệu nhiễm khuẩn bệnh viện. Thực hiện nghiêm các hướng dẫn chuyên môn quốc gia, bảo đảm triển khai đồng bộ các quy trình kỹ thuật, bộ tiêu chí chất lượng do Bộ Y tế ban hành.

Đặc biệt, ngành y tế cho biết sẽ chú trọng giám sát sử dụng kháng sinh và thực hiện các can thiệp phòng ngừa nhiễm khuẩn đường máu, hô hấp, tiết niệu, phẫu thuật trong bệnh viện. Gắn kết công tác kiểm soát nhiễm khuẩn với các chương trình y tế quốc gia, nhất là chương trình phòng chống kháng kháng sinh, quản lý chất lượng bệnh viện, ứng phó với dịch bệnh và an toàn người bệnh. Tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức cho cả nhân viên y tế lẫn người bệnh và cộng đồng về tầm quan trọng của KSNK, xây dựng văn hóa an toàn trong bệnh viện, góp phần tạo môi trường điều trị an toàn và tin cậy.

Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và mở rộng hợp tác quốc tế, tranh thủ sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ các tổ chức quốc tế, đối tác phát triển trong triển khai các hoạt động chuyên môn và nâng cao năng lực hệ thống.

Thay mặt Tổ chức Y tế thế giới, Trưởng đại diện TS. Angela Prat nhấn mạnh kiểm soát nhiễm khuẩn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm việc dịch vụ y tế ở bất kỳ quốc gia nào. Điều này giúp bảo vệ nhân viên y tế và bệnh nhân trước bất kỳ dịch bệnh nào. Do đó, những nỗ lực kiểm soát nhiễm khuẩn ở bất kể cơ sở y tế nào dù công hay tư ở bất kể cấp độ nào đều vì lợi ích của cả hệ thống. Bà cũng đánh giá cao những tiến bộ mà Việt Nam đã đạt được trong kiểm soát nhiễm khuẩn tại các cơ sở khám, chữa bệnh.

Theo bà Angela, để đạt hiệu quả cao hơn, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia, các tổ chức quốc tế và các ngành liên quan. Tổ chức Y tế thế giới cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong việc cải thiện hệ thống y tế, đồng thời xây dựng và triển khai các giải pháp kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám, chữa bệnh một cách hiệu quả hơn trong tương lai.