 |
Có vẻ như cái chết của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-il làm xấu đi những hy vọng về việc tái khởi động các vòng đàm phán hạt nhân với Mỹ và các đồng minh chủ chốt của Mỹ ở châu Á. Sau sự kiện nhà lãnh đạo Triều Tiên qua đời, Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak đã triệu tập Hội đồng An ninh Quốc gia và hoãn mọi kế hoạch trước đó. Quân đội Hàn Quốc cũng đã được đặt trong tình trạng báo động cao. Trong khi đó, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda đã thành lập một nhóm công tác đặc biệt để theo dõi các diễn biến tại Triều Tiên và triệu tập cuộc họp an ninh khẩn cấp. Những động thái đó cho thấy dường như người ta đang lo ngại nhiều hơn là chuyện vòng đàm phán hạt nhân sáu bên sẽ ra sao, và người kế nhiệm ít tiếng tăm (con trai út Kim Jong-un của ông) còn chưa qua thử thách nhiều khả năng sẽ đưa ra những thái độ mới trong vấn đề này.
Tin tức về cái chết của ông Kim Jong-il xảy đến đúng vào thời điểm khó khăn đối với Chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama khi Washington đang cân nhắc việc tái can dự với Bình Nhưỡng về vấn đề hạt nhân và viện trợ lương thực cho hàng triệu người Triều Tiên gặp khó khăn. Ông Kim qua đời đúng vào lúc phái viên Mỹ về vấn đề hạt nhân Triều Tiên Glyn Davies trở về Washington để hội ý sau các cuộc đàm phán tại Seoul, Tokyo và Bắc Kinh về vấn đề hạt nhân. Các quan chức Mỹ cho biết chưa có quyết định nào về việc sớm tái khởi động đàm phán, song mới đây cũng đã bắt đầu lại việc đàm phán với các quan chức ngoại giao Triều Tiên về vấn đề khôi phục viện trợ lương thực - một bước tiến được xem là tín hiệu tích cực.
Một số nhà phân tích cho rằng cái chết của ông Kim và sự chuyển giao quyền lực cho một lãnh đạo trẻ và chưa được thử thách có thể làm xấu đi triển vọng đàm phán hạt nhân sáu bên (gồm Triều Tiên, Hàn Quốc, Mỹ, Trung Quốc, Nga và Nhật Bản). Jim Walsh, một chuyên gia về Triều Tiên thuộc chương trình nghiên cứu an ninh tại trường Đại học Công nghệ Masachussets, nhận định “đây là một tin xấu, bởi nó có nghĩa là chúng ta đang bước vào một giai đoạn nguy hiểm hơn trong mối quan hệ giữa Triều Tiên, Hàn Quốc và Mỹ. Đương nhiên, Triều Tiên sẽ ở thế tấn công. Nhà lãnh đạo trẻ này sẽ chứng tỏ khả năng của mình”.
Mỹ, với sự ủng hộ của Nhật Bản và Hàn Quốc, đã yêu cầu Triều Tiên phải thể hiện sự thành thật của mình trong đàm phán hạt nhân bằng việc ngừng các hành động khiêu khích bị cáo buộc như việc đánh chìm tàu chiến và nã pháo lên một hòn đảo của Hàn Quốc hồi năm ngoái. Theo một số nhà quan sát về Triều Tiên, hai vụ tấn công đó là nỗ lực của Kim Jong-un muốn thể hiện phong cách lãnh đạo của mình. Điều đó gây ra những lo ngại rằng các hành động khiêu khích mới có thể gây căng thẳng mối quan hệ vốn đã căng giữa hai miền Triều Tiên.
Bruce Klingner, nhà phân tích chính sách châu Á tại Quỹ Di sản ở Washington cho biết: “Kim Jong-un có thể thấy cần thiết phải châm ngòi một cuộc khủng hoảng trong tương lai để chứng tỏ khí phách của mình trước các lãnh đạo cao cấp khác hoặc để tạo hiệu ứng tập hợp quanh ngọn cờ”. Tuy nhiên, theo Klingner, không có khả năng sẽ có các hoạt động quân sự mới của Triều Tiên trong tương lai gần. Ông cũng dự đoán các cuộc đàm phán hạt nhân nhiều khả năng sẽ bị gác lại vì Triều Tiên sẽ phải có một thời gian để tang, chính thức hóa việc chuyển giao quyền lực và có thể củng cố chính sách đối ngoại của mình.
Một số chuyên gia về Triều Tiên cho rằng ban lãnh đạo ở Bình Nhưỡng có thể sẽ tập trung vào vấn đề nội bộ trong trung hạn vì họ muốn khẳng định sự kiểm soát cả trong và sau khi chuyển giao quyền lực. Khi vấn đề này được giải quyết, có thể Bình Nhưỡng sẽ có một thái độ mới đối với các cuộc đàm phán hạt nhân. Thời kỳ hậu Kim Jong-il đã bắt đầu và kỷ nguyên này sẽ mang lại thay đổi cho bán đảo Triều Tiên. Vì vậy, trong bối cảnh hiện nay, hợp tác khu vực giữa Trung Quốc và Mỹ cũng như Nhật Bản, Hàn Quốc và Nga càng trở nên quan trọng.
