Những ngày trước tết, không khí ở làng Địa Linh, xã Hương Vinh, TX Hương Trà (tỉnh Thừa Thiên Huế) lại tất bật cho ra những sản phẩm để kịp 23 tháng tháng chạp (âm lịch).
Những đôi tay khéo léo làm ra “ông Táo”
Hàng năm, cứ tháng 7, tháng 8 âm lịch, người dân làng Địa Linh lại bắt đầu mua đất sét về chuẩn bị cho một mùa sản xuất “ông Táo”.
Muốn làm ra một “ông Táo” hoàn thiện, người làm nghề phải tỉ mỉ trong từng công đoạn, từ chọn đất sét rồi nhào nặn sao cho nhuyễn và mềm mại đến khi cho ra thành phẩm.
Nếu thời tiết thuận lợi thì đem phơi ngoài trời nắng tự nhiên, còn những ngày mưa lạnh, người thợ dùng quạt máy hoặc đặt tượng quanh lò nung để tượng nhanh chóng khô ráo. Như vậy mới kịp tiến độ cung cấp sản phẩm ra thị trường trong và ngoài tỉnh.
Ông Võ Văn Nam chia sẻ kinh nghiệm trong nghề: “Để nhận biết khi nào tượng khô hoàn toàn thì nhìn vào màu sắc, từ lúc vào khuôn có màu vàng đục đến khi tượng khô sẽ chuyển sang màu trắng”.
Sau khi tượng đã khô, người ta sắp xếp tượng ngăn nắp vào lò, tạo thành từng hàng và rắc vào giữa các kẻ hở là những lớp trấu cho đến khi đầy lò thì ngưng, lửa không được quá to cũng không được quá nhỏthì đất mới “chín” đều và không bị nứt, nung như vậy liên tiếp 2 ngày liền, rồi mất thêm 2 ngày nữa để tượng nguội. Trung bình mỗi lò như vậy chứa được khoảng 2 nghìn bức tượng. Bước cuối cùng để hoàn thành là điểm thêm sắc màu cho tượng ông Táo thêm phần bắt mắt.
Ông Nam còn cho biết thêm: “ Muốn sơn màu cho tượng thì phải dùng sơn mài, không được dùng bất kì một loại sơn nào khác thay thế, vì đó là bí quyết mà ông cha đã để lại cho con cháu”.
Giữ lửa nghề làm “ông Táo”
Ở làng Địa Linh, nghề làm “ông Táo” được anh em nhà họ Võ giữ gìn đến nay đã 3 đời, trung bình mỗi ngày gia đình ông Nam làm được từ 400 -500 “ông Táo” hoàn thiện.
Tuy thu nhập từ nghề không cao, mỗi tượng bán giá sỉ chỉ khoảng gần 2 nghìn đồng, trong khi tượng được làm bằng thủ công, đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ trong từng công đoạn, tốn nhiều thời gian để làm ra sản phẩm và chỉ bán được nhiều nhất trong những ngày giáp tết, nhưng họ vẫn gắn bó với nghề như một cách để lưu giữ truyền thống mà cha ông đã để lại.
Một cụ bà trong làng chia sẻ:“Làm nghề này gần 35 năm, niềm vui là tượng ông Táo đã đi khắp các tỉnh thành, đến với các hộ gia đình. Mong muốn lớn nhất của tôi là khi không còn đủ sức lực để làm việc thì có con cháu sẽ nối nghiệp, giữ nghề”.
Ngày nay giới trẻ không còn mặn mà với nghề truyền thống, bởi vậy đây chính là một trong những khó khăn lớn nhất để duy trì và phát triển nghề làm “ông Táo” của làng Địa Linh.
