Người dân Lệ Thủy không xem đây là dịp để nghỉ dưỡng, vui chơi và tản đi những miền đất mới lạ, mà lại xum họp về với quê nhà dù có bận công việc đến nhường nào. Đâu đâu trong làng, xã, phố thị cũng rợp bóng cờ hoa; vụ mùa thành công cũng khiến những người nông dân trên vựa lúa quê nhà thêm phấn khởi.
Đặc biệt, thời điểm này, người dân gặp nhau trò chuyện hay kháo vui trên mạng cũng đều về các đội bơi đua trong Lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang, đã diễn ra từ nhiều ngày trước khi chính hội khai mạc. Lễ hội đã thể hiện tính gắn kết cộng đồng, làng xã, hội tụ người dân tỏng không gian văn hoá mang đậm bản sắc vùng sông nước cùng tin thường thượng võ.
Năm nay, Lễ hội có sự tham gia của 24 đội thuyền nam và 9 thuyền nữ với hơn 1.000 vận động viên xung phong tranh tài từ khắp các xã, đua trên cự ly 24km và 18km. Đội bơi nam được tuyển chọn từ các trai bơi khoẻ mạnh, dẻo dai, ngồi thành từng cặp đều tăm tắp và dùng mái dầm ngắn, bản rộng, nhanh tay chèo liên tục. Nhịp của đội thuyền được duy trì bởi tiếng gõ mõ của người ngồi đầu mũi, thống nhất sức mạnh của toàn thuyền. Còn phía cuối thuyền có ba người chèo để giữ thuyền đi đúng hướng, đúng luồng, cũng như góp phần tăng vận tốc.
Đối với đua thuyền nữ, các chị, các dì miền sông nước cũng không kém cạnh tinh thần thượng võ với các trai bơi. Các đội đua nữ đừng chèo bằng mái dài, phía cuối có người giữ chèo lái để định hướng đường di chuyển. Tất cả cùng lái theo hiệu lệnh của người gõ ngồi đầu mũi thuyền.
Con sông Kiến Giang ngày thường mềm mỏng, lững lờ trôi, nhưng đến Tết Độc lập lại sôi động lạ thường với hàng triệu tiếng reo hò “Khoan dô, khoan hò khoan” cả một khúc sông dài khoảng 20km. Có những khúc sông hẹp, người dân lội xuống cả dưới nước là vung nón, té nước chào mừng các đội thuyền qua sớm nhất, đồng thời cổ vũ các đội đua phía sau bứt tốc mà lên. Tiếng loa phường cũng vang lên giọng hò cổ vũ nô nức cả cùng.
Mỗi thuyền một chiến thuật mà đi, thuyền duy trì nhịp độ ở tuyến đầu để bứt tốc hồi kết, thuyền lại dũng mãnh thể hiện sức mình từ khi xuất phát.
Sau hơn 3 giờ tranh đua quyết liệt, phấn chấn trên sông, Lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang đã tìm được đội vô địch là thôn Quy Hậu nhất hạng A và thôn Thạch Bàn nhất hạng B; thuyền đua nữ thôn An Xá cũng giành ngôi vô địch trong bảng.
Nhớ về những ngày đầu khởi động ở vùng sông nước, hội đua, bơi cầu đảo của làng, của tổng vùng này có mục đích cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, thi thố sức trai, sức gái để chế ngự thiên nhiên. Đến nay, lễ hội đua, bơi thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là lễ hội văn hóa tiêu biểu cấp tỉnh được tổ chức thường niên vào dịp Quốc khánh 2.9.
Đến với Lệ Thuỷ, khách du lịch có thể ghé thăm nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Người Anh cả của Quân đội Nhân dân Việt Nam; Khu lăng mộ Khai quốc Công thần Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh; thăm Chùa Hoằng Phúc, ngôi cổ tự hàng trăm năm tuổi;… hay nghỉ dưỡng tại Suối nước nóng Bang Onsen Spa & Resort, khám phá Khu Bảo tồn Thiên nhiên Động Châu - Khe Nước Trong; hồ Bàu Sen…
