Vị Tổng thống “hướng ngoại”
Theo nhiều nhà phân tích, nhiệm kỳ Tổng thống của ông Prabowo Subianto được nhận định sẽ đánh dấu sự chuyển mình lớn trong chính sách đối ngoại của Indonesia so với người tiền nhiệm Joko Widodo. Ông sẽ áp dụng chiến lược ngoại giao quyết đoán và thực tế hơn.
Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto
Không giống như ông Widodo, người tập trung vào các vấn đề trong nước, Prabowo được mô tả là vị "Tổng thống về chính sách đối ngoại", với cách tiếp cận chủ động hơn vào các hoạt động ngoại giao quốc tế. Ông đã đến thăm hơn 20 quốc gia trong 6 tháng qua với tư cách là Bộ trưởng Quốc phòng, gặp gỡ các nhà lãnh đạo nhà nước ở Trung Quốc, Nhật Bản, Australia, Pháp, Nga, Ảrập Xêút và Malaysia. Ông là Tổng thống đắc cử đầu tiên thực hiện chuyến công du nước ngoài đến các quốc gia đối tác toàn cầu chiến lược trước khi nhậm chức. Điều đó báo hiệu sự thay đổi đáng kể so với phong cách kín đáo của người tiền nhiệm, khi phần lớn các hoạt động ngoại giao của Indonesia đều do Bộ Ngoại giao đảm trách. Ông Prabowo sẽ hoạt động tích cực trên trường quốc tế, đồng thời muốn xây dựng sự ủng hộ và lòng tin với các nhà lãnh đạo thế giới ngay từ đầu. Thực tế, ông từng sống ở một số quốc gia khi còn trẻ, có khả năng nói được tiếng Anh, Hà Lan, Đức và Pháp.
Sự tham gia sâu rộng của ông Prabowo vào các vấn đề quốc tế thể hiện rõ tham vọng nâng tầm Indonesia thành cường quốc tầm trung có ảnh hưởng. Những cuộc gặp gỡ ngoại giao của ông với lãnh đạo các cường quốc lớn trên thế giới cho thấy chính quyền của ông sẽ chú trọng vào việc phát triển cả quan hệ song phương lẫn đa phương. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân bằng quan hệ giữa các nước lớn như Mỹ và Trung Quốc, ủng hộ hợp tác và cùng tồn tại. Hơn nữa, hoạt động ngoại giao tích cực của tân tổng thống còn cho thấy khả năng Indonesia sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định khu vực, đặc biệt là trong các tranh chấp tại Biển Đông.
Ngoài ra, ông nhấn mạnh vào các diễn đàn quốc tế như Liên Hợp Quốc, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) và ASEAN, thể hiện ý định đưa Indonesia trở thành tiếng nói có trọng lượng hơn trong các vấn đề địa chính trị toàn cầu. Ông đặt mục tiêu tận dụng vị thế chiến lược của Indonesia để làm trung gian hòa giải trong các cuộc xung đột lớn, bao gồm cả xung đột Israel - Palestine. Mong muốn tham gia vào các nỗ lực giải quyết xung đột, đặc biệt là thông qua các diễn đàn đa phương, phản ánh mong muốn của ông nhằm nâng cao vị thế của Indonesia trên trường quốc tế.
Mặc dù ASEAN là nền tảng trong chính sách đối ngoại của người tiền nhiệm Widodo, song các nhà phân tích nhận định rằng ông Prabowo có thể không đặt trọng tâm tương tự vào khối khu vực. Phong cách thực dụng có thể khiến ông ưu tiên các hành động chính sách đối ngoại nhanh và có tác động hơn so với cách tiếp cận chậm dựa trên sự đồng thuận thường thấy ở ASEAN. Tuy nhiên, ông vẫn được kỳ vọng sẽ duy trì tầm quan trọng của ASEAN, đặc biệt trong hợp tác giữa các dân tộc, đồng thời khám phá các con đường ngoại giao trực tiếp, hiệu quả hơn.
Tổng thống Prabowo cũng phải đối mặt với một số thách thức, đặc biệt là trong việc điều hướng mối quan hệ phức tạp của Indonesia với Trung Quốc, do các yêu sách lãnh thổ chồng chéo ở Biển Đông. Việc nhà lãnh đạo này tập trung vào ngoại giao láng giềng tốt, nơi ông muốn thúc đẩy mối quan hệ chặt chẽ với tất cả các quốc gia trong khu vực, có thể giúp giảm thiểu các xung đột tiềm tàng. Hơn nữa, khả năng tương tác với các nhà lãnh đạo toàn cầu ở cấp độ cá nhân của ông mang đến cho Indonesia cơ hội tăng cường ảnh hưởng ngoại giao. Theo Reuters, khoảng 36 nhà lãnh đạo quốc gia tham dự lễ nhậm chức của ông.
Tầm nhìn kinh tế tham vọng
Về vấn đề kinh tế, tân Tổng thống Prabowo Subianto đã vạch ra tầm nhìn đầy tham vọng cho đất nước: đạt được mức tăng trưởng kinh tế hàng năm 8% ngay trong nhiệm kỳ đầu tiên, với mục tiêu cuối cùng là đưa Indonesia lên vị thế quốc gia phát triển vào đúng kỷ niệm 100 năm thành lập trong năm 2045. Tương tự lập trường đối ngoại, quan điểm về chính sách kinh tế của nhà lãnh đạo mới cũng có nhiều thay đổi so với cựu tổng thống Jokowi.
Cựu Tổng thống Jokowi được biết đến với các dự án cơ sở hạ tầng đầy tham vọng, phát triển 521 sáng kiến trong suốt 10 năm tại nhiệm. Tầm nhìn của ông bao gồm dự án trị giá 30 tỷ USD đang được triển khai để di dời thủ đô của Indonesia từ Jakarta đến Nusantara, kế hoạch được thiết kế để giảm bớt gánh nặng cho thủ đô đang phải đối mặt với tốc độ sụt lún nhanh nhất thế giới. Dưới sự lãnh đạo của Jokowi, Indonesia cũng chứng kiến sự hoàn thành của 27 sân bay mới và 55 tuyến đường sắt, cùng với hệ thống đường sắt cao tốc đầu tiên của Đông Nam Á mang tên Whoosh, kết nối Jakarta và Bandung.
Trong khi Tổng thống Prabowo cam kết tiếp tục các chương trình của người tiền nhiệm, các nhà phân tích cho rằng ông có thể chuyển trọng tâm khỏi các dự án cơ sở hạ tầng lớn. Đáng chú ý, ngân sách năm 2025 chỉ phân bổ 15 nghìn tỷ rupiah (980 triệu USD) cho dự án Nusantara, giảm mạnh so với mức 44 nghìn tỷ rupiah (2,9 tỷ USD Mỹ) đã được phân bổ cho việc phát triển thủ đô mới. Việc cắt giảm trên cho thấy ý định của ông là ưu tiên các lĩnh vực khác hơn là xây dựng quy mô lớn. Ngoài ra, trong khi dự án đường sắt cao tốc có thể tiếp tục, các kế hoạch mở rộng có thể bao gồm các chuyến tàu bán cao tốc ít tốn kém hơn, thay vì mô hình cao tốc hoàn chỉnh, phản ánh thêm cách tiếp cận thực dụng đối với cơ sở hạ tầng.
Chính quyền mới dự kiến sẽ tập trung nhiều hơn vào phát triển nguồn nhân lực hơn là cơ sở hạ tầng vật chất. Ông Prabowo từng cam kết trong chiến dịch tranh cử về chương trình bữa ăn miễn phí toàn quốc dành cho học sinh, nhằm mục tiêu chống lại tình trạng còi cọc, đồng thời cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em - vốn là rào cản chính đối với sự phát triển vốn con người ở Indonesia. Chương trình này dự kiến sẽ nhận được 71 nghìn tỷ rupiah (4,6 tỷ USD) trong ngân sách năm 2025.
Prabowo cũng cam kết giải quyết cuộc khủng hoảng nhà ở bằng kế hoạch xây dựng 3 triệu ngôi nhà cho các gia đình thu nhập thấp mỗi năm, với sự hỗ trợ từ các nhà đầu tư quốc tế, nhằm nâng cao chất lượng sống, giảm nghèo đói, đặc biệt ở khu vực nông thôn và thành thị.
Trong khi ông Jokowi tập trung vào ngành công nghiệp hạ nguồn khai thác khoáng sản, đặc biệt là niken - một yếu tố quan trọng cho ngành xe điện, thì ông Prabowo có khả năng sẽ chuyển hướng sang nông nghiệp, thủy sản và năng lượng sinh học. Nhà lãnh đạo này mong muốn đạt được an ninh lương thực - vốn là nền tảng cho chính sách kinh tế của ông, với trọng tâm là phát triển sản xuất nội địa các sản phẩm nông nghiệp. Ngoài ra, các phân tích còn dự đoán, ông còn có kế hoạch lớn hơn nhằm định vị Indonesia là cường quốc trong lĩnh vực năng lượng sinh học, phù hợp với động lực thúc đẩy năng lượng bền vững trên toàn cầu.
Liên quan đến một trong những mục tiêu tham vọng nhất của Tổng thống Prabowo là đạt được mức tăng trưởng kinh tế hàng năm 8%, như đã đề cập ở trên, các nhà kinh tế cảnh báo nó có thể quá lạc quan. Tốc độ tăng trưởng hiện tại của Indonesia dao động quanh mức 5% và tình hình kinh tế toàn cầu, được đánh dấu bằng các cuộc xung đột lẫn suy thoái kinh tế, khiến việc hình dung ra tốc độ tăng trưởng nhanh chóng như vậy trở nên khó khăn.
