Những lựa chọn gây nhiều tranh cãi

Trong một diễn biến mới nhất, ông Trump đã lựa chọn nghị sĩ cực hữu của Florida, Matt Gaetz, là ứng cử viên cho chức Tổng chưởng lý - một vị trí mà ông từng nói là quan trọng nhất trong chính quyền của mình. Lựa chọn này đã làm dấy lên nhiều tranh cãi, ngay cả trong số những người Cộng hòa, và khiến dư luận lo ngại rằng ông Trump có ý định sa thải hàng loạt nhân viên tại Bộ Tư pháp để đáp lại các cuộc điều tra hình sự mà bộ này tiến hành nhằm vào ông.

Nghị sĩ Gaetz, 42 tuổi, cũng là đối tượng của điều tra của Bộ Tư pháp suốt hai năm qua liên quan đến những nghi ngờ ông tham gia buôn bán tình dục nhưng sau đó cuộc điều tra đã kết thúc mà không có cáo trạng. Những người khác được cân nhắc cho vị trí này đã không được lựa chọn vì quá quan tâm đến các khái niệm pháp lý hoặc sự tinh tế trong hiến pháp.

Ty Cobb, luật sư Nhà Trắng trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của Trump, gọi việc đề cử Gaetz là “một đòn giáng mạnh vào nước Mỹ”. “Matt Gaetz đơn giản là không đủ tiêu chuẩn… về mặt học thuật, chuyên môn, đạo đức, luân lý và kinh nghiệm,” ông nói với CNN tuần này.

Trước đó ngày 14.11, ông Trump đã chỉ định luật sư riêng của mình, Todd Blanche, làm Phó tổng chưởng lý - vị trí cấp cao thứ hai trong Bộ Tư pháp. Blanche là cựu công tố viên liên bang tại văn phòng luật sư ở quận phía nam của New York. Một thành viên khác trong nhóm luật sư của Trump, Emil Bove, sẽ giữ chức Phó tổng chưởng lý phụ tá chính và là phó tổng chưởng lý tạm quyền cho đến khi Blanche được xác nhận, Trump cho biết.

Quyết định đề cử ông Gaetz diễn ra sau hai cuộc bổ nhiệm gây sốc khác: ông Tulsi Gabbard được chọn làm Giám đốc cơ quan tình báo quốc gia và người dẫn chương trình Pete Hegseth của Fox News làm Bộ trưởng Quốc phòng.

Ông Gabbard, 43 tuổi – cựu nghị sĩ đảng Dân chủ chuyển sang đảng Cộng hòa – sẽ giám sát hệ thống tình báo rộng lớn của Hoa Kỳ. Quyết định đề cử được ra sau nhiều lần Trump tuyên bố sẽ thanh trừng những giám đốc tình báo mà ông coi là một phần của “nhà nước ngầm”. Ông được đề cử sau khi có báo cáo rằng Trump đang cân nhắc ban hành một sắc lệnh hành pháp sớm sẽ thành lập một "ban chiến binh" có thẩm quyền đề xuất cách chức các tướng lĩnh và đô đốc bị coi là thiếu "phẩm chất lãnh đạo cần thiết".

Bên cạnh đó, ông Trump đã bổ nhiệm Pete Hegseth, một phát thanh viên của kênh truyền hình Fox News, làm Bộ trưởng Quốc phòng. Ông Hegseth không có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực quân sự cấp cao, điều này khiến nhiều chuyên gia lo ngại về khả năng lãnh đạo của ông trong một vị trí quan trọng như vậy.

Thống đốc bang Nam Dakota, bà Kristi Noem, cũng được chọn làm Bộ trưởng An ninh Nội địa, mặc dù bà không có thành tích nổi bật trong lĩnh vực an ninh quốc gia.

Và vào ngày 14.11, ông Trump tuyên bố đã chọn một nhân vật phản đối vaccine Robert F. Kennedy Jr vào vị trí bộ trưởng y tế và dịch vụ nhân sinh, điều này sẽ cho phép ông giám sát việc quản lý Đạo luật Chăm sóc Giá cả phải chăng, Medicare và Medicaid.

Kennedy, người đã ủng hộ và vận động cho Trump sau khi từ bỏ vị trí ứng cử của mình, đã tự khẳng định mình là người thúc đẩy các thuyết âm mưu vô căn cứ về vaccine. Kennedy đã bị chỉ trích gay gắt vào năm 2023 vì đã phát biểu trong một sự kiện rằng ông tin rằng virus corona chỉ "tấn công người da trắng và người da đen" trong khi không gây hại cho người Do Thái và người Trung Quốc.

Trong chiến dịch tranh cử với Trump, ông đã áp dụng khẩu hiệu “Làm cho nước Mỹ khỏe mạnh trở lại”, nhấn mạnh bệnh mãn tính là mối quan tâm hàng đầu. Quan điểm này của ông làm dấy lên nỗi lo ngại trong số các chuyên gia y tế công cộng về ảnh hưởng của Kennedy trong chính quyền Trump.

Ông Trump cũng đã chọn Doug Collins, một cựu dân biểu từ Georgia, người đã bảo vệ Trump trong phiên tòa luận tội đầu tiên của ông, làm Bộ trưởng Các vấn đề cựu chiến binh, và Dean John Sauer, người đã làm việc trong nhóm luật sư của ông, làm trưởng cố vấn. Doug Burgum, thống đốc Bắc Dakota mà Trump từng coi là bạn đồng hành, sẽ lãnh đạo Bộ Nội vụ.

Một trong những quyết định gây tranh cãi khác là việc ông Trump chỉ định tỷ phú Elon Musk, người sáng lập Tesla và SpaceX, làm người đứng đầu một bộ mới có nhiệm vụ cắt giảm ngân sách chính phủ. Mặc dù ông Musk được coi là một thiên tài công nghệ, nhưng việc giao cho ông quyền lực lớn trong quản lý ngân sách chính phủ đã làm dấy lên lo ngại về xung đột lợi ích, khi mà ông cũng sở hữu nhiều hợp đồng liên bang khổng lồ cho doanh nghiệp của mình.

Một số đề cử tương đối không gây tranh cãi, bao gồm Marco Rubio, thượng nghị sĩ của Florida, làm Ngoại trưởng, và Susie Wiles, một thành viên kỳ cựu của Đảng Cộng hòa và cố vấn chiến dịch cấp cao, làm Chánh văn phòng Nhà Trắng.

Đề cao lòng trung thành

Các trợ lý và đồng minh cho biết ông đặt lòng trung thành lên trên hết, nhằm mục đích giảm nguy cơ đấu đá nội bộ và tối đa hóa khả năng định hình lại Washington trong lần trở lại Phòng Bầu dục.

Trump từ lâu đã nói rằng sai lầm lớn nhất trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông là chọn nhầm người. Ông đến Washington với tư cách là một người ngoài cuộc chưa từng phục vụ trong chính phủ và nói rằng ông dựa vào lời khuyên của người khác để đưa ra những lựa chọn nhân sự. Tuy nhiên, ông đã vấp phải sự phản kháng từ chính những người mà ông bổ nhiệm.

Giờ đây, mang theo sự bất bình đối với những người từng chống lại ông, Trump sẽ nhậm chức với ít rào cản và sự kiểm soát quyền lực hơn nhiều so với lần trước. Ông sẽ trở lại Washington với một Quốc hội do Đảng Cộng hòa kiểm soát và một Tòa án Tối cao bảo thủ, bao gồm ba thẩm phán mà ông bổ nhiệm, từng ra phán quyết rằng ông phần lớn được miễn trừ khỏi việc truy tố.

“Chúng tôi đã làm rất tốt. Nhưng giờ đây chúng tôi sẽ làm tốt hơn nhiều vì tôi đã hiểu rõ về mọi người. Tôi biết người tốt, kẻ xấu. Tôi biết kẻ yếu, người mạnh. Tôi biết ai ngu ngốc, ai thông minh. Tôi biết tất cả bọn họ”, ông nói tại một cuộc mít tinh ở Bắc Carolina trong chặng đua cuối cùng của cuộc đua.

Tuy nhiên, việc lựa chọn những nhân vật cấp cao trên có thể được xem như một phần trong chiến lược của ông Trump nhằm củng cố ảnh hưởng, phá bỏ hệ thống hành chính hiện tại và thay thế bằng một đội ngũ hoàn toàn mới, điều này phản ánh mong muốn của ông trong việc thể hiện sự khác biệt so với các chính quyền trước đây.

Scott Jennings, nhà bình luận chính trị của đảng Cộng hòa, nhận định: "Một số trong số họ được thiết kế để làm rung chuyển Washington". Điều này cho thấy ông Trump không chỉ muốn thay đổi nhân sự mà còn muốn thay đổi cả cách thức hoạt động của chính phủ.

Mặc dù vậy, việc bổ nhiệm những người thiếu kinh nghiệm vào các vị trí chủ chốt có thể dẫn đến những rủi ro lớn. Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng những cá nhân này có thể gặp khó khăn trong việc điều hành các cơ quan mà họ được giao nhiệm vụ.

Một số nhà quan sát coi những đề cử này là một thách thức có chủ đích đối với đảng Cộng hòa tại Thượng viện, những người đã bầu John Thune thay thế Mitch McConnell sắp nghỉ hưu làm lãnh đạo Thượng viện sau khi đảng này giành được đa số 53-47 tại cơ quan này trong cuộc tổng tuyển cử tuần trước. Thượng viện sẽ là cơ quan tiến hành điều trần để kiểm tra tính hợp Hiến đối với các quyết định bổ nhiệm cấp cao.